دانستنی آنلاین: رحمان علی نژاد، کارآفرین برتر و مدیرعامل «موسسه املاک صنعتی فتح» بزرگترین چالش در کشور را ورود به حوزه کاری دیگران به جای عمل به مسئولیت اجتماعی خود می داند.
به گزارش پایگاه خبری دانستنی آنلاین، بخشی از مسئولیت اجتماعی عمل به وظیفه است. به این معنی که هر کس بر اساس دانش، تجربه، اطلاعات و تخصص خود بتواند به وظیفه خود به درستی عمل کند و در جایگاه خود، وظیفه محوله را انجام دهد.
با رحمان علی نژاد، کارآفرین برتر و مدیرعامل «موسسه املاک صنعتی فتح» درباره چگونگی عمل به این بخش از مسئولیت اجتماعی گفتگو کردیم.
هر شخص در سمت خود باید مسئولیت اجتماعی خود را تفسیر کند
یکی از چالش‌های بزرگ ما در کشور این است که بسیاری از افراد در جایگاه خود نیستند و به حوزه‌های نامربوط ورود میکنند. دیدگاه شما در این حوزه چیست؟
نداشتن تعریف درست از مسئولیت توسط مسئولین در حال حاضر یکی از معضلات جامعه ماست. هر شخص در سمت خود باید مسئولیت اجتماعی خود را تفسیر کند. اما متاسفانه امروز در کشور ما اینگونه نیست. به عنوان مثال نماینده مجلس به جای این که چهارچوب کارهای اجرایی و مصوبات مجلس را به معرض دید عموم بگذارد و تفسیر‌ها، قانون‌ها و چرایی مصوب شدن یا نشدن آنها و همچنین قوانینی که باید به تصویب برسد و کارهایی که باید به انجام برساند را توضیح دهد، در رابطه با مسائل شرعی و دینی اسلام که وظیفه و تخصصی او نیست حرف می‌زند. در واقع آن نماینده مسئولیت اجتماعی خود را به درستی انجام نمیدهد.
الان دانشجو چهار سال درس می‌خواند کارشناسی را به پایان می‌رساند و در نهایت باید واحد کارآفرینی را بگذراند. در کارآفرینی دانشجو تازه متوجه می‌شود که چه رشته‌ای را دوست دارد، به چه کاری علاقه‌مند است، چه توانمندی‌هایی دارد و راه و روش درست کار کردن چیست؟ کلاً در ۱۲ جلسه و ۴۰ ساعت دانشجو می‌فهمند که چهار سال درسی را خوانده که اصلاً علاقه‌ای به آن نداشته و تخصصی در آن ندارد. اما سوال من از آموزش و پرورش و وزارت علوم این است: آیا شما نمی‌توانید این درس را جزو دروس عمومی واجب اول ترم قرار دهید؟ آیا تصویب قانونی مبنی بر اینکه دانشجویی می‌باید جزو دروس ترم اول درس کارآفرینی را بگذراند تا خط مشی خود را بفهمد، کار سختی است؟
مسئولیت اجتماعی یعنی دقیقا همین که یک مدیر وزارت علوم بداند چه دستوری را باید صادر کند و چقدر دستورات او می‌تواند در جامعه موثر واقع شود.
آنچه برای دیگران میپسندی برای خود نیز بپسند
از نظر شما مسئولیت‌پذیری را چگونه می‌توان تعریف کرد؟
این مبحث چند بخش دارد که می‌توان به آن «عبارات جاویدان» گفت. بخش اول همان چیزی است که کانت و دیگر فلاسه غرب هم در موردش صحبت کرده‌اند؛ به این معنا که «آنچه برای دیگران میپسندی برای خود نیز بپسند».
دومین بخش فرجام گرایی است به این معنا که نیت‌ها خیلی مهمتر از منافع است. اگر با نیت بد منافعی را ایجاد نمایید کارتان نادرست است. یعنی همان «الاعمال بالنیات» که در مبانی اسلامی نیز به آن اشاره شده است.
