دانستنی آنلاین: طی سال های گذشته، هرزگاهی خبری منتشر می شود مبنی بر اینکه یک یا چند اثر ارزشمند تاریخی مفقود شده است. از آلبوم های ارزشمند کاخ گلستان تا تابلوی مظفرالدین شاه، اثر بی بدیل کمال الملک، تنها بخشی از این آثار هستند.
به گزارش دانستنی آنلاین، اکنون نوبت به فرش های کاخ سعدآباد رسید که انتشار خبر مفقود شدنشان، آن هم از سوی شاهدان ناشناس در شبکه های اجتماعی، به بحث روز تبدیل شود.
بعد از تخریب بافت تاریخی برخی شهرها، ایده فروش قشم و کیش و نهایتا فروش و وگذاری مجموعه‌ای از آثار تاریخی، رسانه‌های نزدیک به حکومت از جمله خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه، خبر از غیب‌شدن 48 تخته فرش نفیس بافت اصفهان و مشهد از مجموعه کاخ سعدآباد داده‌اند که گفته می‌شود تنها ارزش 10 تخته آن برابر با 127 میلیون دلار بوده است. گفته می شود این اتفاق سه سال پیش رخ داده و ناگهان خبر آن اکنون رسانه ای شده است.
در این گزارش، به نقل از یک شاهد عینی آمده است: «فرش‌ها را با یک دستگاه وانت مزدا بردند منزل!»
ساختمان حافظیه سعدآباد در اختیار نهاد ریاست‌جمهوری است و دولت از آن برای استقبال از مهمانان خارجی استفاده می‌کند. علاوه بر این ساختمان، فرش‌های نفیس و ارزشمند متعددی هم در دیگر بخش‌های کاخ سعدآباد نگهداری می‌شوند.
هرچند ادعای خبرگزاری فارس در مورد زمان ناپدید شدن فرش‌های نفیس تالار حافظیه نیازمند بررسی کنشگران فرهنگی است، اما مساله این است که در پی این اتفاق بخشی از فرهنگ، هنر و تاریخ ملی ایران مفقود و یا به سرقت رفته است؛ موضوعی که زمان وقوع، در آن تفاوتی ایجاد نمی‌کند.
اما با اینحال، رسانه هایی که خبر را منتشر کردند، سعی بر این داشتند تا در این ماجرا به نوعی پای حسن روحانی رئیس جمهور سابق را نیز به میان بیاورند.
واکنش روحانی به سرقت فرش های سعدآباد
کانال تلگرامی حسن روحانی در واکنش به ادعای مفقود شدن چندین تخته فرش متعلق به کاخ سعدآباد در دولت نوشت: از قول یک منبع آگاه اعلام کرد؛ اخیرا دادستان کل کشور، دادستان‌ها را مکلف کرده مستندات مطالب منتشر شده در فضای مجازی را پیگیری کنند و تصریح کرده ادعاهای بدون مبنا و سند که جامعه را ملتهب و امنیت روانی را مخدوش می‌کند، قابل گذشت نیست.
این منبع آگاه درباره این خبر چند ابهام و سؤال نیز مطرح کرده است:
۱- نهاد ریاست‌جمهوری به محض دریافت نخستین گزارش در این باره در سال ۱۳۹۹ که سابقه امر را به دوره قبل از آغاز کار دولت یازدهم می‌رساند، رسیدگی لازم را انجام داده و موضوع را فورا به مراجع نظارتی و قضائی ارجاع داده است. آیا طرح رسانه‌ای موضوع، سه سال بعد، بیش از آن که به گذشته و اصل موضوع مربوط باشد، برای انحراف اذهان از آنچه امروز می‌گذرد نیست؟
۲- انتقال هرگونه سند و دارایی منقول و غیرمنقول در ادارات دولتی از دستورالعملی مشخص تبعیت می‌کند و هر قدر مراکز دولتی حساس‌تر باشند، این دستورالعمل‌ها دقیق‌تر و حساس‌تر عمل می‌کند. چطور محموله‌ای از فرش توسط یک وانت بارگیری شده و بدون مجوز حراست نهاد ریاست‌جمهوری که زیر نظر وزارت اطلاعات عمل می‌کند و حفاظت فیزیکی ساختمان حافظیه که تماما توسط سپاه پاسداران انجام می‌شود، از این ساختمان خارج شده است؟
۳- انتشار خبری مخدوش، مغشوش و بدون ذکر هیچ منبع و ارائه سندی معتبر صرفا بنا بر ادعای یک ناشاهد ناشناس در یک رسانه رسمی چطور می‌تواند مستند باشد؟ مراجع قانونی و قضایی می‌بایست از رسانه‌ها بخواهند اسناد خود را در این خصوص در اختیار مراجع قانونی بگذارند و نام فردی که فرش‌ها به خانه او منتقل شده را افشا کنند.
