دانستنی آنلاین: بر اساس نتایج یک پژوهش، درمان گروهی شناختی-رفتاری می‌تواند راهی برای کاهش اضطراب دختران مبتلا به اختلالات اضطرابی فراگیر باشد.
به گزارش پایگاه خبری دانستنی آنلاین به نقل از ایسنا، اختلال اضطرابی با شیوعی به میزان ۲۷-۵ درصد در جمعیت عمومی، شایع‌ترین اختلال روانشناختی در دوران کودکی و علت اصلی اختلال در عملکرد تحصیلی، روابط خانوادگی، کارکرد اجتماعی و روابط با همسالان است. محققان در پژوهشی با عنوان” بررسی اثربخشی درمان گروهی شناختی-رفتاری بر میزان اضطراب و خستگی‌پذیری دختران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر” این موضوع را بررسی کرده‌اند.
معرفی پژوهش
در این پژوهش که توسط زهرا غمخوارفرد، کاندید دکتری روان‌شناسی بالینی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، مریم بختیاری، دانشیار گروه روان شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، زهرا حاجی حیدری، کارشناس ارشد مشاوره خانواده دانشگاه علامه طباطبایی، مینو پورآوری، کاندید دکترای مشاوره دانشگاه الزهرا و کارینه طهماسیان، دکترای روان‌شناسی بالینی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی انجام شده، آمده است: «این پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون دو گروهی با اندازه‌گیری مکرر بود. شرکت‌کنندگان موردنیاز برای انجام پژوهش به صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. جامعه مورد نظر در این پژوهش شامل تمامی دختران ۱۳-۱۱ ساله مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در شهر تهران بود.»
محققان می‌گویند: دلیل این که نمونه تک‌جنسیتی را برای این پژوهش انتخاب کرده‌اند این بوده است که در پژوهش همه‌گیر شناسی در ایران که غمخوارفرد و همکارانش در سال ۲۰۱۴ انجام داده‌اند، شیوع این اختلال به طور معنی‌داری در دختران بیشتر و با نشانه‌های بیشتری گزارش شده است.
روند پژوهش
در این مقاله نوشته شده است: «نمونه مورد مطالعه در این پژوهش، به شیوه غربالگری انتخاب شد، به این صورت که در ابتدا از بین ۲۲ منطقه آموزش و پرورش در سطح شهر تهران، منطقه هفت تهران انتخاب شد. از بین مدارس راهنمایی دخترانه موجود در منطقه موردنظر، یک مدرسه دولتی به صورت در دسترس انتخاب شد. پس از انتخاب مدرسه و انجام هماهنگی‌های لازم با مسئولان مدرسه مورد نظر، از مجموع ۲۵۲ دانش‌آموز پایه اول و دوم راهنمایی در مدرسه، آن دسته از افرادی که داوطلب شرکت در پژوهش بودند توسط پرسشنامه غربالگری اختلالات هیجانی مرتبط با اضطراب دوران کودکی مورد بررسی قرار گرفتند.»
نویسندگان این مقاله می‌گویند: «روند اجرای پژوهش از پنج قسمت اصلی به نام‌های پیش‌آزمون، آغاز اجرای مداخله‌درمانی (برگزاری نه جلسه اول درمان)، اجرای میان آزمون پس از برگزاری جلسه نهم، ادامه اجرای مداخله‌درمانی (برگزاری نه جلسه پایانی درمان) و پس‌آزمون تشکیل شده بود.»
براساس آن چه در این مقاله آمده، هر ۲۰ جلسه‌ی درمانی دارای اهداف مختلفی بود؛ مثلا هدف جلسه هفتم، معرفی آموزش آرام‌سازی عضلانی و کاربرد آن در کنترل تنش‌های بدنی مرتبط با اضطراب و هدف جلسه پانزدهم، به کارگیری مهارت‌های مقابله با اضطراب در موقعیت‌های واقعی که سطوح بالایی از اضطراب را تولید می‌کند، بود.
نتیجه پژوهش
طبق بررسی‌های این پژوهش «یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان داد که بین دو گروه آزمایش و کنترل در میزان اضطراب تجربه شده، تفاوت معنی‌داری در سه سطح اندازه‌گیری وجود دارد. به نظر می‌رسد درمان شناختی رفتاری به دلیل آماج قراردادن مکانیسم‌های تداوم‌بخش اضطراب در طول درمان قادر به کاهش اضطراب پاتولوژیک بوده است. مکانیسم‌های تداوم‌بخش اضطراب در افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی شامل افکار و خودگویی‌های نگران‌کننده و راهبردهای کنترل افکار ناکارآمد است.»
غمخوارفرد و همکارانش می‌گویند: «یافته دیگر در این پژوهش، عدم اثربخشی درمان شناختی رفتاری در مقایسه با گروه کنترل در کاهش خستگی‌پذیری کودکان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بود. در نگاه اول شاید این یافته اندکی تعجب‌انگیز به نظر برسد، اما با نگاهی دقیق‌تر و موشکافانه‌تر به یافته‌های حاصل از تغییرات درون آزمودنی و بین آزمودنی و تفاوت معنی‌داری که بین دو گروه آزمایش و کنترل در نمرات پرسشنامه BPS(میزان گرایش به خستگی) در پیش‌آزمون یافت شد، می‌توان نتایج حاصل را تبیین کرد.»
این پژوهش در سومین شماره‌ی بیستمین دوره‌ی نشریه‌ی دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی منتشر شده است.