بخش بعدی وظیفه گرایی است. برای مثال اگر شما زباله ای را به زمین نیندازید وظیفه تان را به انجام رسانده‌اید اما اگر زباله را از زمین بردارید این کار وظیفه شما نیست اما مسئولیت اجتماعی شماست. زمانی که مدیر یا کارمند سازمانی اختلاس می‌کند اگر همه وظیفه خود بدانیم که بر اساس مسئولیت اجتماعی آن تخلف را آشکار کنیم و اهداف و اعمال آنان را به اطلاع مسئولین برسانیم، شاید این همه اختلاسی که در جامعه ما انجام شده است روی نمیدهد.
آسایش جامعه با اخلاق فردی
بخش بعدی عدالت توزیعی است به این معنا که عدالت در جامعه بین عامه مردم به صورت مساوی تقسیم شده باشد. اگر عدالت را در جامعه ایجاد نکنیم مسئولیت اجتماعی به وجود نمی‌آید. یکی از ستون‌های که مسئولیت اجتماعی عدالت است و اگر اهداف را نتوانیم روی یک چهارچوب مناسب سوار کنیم سرانجامی نخواهد داشت.
بخش بعدی مبحث آزادی‌های فردی است. آزادی‌های فردی باید نه به اندازه‌ای بی قید و بند باشد که موجب بی‌عدالتی شود و نه آن قدر بسته باشد که همه حرف‌ها در گلو های خفه شود و تبدیل به بغض گردد.
اخلاق کاری و اخلاق فردی یکی دیگر از زیرشاخه‌های مسئولیت اجتماعی است. زمانی که شما کمربند ایمنی خود را ببندید اخلاق فردی را رعایت می‌کنید. اخلاق فردی باعث آسایش جامعه می‌شود.
تاثیر مثبت شبکه های اجتماعی در عمل به مسئولیت اجتماعی
بخش بعدی قواعدی است که در مبحث مدیریت و MBA و DBA مطرح می‌شود. شبکه‌های اجتماعی رفتار افراد جامعه را تحت تأثیر قرار داده است و به انسان آرامش داده بدون آنکه آگاهانه باشد. این رفتارهای سازمانی و مسئولیت اجتماعی در فضاهای مجازی مطرح می‌شود. برای مثال اگر تا دیروز بی‌تفاوت از کنار کسی که زباله بر روی زمین می‌انداخت رد می‌شدیم، امروز با تنفر با آن برخورد می‌کنیم.
خصلت‌هایی که ما از این هفت بخش مطرح شده پیدا می‌کنیم باید در بخش هشتم به اجرا در آید. این بخش رفتارها و کردارهای ماست. مدیریت و همنطور فعالیت ما در سازمان‌های مختلف دولتی و غیر دولتی باید به گونه‌ای باشد که ارباب رجوع با ناراحتی از آن خارج نشوند.
هر چه نصیب است همان می‌دهند
شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی چگونه می‌توانند در بخش مسئولیت اجتماعی ماثر واقع شوند؟
شرکت‌ها بر اساس نوع آنها تفسیر جداگانه‌ای از مسئولیت اجتماعی از نظر قانون مدنی و قانون تجارت و در رده‌های مدیران، کارمندان، اعضای هیئت مدیره و غیر دارند.
اولین مسئولیت اجتماعی شامل مدیران می‌شود. مدیر عامل شرکت باید بداند مسئولیت اجتماعی خود و اعضای هیئت مدیره شرکت، کارمندان عالی و کارمندان دون پایه آن چیست؟ برای مثال مدیر عاملی که در حوزه صادرات و واردات فعالیت می‌کند باید بداند در کشور کدام مواد مورد نیاز قرار دارد و آیا درست است که آن مواد را صادر کند و باعث ایجاد تورم در کشور شود؟ یا باید کالاهایی صادر شود که شرکت‌ها تولید کرده‌اند و در کشور به اندازه کافی و حتی مازاد وجود دارد؟ آیا شرکت باید به فکر جیب خود باشد یا به فکر جامعه‌ای که در آن حضور دارد نیز باشد؟
شاعر می گوید: هر چه نصیب است همان می‌دهند/ گر نستانی به ستم می‌دهند
و یا به گفته مولایمان خداوند روزی‌ها را مقرر کرده است فقط بحث اصلی این است که چگونه با آن روزها دست پیدا کنیم.
از طرف دیگر مسئولیت اجتماعی دیگری نیز بر عهده مدیر عامل قرار دارد. مدیر عامل الگوی کارمندان است و اشتباهات مدیری در ده بالا، بر کارمندان رده پایین تاثیر می‌گذارد. با کوچکترین لغزش او یک لغزش اجتماعی به وجود می‌آید.