واکنش ضرغامی به سرقت فرش‌های کاخ سعدآباد
وزیر میراث فرهنگی و گردشگری به خبر سرقت فرش‌ها در کاخ سعدآباد واکنش نشان داد و گفت«آن بخش سعدآباد (ساختمان حافظیه) در اختیار دستگاه‌های دیگر است اما اصل ماجرای فرش‌های مفقودی کیفیت و چگونگی آن باید روشن شود.»
او که در آیین رونمایی از طرح‌های حفاظت و و مرمت میراث فرهنگی حضور داشت، در جمع خبرنگاران گفت: «درباره فرش‌های سعدآباد یک پرونده‌ای مربوط به دوره‌های قبل دولت در سال‌های ۹۵ – ۹۴ که مربوط به این دوره نبوده اما دستور بررسی آن را داده‌ام. حراست بعد از صحبت با نهادهای مختلف، گزارش مقدماتی ارائه کرد که هنوز قابل استناد نیست.»
اهداف سیاسی پشت ماجرای فرش‌ها
انتشار این خبر درست در زمانی اتفاق افتاده که گمانه‌زنی‌هایی از حضور حسن روحانی در انتخاب دور آینده مجلس شورای اسلامی در فضای سیاسی کشور پیچیده است. همین موضوع باعث شده تا گمانه‌زنی‌هایی درباره اهداف سیاسی انتشار این خبر از سوی یک خبرگزاری اصول‌گرا در میان مخاطبان و گروه‌های فعال سیاسی صورت گیرد.
با اینحال حتی اگر پای اهداف سیاسی در میان باشد، با توجه به واکنش دفتر حسن‌روحانی و تایید مفقود شدن فرش‌ها، باید چندوچون این موضوع مشخص شود.
هر چند که ماجرای خروج تعداد زیادی از اموال منقول و تاریخی از مجموعه سعدآباد در دوره دولت محمود احمدی‌نژاد با اینکه در رسانه‌ها بازتاب سیاسی داشت، اما نتیجه اقدامات برای بازگرداندن این اموال هیچ‌گاه اعلام نشد.
از سوی دیگر، موضوع فرش‌های مفقود شده سعدآباد پس از سال‌ها سکوت در دوران وزارت عزت‌الله ضرغامی به رسانه‌ها کشیده شد. وزیری که انتصاب مدیر سابق موزه فرش از سوی او، واکنش‌های تند فعالان میراث فرهنگی را در پی داشت و همین موضوع، ابعاد سیاسی خبر فرش‌های سعدآباد را پررنگ‌تر می‌کند.
لازم به ذکر است؛ کاخ سعدآباد، مجموعه‌ای بزرگ از آثار هنری و تاریخی می باشد که بخشی از آن‌ها هنرهای ایرانی را نمایندگی می‌کنند و بخشی دیگر آثار هنرمندان خارجی‌اند که در سرسراها و فضاهای مختلف جانمایی شده‌اند.
گفته می شود فرح پهلوی در تبدیل کاخ سعدآباد به یک مجموعه هنری و فرهنگی نقش مهمی داشت. او به دلیل علاقه وافرش به هنر و فرهنگ ایرانی، برای طراحی داخلی فضاهای مختلف کاخ، از معماران و طراحان ماهر و مشهور دعوت کرد و با کمک آن‌ها و الهام از سبک‌های مختلف هنری و معماری جلوه‌ای منحصربه‌فرد این مجموعه بخشید.
