مسئولیت اجتماعی چیست؟

تفاوتی ندارد، که از پیش اطلاعاتی در مورد مسئولیت اجتماعی داشته باشید، یا نه؛ در این مطلب به طور جامع به معرفی این مقوله خواهیم پرداخت و در انتها خواهیم فهمید که ” مسئولیت اجتماعی چیست؟ “.

مسئولیت اجتماعی دقیقاً چیست؟

هنگامی که در مورد مسئولیت اجتماعی صحبت می‌کنیم، به ارجحیت نفع جمعی به منافع شخصی و سازمانی اشاره داریم. این بدان معناست که چنانچه مشاغل بخواهند بر پایه اصول و قواعد مسئولیت پذیری اجتماعی پیش بروند، باید در کنار هدف خود، یعنی رساندن سود سهام سهامداران به حداکثر میزان ممکن، به منافع جامعه نیز توجه کنند.

اگر بخواهیم به دور از حاشیه به پرسش ” مسئولیت اجتماعی چیست؟ ” پاسخ دهیم، بهتر است به این جمله بسنده کنیم که: “مسئولیت پذیری اجتماعی مسیری برای سهامداران و سرمایه گذاران و به طور کلی تولید کنندگان ارزش افزوده، با هدف بهبود رفاه جامعه، وضعیت محیط زیست و موارد مشابه دیگر است.”

البته در این مقوله نیز مانند هر موضوع دیگری منتقدانی وجود دارند، که معتقدند، هدف اصلی تجارت کسب درآمد است و به همین علت، ذینفع بودن جامعه با آن تناقض دارد.

درک مفهوم مسئولیت اجتماعی

مسئولیت اجتماعی بدان معنی است که افراد و شرکتها وظیفه دارند به طور کلی در راستای حفظ منافع محیط زیستی و بهبود وضعیت جامعه عمل کنند. البته اگر بخواهیم این مقوله را به شرکت‌ها نسبت دهیم، باید از آن با عنوان مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها یا CSR یاد کنیم.

اصول کلی تئوری مسئولیت اجتماعی به گونه‌ای است که شرکت را ملزم می‌کند از سیاست‌هایی با هدف ایجاد تعادل میان سود آوری شرکت و نفع جامعه استفاده کند. این سیاست‌ها می‌تواند شامل در نظر گرفتن کمیسیون‌هایی برای ارائه خدماتی همچون خدمات مالی یا زمانی و یا قرار دادن امکانات در دسترس افراد جامعه به شیوه‌ای بشر دوستانه باشد.

دسته دیگری از این سیاست‌ها می‌تواند شامل اقداماتی باشد که به طور غیر مستقیم نفع جامعه را دنبال می‌کنند. برای مثال، ممکن است شرکتی با هزینه کردن روی دستگاه‌ها و مواد اولیه، شرایطی را فراهم کنند که در روند کسب سود، آسیب کمتری به محیط زیست بزند. در واقع در طی چنین عملی، شرکت مذکور، با چنین اقدامی، به طور غیر مستقیم و به واسطه کاهش ایجاد آلودگی، مسئولیت اجتماعی را در دستور کار خود قرار داده است.

 

برترین شرکت های جهان در عرصه مسئولیت اجتماعی

لازم به ذکر است، شرکت‌هایی که از شیوه‌های سبز (شیوه‌هایی که منافاتی با منافع محیط زیست ندارند) در روند کار خود استفاده می‌کنند، این ویژگی را به عضوی جدایی ناپذیر از مدل تجاری خود تبدیل کرده و به واسطه همین پیوند ساختار یافته و برنامه ریزی شده، هیچگونه خطری نیز برای منافع مالی خود حس نمی‌کنند.

نکته جالب تر آن است که شرکت‌های بسیاری وجود دارند، که در طول زمان، از نظر تجاری پیشرفت روز افزونی را تجربه کرده‌اند، درحالی که به این اصل نیز پایبند بوده‌‌اند. برای مثال مجله‌ی فروبز، در سال ۲۰۱۸ و در یک بررسی غول دنیای اینترنت، یعنی گوگل را به عنوان برترین شرکت در زمینه مسئولیت اجتماعی معرفی کرد. در رتبه‌های بعدی این تحلیل فنی نیز شرکت‌هایی نظیر لگو و والت دیزنی قرار داشتند، که تصمیم به تولید اسباب بازی‌ها از منابع گیاهی گرفته بودند.

