دانستنی آنلاین: استفاده از موشهای آزمایشگاهی در تحقیقات زیست پزشکی بیش از یک قرن است که سابقه دارد. با این حال ممکن شاید جالب باشد بدانید که چیزی به نام «کاتالوگ موش» وجود دارد و دانشمندان از روی آن مدلهای موش مورد نظرشان را سفارش میدهند.
به گزارش دانستنی آنلاین به نقل از یورونیوز، دکتر نادیا روزنتال، مدیر علمی آزمایشگاه ژنتیک پستانداران جکسون که محل نگهداری یکی از بزرگترین کاتالوگهای موش روی زمین است، در این باره میگوید: «ما حدود ۱۳ هزار نوع موش مختلف داریم که میتوانیم آنها را برای محققان بفرستیم. محققان می توانند با استفاده از این کاتالوگ، همه چیز را در مورد هر یک از این موشها بخوانید و موش مورد نظر خود را انتخاب کنید.»
موشها و انسانها بیش از ۸۵ درصد ژن مشترک دارند. برخی از گونههای موش حتی به بیماریهای انسانی نظیر دیابت نوع ۱ و سرطان مبتلا میشوند.دانشمندان این موشها را بنابر موضوع تحقیقاتشان سفارش میدهند. برای مثال وقتی روی یک ژن عامل بیماری در انسان کار میکنند و میخواهند بدانند این ژن دقیقا چگونه کار میکند.
برای مطالعه بیماریها و زیستشناسی انسان، دانشمندان با مدلهای موش «انسانیشده» کار میکنند. اینها موشهایی هستند که از نظر ژنتیکی برای حمل ژن یا سلولهای انسانی اصلاح شدهاند. به عنوان مثال، در طول همهگیری ویروس کرونا، محققان نژادی از موشها را مهندسی کردند به گونهای که بتوانند به نسخه انسانی یک پروتئین کرونا آلوده شوند.
در واقع پژوهشگران میتوانند با دستکاری در ژن یا پروتئین بدن موشها ببینند چه تغییری اتفاق میافتد. دکتر خاویر مونتاگوتلی که از سال ۱۹۹۵ یکی از مدیران دوره ژنتیک موش انستیتو پاستور فرانسه بوده است، میگوید: «ما میتوانیم به دلخواه ژنوم را در موش اصلاح کنیم، عملکردهای ژن را تحت نظر بگیریم و فرضیهها را آزمایش کنیم.»
بر اساس این گزارش، یکی از عواملی که موشها را به گزینهای مناسب برای تحقیقات دانشمندان تبدیل میکند، قابلیت اصلاح ژن در موش ها است؛ امری که به سادگی در بقیه پستانداران امکانپذیر نیست. از سوی دیگر آزمایش روی پستانداران، از جمله گونههای مختلف میمونها تا گوریلها و بابونها، محدودیتهای اخلاقی آشکاری دارد. به این لحاظ ترجیح روی استفاده از موشها قرار میگیرد که به لحاظ ژنی مثل انسان گونههای بسیار متنوعی دارند.