دانستنی آنلاین: با توجه به وضعیت محیط زیست در سالهای اخیر به خوبی در مییابیم که مسئولیتپذیری اجتماعی یکی از مهمترین و مؤثرترین علل تغییر رفتارهای زیستمحیطی محسوب میشود و رشد سریع مشکلات محیط زیستی یکی از عوامل مهم تهدید کننده و خطرناک برای جوامع بشری است.
به گزارش پایگاه خبری دانستنی آنلاین: مزایای حاصل از اجرای این مسئولیت اجتماعی برای شرکتها شامل بهبود کیفیت، افزایش نوآوری زیستمحیطی و افزایش وفاداری نه تنها شامل کارکنان می شود بلکه مشتریان و پیمان کاران را نیز دربر میگیرد.
آلودگی محیط زیست از مهمترین معضلات جامعه بشری
این در حالی است که مسئله آلودگی محیط زیست از مهمترین معضلات جامعه بشری امروز محسوب میشود و در ایران به قدری شدت یافته است که پایتخت این کشور به عنوان یکی از آلودهترین شهرهای جهان شناخته شده.
مسئولیت را میتوان به این صورت معنا کرد که انسانها و سازمانها باید با حساسیت و توجه نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی و محیطی رفتار کنند. میتوان گفت مسئولیت اجتماعی در هر حوزه، تعریفی خاص، بر اساس همان حوزه فعالیت دارد؛ مثلاً در حوزه شرکتها به این مسئولیت به اختصار CSR میگویند و دارای بندهای مختلفی است؛ از جمله تعهد در قبال رعایت عدالت، تعهد در قبال نیازهای ضروری کارمندان، تعهد در قبال ارائه محصولات سالم و … .
اکنون بی جا نیست که به کتاب مسئولیت اجتماعی بنگاههای اقتصادی اشاره کنیم که اهم مسئولیتهای اجتماعی شرکتها در جامعه، محیط زیست، و سازمان را در 5 گروه جا داده است:
- مسئولیت اجتماعی مشترک شرکت و محیط زیست و جامعه (وجود رابطهای مثلثی بین آنها)
- مسئولیت اجتماعی شرکت در محیط زیست (جلوگیری از آلودگی زیستمحیط، حفاظت از منابع موجود)
- مسئولیت اجتماعی شرکت در جامعه (ایجاد تعادل بین جمعیت و محیط زیست)
- مسئولیت اجتماعی شرکت در سازمان (توجه به اصل رقابت عادلانه میان شرکتها و ایجاد اشتغال برای مردم محلی).
سایر موارد مسئولیت اجتماعی شرکتها (تقویت نهادهای مدنی و محلی، دعوت از نخبگان و گفتگو با آنان، تدوین مفاد مسئولیت اجتماعی در انعقاد قراردادها و اسناد)
در جهان امروز، مسئله آلودگی یکی از مهمترین و حادترین مشکل تمدن انسانی است و نقش انسان در آلودگی محیط زیست بسیار چشمگیر است. امام علی علیه السلام این پیوستگی بین انسان و طبیعت را بدین صورت بیان می کند: «تقوا پیشه کنید در حق بندگان و شهرها که شما مسئول هستید حتی از سرزمینها و چهارپایان».
مهمترین وظیفه ما در حفاظت از محیط زیست
بدین گونه حفاظت از محیط زیست در عصر حاضر که دوران مبارزه با آلودگیهای زیستمحیطی است، یک ضرورت حیاتی به شمار میرود. در یک نگاه کلان، هیچ کدام از این آلودگیها و آسیبها به صورت منفرد و بدون ارتباط با دیگر آسیبهای زیستمحیطی اتفاق نیفتادهاند. شاید مهمترین وظیفه ما در حفاظت از محیط زیست این باشد که در گام اول آگاهی مردم را نسبت به اهمیت حیات وحش افزایش دهیم، در واقع یعنی آگاهی دادن نسبت به همه گیاهان و جانوران که انسان در ایجاد و رشد آنها نقشی ندارد.
محیط زیست ما را مجموعهای از عوامل فیزیکی خارجی و موجودات زنده که با هم در کنش هستند، تشکیل میدهند و بر رشد و نمو و رفتار دیگر موجودات تاثیر میگذارند. حفاظت از محیط زیست در قرن بیست و یکم به عنوان یکی از هشت هدف توسعه هزاره و یکی از سه پایه توسعه پایدار شناخته میشود. بر اساس گزارشهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در سال 2001 تقریباً تمامی عوامل تشکیل دهنده محیط زیست تحت تأثیر فعالیتهای انسانی قرار گرفته است.
حفاظت از محیط زیست یک وظیفه عمومی تلقی میشود
بررسی علل بحران محیط زیست نشان داده است که توسعه فناوری، نهادهای اجتماعی و نگرش به محیط زیست و اعتقادات فردی رابطهای تنگاتنگ دارند و نباید این عوامل را مجزا از یکدیگر در نظر گرفت. همچنین طبق اصل پنجاهم قانون اساسی، حفاظت از محیط زیست یک وظیفه عمومی تلقی میشود و همه اقشار جامعه در مقابل حفاظت از محیط زیستمان مسئول و متعهد هستیم.
در این زمینه، آموزش مبانی و نیز ایجاد حس مسئولیتپذیری و حساس نمودن افکار عمومی در مقابل این جفای انسان به طبیعت یکی از کارآمدترین روشها برای پیشگیری محسوب می شود. در این راستا میتوان به نقش رسانههای جمعی در این حیطه اشاره کرد که با استفاده از علم کارشناسان و متخصصین امر، میتوانند این مفاهیم را به عموم افراد جامعه انتقال و آموزش دهند و نقش بسیار اساسی را در این زمینه ایفا کنند.
نهایتاً باید افزود، تاب و تحمل زمین دیگر به پایان رسیده است و لزوم حفظ آن برای آیندگان میطلبد که همه افراد نسبت به رفتار خود و جامعه احساس مسئولیت کنند تا مشکلات محیط زیستی تمام و یا حداقل کم شود.
نویسنده: دکتر مینا قلیچخان