دانستنی حقوقی / هر آنچه مردان باید از قوانین مهریه بدانند (بخش آخر)

مهریه مالی است که قابلیت تملک داشته باشد و در عقد نکاح ، مرد تعهد می کند که به زوجه بپردازد.

به گزارش دانستنی آنلاین، عدم آگاهی نسبت به قوانین و حقوق فردی گاهی سبب بروز چالش ها و صدمات جبران ناپذیری به زندگی فرد می شود. در بخش اول و دوم با مفاهیم اولیه در قانون مهریه آشنا شدیم. در ادامه مطلب شما را با قوانین جدید مهریه و باورهای غلطی که در مورد مهریه شکل گرفته آشنا می کنیم.

تقسیط مهریه ( قسطی کردن مهریه)

تقسیط مهریه به معنای آن است که مهریه زن تبدیل به اقساط می‌شود و میزان این اقساط نیز بر اساس اینکه توانایی مالی مرد چقدر است و هزینه‌های زندگی‌ خود و خانواده‌اش و همچنین میزان درآمدی که در ماه دارد تعیین خواهد شد. به بیان بهتر میزان اقساط مهریه باید به میزانی تعیین گردد که مرد توانایی پرداخت آن را داشته باشد.

علت تقسیط مهریه

گاهی ممکن است زوج توانایی پرداخت مهریه به صورت یک جا را نداشته باشد در این صورت ناچار به تقسیط مهریه می شود. در این صورت زوج می تواند گاهی به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهربه که اصطلاحاً اعسار از پرداخت مهریه نامیده می شود از دادگاه تقاضای قسط بندی مهریه کند تا بتواند طی قسط های معینی مهریه را به زوجه بپردازد.

اما توجه کنید که در قوانین مرتبط با مهریه و نحوه تقسیط مهریه، هبچ گونه میزان و ملاکی برای اقساط مهریه معین نشده است بلکه اختیار تعیین آن کاملا به قاضی رسیدگی کننده پرونده محول شده است . به عبارت دیگر این قاضی است که با توجه به مهریه و میزان آن، شرایط مالی زوج و دفاعیات زوجه، نحوه قسط بندی مهریه و میزان پیش قسط مهریه را تعیین می‌نماید.

رسیدگی به درخواست تقسیط مهریه در دادگاه

در همه شعبات دادگاه خانواده، تا سه بار خطاب به زوج اخطاریه ارسال میشود اما اگر زوج نسبت به اجرای حکم بی توجه باشد، دادگاه به درخواست زوجه می‌تواند حکم جلب زوج را صادر کند.

مرحله اول اجرای تقسیط مهریه با توجه به زمانی است که حکم به مرد ابلاغ می‌شود . بدین ترتیب که اگر حکم دادگاه در رابطه با قسطی کردن مهریه، در تاریخ بیستم به مرد اعلام شود او موظف است هرماه و در تاریخ بیستم این مبلغ را پرداخت کند. اگر مرد 5 روز بعد از ابلاغ، حکم مربوطه را دریافت کند بازهم موظف است در تاریخ مقرر (ابلاغ حکم) نسبت به پرداخت هر قسط از مهریه اقدام کند.

از طرفی مرد می تواند با پرداخت زودهنگام مهریه، اقساط را در تاریخ متفاوتی پرداخت کند. به عنوان مثال اگر مرد در مثال فوق، ده روز بعد از ابلاغ یعنی در اول ماه، قسط مهریه را پرداخت کرد دیگر نیازی به پرداخت قسط بعدی در بیستم همان ماه نبوده و می تواند تا ابتدای ماه بعدی صبر کند و سپس قسط بعدی را پرداخت کند.

“نکته بسیار مهمی که در جلسات مختلف مشاوره حقوقی تقسیط مهریه به مراجعین تذکر داده می شود این است که هرفردی به نمایندگی از مرد می تواند قسط مهریه را پرداخت کند اما صرفا زن می تواند مهریه را دریافت نماید مگر اینکه برای اینکار به شخص دیگری وکالت داده باشد.”

نحوه اعتراض به تقسیط مهریه

اعتراض نسبت به تقسیط مهریه هم از جانب زن و هم از جانب مرد امکان پذیر است. اگر زوجه به حکم دادگاه اعتراض داشته باشد می تواند اعتراض خود را نسبت به حکم با تهیه لیست دارایی مرد، توانایی او را به پرداخت مهریه اثبات نماید.