آیا مسئولیت اجتماعی بر سودآوری تاثیر منفی دارد؟

نکته دیگری که باید در مورد مقوله مسئولیت اجتماعی به آن اشاره کرد، این است که در سالیان اخیر، بیشتر سرمایه گذاران و مشتریان، اشتیاق زیادی به ارتباط (خرید یا سرمایه گذاری) با شرکت‌های مسئولیت پذیر اجتماعی از خود نشان داده‌اند. به این ترتیب می‌توان دریافت، پذیرش مسئولیت اجتماعی تناقضی با دستورالعمل اصلی شرکت‌های تجاری (به حداکثر رساندن ارزش سرمایه سهامداران) نخواهد داشت.

به طور کلی و به طور خلاصه، مسئولیت اجتماعی باید به گونه‌ای تعریف شود که تعادلی معقول و معنا دار میان اصول اخلاقی و مسئولیت درباره آیندگان در کنار سودآوری ایجاد کند. 

البته نباید فراموش کرد که این اقدام زمانی مؤثرتر است که یک شرکت آن را داوطلبانه انجام دهد، نه اینکه از طرف دولت به انجام کاری مکلف شود. ضمناً باید یاد آوری کرد که، چنانچه شرکت بتواند کارمندان را با دلایل اجتماعی خود درگیر کند، مسئولیت اجتماعی می‌تواند منجر به افزایش روحیه کاری کارمندان شرکت شود.

آنچه تا این بخش در مورد مسئولیت اجتماعی آموختیم

در بخش های قبلی مطلب ” مسئولیت اجتماعی چیست؟ “، به نکاتی کلی در مورد این مقوله پی بردیم. که می توان آن‌ها را به طور خلاصه، به صورت زیر بیان کرد:

• مسئولیت اجتماعی بدان معنی است که مشاغل علاوه بر به حداکثر رساندن ارزش سهام سهامداران ، باید به شکلی عمل کنند که به نفع جامعه باشد.
• منتقدان ادعا می‌کنند که مسئولیت پذیری اجتماعی با ذات مشاغل در تضاد است.
• شرکت‌هایی که می‌خواهند در راستای مسئولیت پذیری اجتماعی گام بردارند، باید سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که باعث رفاه جامعه و بهبود شرایط محیط زیستی شده و در عین حال تأثیرات منفی حداقلی بر روی وضعیت مالی شرکت داشته باشند.
• شرکت‌ها می‌توانند به طرق مختلفی، از جمله فراهم کردن شرایط انجام امور داوطلبانه، ایجاد تغییراتی به سود محیط زیست و شرکت در کارهای خیرخواهانه در زمینه مسئولیت پذیری اجتماعی گام بردارند.

کارکرد عملی مسئولیت اجتماعی

سازمان بین المللی استاندارد (ISO) تأکید می‌کند که توانایی کسب و کار در حفظ تعادل مابین عملکرد اقتصادی و پایبندی به موضوعات اجتماعی و زیست محیطی ، یک عامل مهم در کارآمد و موثر بودن برنامه ریزی‌های موجود در راستای مسئولیت پذیری اجتماعی است.

روش‌های کلیدی که یک شرکت می‌تواند به وسیله آن‌ها در مسیر پذیرش مسئولیت اجتماعی گام بردارد، شامل اقدامات انسان دوستانه، فراهم کردن شرایط شرکت در اقدامت داوطلبانه و جلوگیری از  آسیب‌های محیط زیستی است.

نقدهای وارد شده بر مسئولیت اجتماعی

بسیاری از افراد به این امر که شرکت باید از لحاظ اجتماعی با وجدان باشد، اعتقادی ندارند. برای مثال اقتصاددانی به نام میلتون فریدمن می‌گوید: “مسئولیت‌های اجتماعی به دلیل سستی تحلیل و عدم دقت می‌تواند منجر به ایجاد آسیب جدی به جنبه‌های مالی شرکت شود.” منظور از این کلام آن است که فقط اشخاص حقیقی می‌توانند مسئولیت اجتماعی داشته باشند و دخیل کردن این امر در طرح استراتژی شرکت به خودی خود غیر ممکن است.

برخی دیگر از کارشناسان نیز معتقدند که مسئولیت اجتماعی هدف اصلی شرکت یعنی سود آوری را به حاشیه رانده و راه رسیدن به آن را غیر ممکن می‌کند.

چنانچه می خواهید مقاله ای در مورد مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها یا CSR بخوانید روی بخش رنگی این سطر کلیک کنید.

مطلبی که تحت عنوان مسئولیت اجتماعی چیست؟ خواندید ، از متنی با همین عنوان از وب سایت investopedia ترجمه شده است.