خواص دارویی گیاه کوله خاس
در مناطق شمال ایران که این گیاه رشد می کند و با نام های محلی مختلفی شناخته می شود. در مازندران جز-جیز در لاهیجان کوله خاس، در اطراف رشت کوله خاس و کول کیش، در آستارا هس و در طوالش چوشت و چشت، در کتب طب سنتی با نام آس بری و مورداسفرم آمده است. به عربی آن را رند و ریحان القبور می نامند.
مشخصات کوله خاس را بدانیم :
کوله خاس گیاهی است چند ساله بوته ای شکل همیشه سبز با شاخه های چوبی سبز رنگ که بلندی آن ۵۰- ۶۰ سانتیمتر است. برگ های آن که انشعابات کوتاهی از گیاه است و به شکل برگ در آمده، پهن، نوک تیز، مثلثی و سبز رنگ است. این گونه برگ ها را در گیاه شناسی اصطلاحا کلادود گویند. گل های آن کوچک به رنگ سبز کم رنگ و خوشبو که قسمتی که از دم گل آن ها به کلادود ها چسبیده است در وسط آن ها قرار دارد.
معرفی گیاه کوله خاس
میوه ی آن کروی، گوشت دار کوچک به رنگ قرمز مرجانی است. ساقه زیرزمینی و ریشه گیاه که بیشتر به عنوان دارو مستعمل است پس از خشک شدن به رنگ خاکستری مایل به زرد پوشیده از ریشک ها و به قطر چند میلی متر در بازار عرضه می شود.
این گیاه در قسمت وسیعی از مناطق مختلف انگلیس، فرانسه، سایر نواحی اروپا و در ایران انتشار دارد. در ایران در ارتفاعات کمتر از ۱۰۰۰ متر جنگل های شمال ایران و در دره های مرطوب کنار دریای خزر، گرگان، بندر گز، لاهیجان، اطراف رشت،طوالش و آستارا به طور خودرو دیده شده است که می روید.
ترکیبات شیمیایی کوله خاس را بشناسیم !
در ریشه و قسمت زیر زمینی این گیاه ماده عامل آسپاراژین و به علاوه املاح معدنی و کمی اسانس وجود دارد.
کاربرد و خاصیت کوله خاس
کوله خاس از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی مرکب القوا و معتدل است. در تخم و ریشه و در برگ آن کمی برودت غالب است و در گل آن بر عکس کمی حرارت غالب است. از نظر خواص معتقدند که خوردن میوه و برگ آن با آب انگور برای تقویت معده و کبد و معالجه یرقان و اسهال نافع است. مدر است و ترشح شیر را افزایش می دهد از این رو مادران شیرده از این گیاه زیاد استفاده کنند و شیاف آن برای اخراج کرم معده نافع است و مدر نیز می باشد.
ضمنا خوردن خیسانده یا دم کرده میوه و برگ آن با آب انگور برای خرد کردن و از بین بردن سنگ مثانه و رفع سختی ادرار و قطره قطره ادرار کردن که ناشی از رطوبت است مفید می باشد. جوشانده ریشه و ساقه زیرزمینی آن مدر و اشتها آور است و در مورد آب آوردن نسج ها و بیماری های مجاری ادرار و کم خونی دختران جوان نیز مفید می باشد. معمولا جوشانده آن را در موارد تقویت با آب انگور درست کرده و برای تقویت سیستم ایمنی بدن میل می کنند.