در مقابل مرد هم می تواند نسبت به میزان تقسیط اعتراض کرده و به دادگاه ثابت کند که توانایی مالی برای پرداخت مبالغ تعیین شده در هر قسط را ندارد. بنابراین پیشنهاد می‌شود پیش از اعتراض به رأی دادگاه با مشاوره گرفتن از نحوه و چگونگی اعتراض به حکم آگاه گردید چرا که متن اعتراض باید کاملا مستدل و مبتنی بر دلایل قانونی باشد.

تقسیط مهریه برای مرد بیکار

این روزها سوال بسیاری از آقایان زمانی که مسئله جدایی در میان است اینکه اگر مهریه عندالمطالبه باشد و مرد بیکار باشد و درخواست اعسار بدهد، تقسیط مهریه به چه صورت است؟
وقتی مرد هیچ منبع درآمدی ندارد و هیچ مالی ندارد چگونه قسط بندی می شود؟

در چنین شرایطی اگر اعسار هم پذیرفته بشود، مرد موظف است بخشی از مبلغ مهریه را نقدا بدهد و مابقی را با اقساط کمتر پرداخت کند زیرا در قانون بیکاری توجیهی برای عدم پرداخت محسوب نمی‌شود، بلکه ممکن است صرفا باعث کمتر شدن اقساط پرداخت شود

مجازات عدم پرداخت اقساط مهریه چیست؟

در رابطه با تمامی ‌احکام مالی مربوط به مهریه و نفقه، اکر پرداخت مهریه یا نفقه از سوی مرد صورت نگیرد با درخواست زن مرد بازداشت خواهد شد. به همین دلیل است که مرد باید ماه به ماه و در تاریخی مشخص بدهی خود را پرداخت کند در غیر این صورت اگر در پرداخت بدهی تاخیری رخ دهد اجرای احکام معمولا تا ۱۰ روز حکم جلب صادر نمی‌کند اما در قبال دریافت مهریه آن هم با تاخیر به میزان قیمت سکه در همان روز یک‌ بیستم از مرد جریمه می‌گیرد.
بعد از گذشت ۱۰ روز نیز در صورتی که زن تقاضای جلب همسرش را مطرح کند، پرونده اجرای احکام به شعبه رسیدگی‌ کننده ارسال و با بررسی پرونده توسط قاضی و موافقت او، اجرای احکام نیز دوباره حکم جلب تازه‌ای صادر می‌کند. در چنین مواردی برخی از مردان که توانایی پرداخت را ندارند با مراجعه به قاضی پرونده از او می‌خواهند تا مثلا برای یک هفته به آن‌ها مهلت دهند. در صورتی که قاضی موافقت نماید، پرونده را تا مدتی که مهلت داده به اجرای احکام ارسال نمی‌کند و مرد می‌تواند بدهی خود را با تاخیر و البته جریمه بپردازد و دیگر ترس از حکم جلب منتفی است.

در نهایت مطالب فوق، گزیده ای از ابهامات و مشکلات ادعای اعسار و تعدیل اقساط مهریه می باشد که دارای پیچیدگی های بسیاری است، بنابراین ضمن مشاوره با وکلای دادفر با بهره گرفتن از تجربیات و علم وکیل به دلیل میزان موفقیت پرونده هایی از این قبیل در پیشبرد دعوای حقوقی و کیفری و خانواده خویش از اتلاف وقت جلوگیری کنید.

مدارک لازم برای دادخواست اعسار از مهریه

• دادنامه محکومیت مرد مبنی بر پرداخت مهریه
• استشهادیه (شهادت کتبی دو نفر)، صورت کلیه اموال منقول و غیر منقول، میزان وجوه نقد در کلیه حساب های بانکی و فهرست کلیه نقل و انتقالات اموال در یک سال گذشته.
• همچنین فرم های مربوط به صورت اموال و نقل و انتقالات یک سال گذشته مدعی اعسار یعنی (زوج) را از همان دفتر خدمات قضایی می توانید تهیه کنید و استشهادیه هم نیاز به فرم خاص ندارد. می توان در برگه A4 دو نفر با درج مشخصات کامل؛ نشانی؛ نحوه آشنایی و اشراف به وضعیت زوج که می تواند فامیل (اقوام) یا از دوستان و همکاران باشد، شهادت دهند که زوج توانایی پرداخت دفعی مهریه را یک جا ندارد.
• صورت کلیه اموال منقول و غیرمنقول و میزان وجوه نقد در حسابهای بانکی که هنگام ثبت دادخواست اعسار این موارد الزامی نیست و بدون ارائه این مدارک دادخواست قابل ثبت است
• همراه داشتن کارت ملی هنگام ثبت دادخواست