نجات جامعه با نجات صنعتگران
مسئولین بالادستی و عمل به مسئولیت اجتماعی توسط آنان هم بر اهداف و عملکرد و هم بر نتیجه بنگاه‌های اقتصادی موثر خواهد بود. یعنی اگر هر مسئولی در جایگاه خود وظیفه‌اش را به درستی انجام دهد بنگاه‌های اقتصادی و تجاری نیز در دستیابی به اهداف خود موفق خواهند بود. در این رابطه توضیح دهید؟
مولا علی (ع) می‌گوید که اگر می‌خواهید جامعه ای را نجات دهید اول صنعتگران را نجات دهید. اگر مسئولین ما به این کلام حضرت علی دقت کنند بسیاری از مشکلات جامعه ما حل خواهد شد. امروز اگر یک صنعتگر را نجات دهند فعالیت او بر چندین نفر تاثیر خواهد گذاشت. به همین دلیل باید به فکر بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی باشند.
اگر می‌خواهید یک کشوری را از بین ببرید مسئولیت اجتماعی همه مسئولین آن را تغییر دهید. به کسی که کشاورز است مسئولیت آهنگری را واگذار کنید و آهنگر را به کار شهرداری بگمارید. ما خود باید مسئولیت اجتماعی خودمان را هم بصورت خاص و هم بصورت عام به درستی انجام دهیم و هر کس بر اساس تخصص خود فعالیت کند. بزرگترین معضل جامعه ما این است که برای مثال وزیری که تا دیروز در اتاق بازرگانی کار می‌کرد، سپس در صنعت معدن و تجارت مشغول شد و پس از آن در فلان بنیاد به کار پرداخت، بعد از آن وزیر نیرو شد، اکنون در وزارتخانه دیگری مشغول به کار است. مگر یک فرد چند تخصص می‌تواند داشته باشد؟ باید بررسی کنیم که این فرد در چه تخصصی و در چه رشته‌ای تحصیل کرده است؟ و اصلا در کدام مسئولیتی که برعهده داشته، به درستی انجام وظیفه نموده است؟
بزرگترین مشکل جامعه ما دخالت در مسئولیت‌های دیگران است. ورود کردن به مسئولیت‌های دیگران یعنی اینکه به صورت شکلی در مورد مسائل مختلف حرف بزنیم بدون اینکه به صورت ماهوی از آن سر در بیاوریم.
مسئولیت اجتماعی املاک فتح
شما به عنوان کارآفرین گفته‌اید که مسئولیت من این است که با روش‌های علمی و با مشارکت سرمایه‌گذاران یک زمین یا کارخانه مرده را احیاء می کنم و درواقع باعث رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی هستید. لطفا در مورد کارتان بیشتر توضیح دهید.
اگر من وارد مسئولیتی شده و وظیفه را برعهده گرفته‌ام باید خود را را به جایگاهی برسانم که کاملا در آن حوزه متخصص شوم. ما در املاک فتح مسئولیت راه‌اندازی ۴۵هزار کارخانه ورشکسته را بر عهده گرفته‌ایم. با حدود ۵۰ تا ۱۰۰ نفر نیروی مستقیم و غیرمستقیم که هر روزانه با دفتر ما همکاری دارند، کار می‌کنیم. هر روز بیش از ۳۰ جلسه باید اداره شود. آیا کسی که این جلسات را اداره می‌کند نباید به قانون مدنی، قانون تجارت، قوانین اجتماعی رایج، قوانین شهرداری‌ها، قوانین دارایی، قوانین شهرک‌های صنعتی و غیره مسلط باشد؟ البته به معنای این نیست که من در هر شغل باید متخصص باشم بلکه به این معنی است که باید قوانین آن را به خوبی مطالعه کرده باشم و بدانم. اگر من کار خود را بلد نباشم اول خود را گرفتار خواهم کرد و سپس کسانی را که به من اعتماد کرده‌اند.
هدف من نیز از ادامه تحصیل در مقطع دکتری علیرغم دریافت مدرک DBA و MBA همین است که مطالعات کافی داشته باشم تا دیگران را به دلیل آشنا نبودن به مسئولیت‌های خود گرفتار نکنم.