راه های اثبات عدم تمکن مالی در پرداخت مهریه

طبق ماده ۹ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی: «شاهد باید علاوه بر هویت، شغل، میزان درآمد و نحوه قانونی امرار معاش مدعی اعسار، به این امر تصریح کند که با مدیون به مدتی که بتواند نسبت به وضعیت معیشت وی اطلاع کافی داشته باشد، معاشرت داشته و او افزون بر مستثنیات دین هیچ مال قابل دسترسی ندارد که بتواند به وسیله آن دین خود را بپردازد.»
نکته: آگاه باشید که اگر کسی بر طبق قانون تجارت تاجر باشد، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه یا هر حکم (محکوم به) دیگری از او پذیرفته نمی شود. بلکه تاجر در صورت عدم توانایی برای پرداخت مهریه باید به جای دادخواست اعسار از مهریه به دادگاه خانواده، دادخواست اعلام ورشکستگی به دادگاه عمومی تقدیم کند. (ماده ۱۵ قانون نحوه محکومیت های مالی)

حداقل پیش قسط مهریه در قانون چقدر است ؟

یکی از متداولترین سوالاتی که از وکیل خانواده پرسیده می‌شود در مورد مهریه و به ویژه نحوه قسط بندی مهریه و پیش قسط مهریه است. 1. در قوانین مرتبط با مهریه و اعسار میزانی برای قسط و اقساط مهریه مشخص نشده است حتی ملاکی هم برای آن ارائه نشده است و تماما اختیار تعیین آن به قاضی رسیدگی کننده محول شده است. ۲. قاضی با توجه به مهریه و میزان آن، شرایط مالی زوج و دفاعیات زوجه پیش پرداخت اقساط را تعیین می کند. ۳. مبلغ اقساط برای همه یکسان نیست و در هر پرونده‌ای و در هر شعبه ای قاضی دادگاه خانواده به صورت موردی و مجزا و با توجه به میزان درآمد زوج و استعلام اموال و دارایی‌های وی تصمیم گیری می نمایند. ۴. در صورت عدم توانایی مالی در پرداخت یک جای مهریه تا ۱۱۰ عدد سکه زوج دادخواست اعسار خود را از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت و استعلام اموال، دارایی ها و معاملات خود را از تاریخ دادخواست مهریه تا یک سال قبل و با معرفی ۲ شاهد به دادگاه ارائه می‌دهد. ۵. بدیهی است که در رابطه با رآی اعسار از پرداخت مهریه ظرف ۲۰ روز در دادگاه تجدیدنظر استان امکان تجدیدنظرخواهی و اعتراض وجود دارد.

حکم جلب برای عدم پرداخت اقساط مهریه امکان پذیر است؟

۱_ هنگامی که شخصی قصد گرفتن حکم جلب پس از مطالبه مهریه را دارد باید زمان و صبر بیشتری را صرف کند و در پرونده‌های حقوقی زمانی دستور جلب صادر می‌شود که طی اجرای‌حکم متهم دین خود را نپردازد و و مالی از وی وجود نداشته باشد که پرداخت گردد و در نتیجه در صورت عدم پرداخت دین متهم جلب و زندانی می شود. ۲ _ در صورتی که به رای قطعی دادگاه زوج مکلف به پرداخت اقساط در تاریخ های مشخص شده رای باشد و پرداخت انجام ندهد زوجه می‌تواند حکم جلب زوج را بگیرد. ۳_ حکم جلب ملاقات فرزند. حکم جلب مهریه. حکم جلب اجرت المثل، حکم جلب استرداد جهیزیه. حکم جلب فریب در ازدواج از جمله موارد حکم جلب عادی و حکم جلب سیار در دعاوی خانواده می‌باشند.

توقیف حقوق کارمند برای پرداخت اقساط مهریه

وقتی حکمی صادر میشود برای به اجرا درآوردن آن شرایطی لازم است. یکی از آن شرایط این است که باید برای حکم، اجراییه صادر و این اجراییه به محکوم علیه ابلاغ شود.
طبق ماده ۳۴ قانون اجرای احکام مدنی همین که اجراییه به محکوم علیه ابلاغ شد او موظف است ظرف مدت ۱۰ روز آن را اجرا کند اما ممکن است او در این مدت حکم را اجرا نکند و به هیچ یک از وظایف جایگزین دیگر هم عمل نکند در این صورت طبق ماده ۴۹ قانون اجرای احکام مدنی محکوم له می‌تواند درخواست کند تا معادل محکوم به از اموال محکوم علیه توقیف گردد. بر همین اساس کاملاً طبیعی است که اگر محکوم علیه کارمند باشند و زن یا فرزند داشته باشد یک چهارم حقوق و مزایای او توقیف میشود و در غیر این صورت یک سوم حقوق و مزایای به نفع محکوم علیه بازداشت خواهد شد. / وکیل دادگستری – محمد دمرچلی