سویا و خواص غذایی و درمانی آن

#سویا #خواص_غذایی #درمانی #دانستنی #بیشتر_بدانیم

سویا یکی از بقولات است. نیام و دانه آن (لوبیا) غذای میلیون‌ها نفر را فراهم می‌کنند و در تهیه مواد شیمیایی نقش عمده دارند. سویا احتمالاً حاصل اهلی‌سازی گیاهی وحشی در شرق آسیا است. روغن استخراج شده از دانه‌های سویا یکی از مهم‌ترین انواع روغن هاست. این روغن حاوی اسید لینولئیک بسیار بالایی است و به همین دلیل از آن نمی‌توان برای تهیه روغن سرخ کردنی استفاده کرد. دانه آن از لحاظ اسید آمینه میتونین نسبت به کنجد فقیر است اما از لحاظ اسید آمینه لیزین در سطح بالایی قرار دارد. سویا بیش از سایر دانه‌ها به پروتئین حیوانی شباهت دارد. روغن آن ۴۹ درصد لینولئیک اسید و ۲۵ درصد اسیداولئیک دارد. میزان پروتئین دانه آن بسیار بیشتر از سایر دانه‌های روغنی است. ارقام زیر نشان دهنده تفاوت عمده سویا با سایر دانه‌های روغنی به لحاظ میزان روغن و پروتئین است. میزان پروتئین سویا۳۰-۵۰ درصد، کلزا۱۸-۲۵ درصد، آفتابگردان ۱۵-۲۵ درصد، گلرنگ ۱۵-۲۵ درصد، کنجد ۱۹-۲۵ درصد، بادام زمینی ۲۵-۳۵ درصد می‌باشد

میزان روغن در سویا۱۸-۲۵ درصد، کلزا۴۰-۵۰ درصد، آفتابگردان۲۵-۵۰ درصد، گلرنگ۴۰-۵۰ درصد، کنجد۲۵-۴۵ درصد، بادام زمینی۴۵-۶۵ درصد می‌باشد.

همان طور که ملاحظه می‌شود میزان پروتئین آن دو برابر سایر دانه‌های روغنی است و البته درصد روغن آن نیز از سایر دانه‌های روغنی رایج کمتر است. وجود پروتئین زیاد سبب شده است که کنجاله روغن کشیده شده آن برای تغذیه انسان بسیار مناسب باشد.

تحقیقات مختلف نشان می‌دهد که دانه آن با کاهش خطر سرطان سینه و پروستات در ارتباط است. در ادامه به بررسی خواص درمانی این ماده غذایی و مضرات آن می‌پردازیم.

فواید خوردن سویا و خواص درمانی آن

سویا حاوی پروتئین، ایزوفلاون و فیبر بوده که همه این مواد برای سلامتی مفیدند. پروتئین درون آن می‌تواند فوایدی برای بیماری های قلبی، کاهش اثرات یائسگی، کاهش وزن، ورم مفاصل، عملکرد مغز و بهبود توان در ورزش دارد. این ماده غذایی ممکن است بتواند خطر سرطان سینه در زنان و سرطان پروستات در مردان را کاهش دهد. بعضی از خواص درمانی و فواید آن :

تأثیر بر کلسترول خون- تحقیقات نشان می‌دهد، اضافه کردن سویا به رژیم غذایی می‌تواند تأثیراتی بر سطح کلسترول خون داشته و کمی آن را کاهش دهد. کاهش سطح کلسترول تا زمانی که رژیم ادامه دارد، باقی می‌ماند.

تأثیر بر فشارخون بالا- تحقیقات نشان می‌دهد که این ماده غذایی می‌تواند فشارخون را کاهش دهد.

تأثیر بر یائسگی- تحقیقات نشان می‌دهد که این ماده غذایی گرگرفتگی را در زنان یائسه کاهش می‌دهد.

تأثیر بر حساسیت– معمولا شیر آن برای کودکان حساس به شیر عادی استفاده می‌شود.

تأثیر بر سرطان- تحقیقات محدود نشان می‌دهد که سویا می‌تواند خطر سرطان سینه، پروستات و روده بزرگ (colon) را کاهش دهد.

تأثیر بر دردهای دوره‌ای پستان- تحقیقات محدودی نشان می‌دهند که سویا می‌تواند بر دردهای دوره‌ای پستان که با سیکل قاعدگی در ارتباطند تأثیر داشته و آن را کاهش دهد.

تأثیر بر دیابت نوع 2- این ماده غذایی ممکن است بتواند تأثیرات مفیدی بر سطح قندخون در افراد دیابتی داشته باشد.

سایر مواردی که ممکن است این ماده غذایی در بهبود آن ها نقشی داشته باشد اما هنوز ثابت نشده‌اند، شامل:

بهبود کیفیت ورزش

سنگ صفرا

بیماری های قلبی

التهاب

کم خونی فقر آهن

بیماری های کلیوی

سندرم متابولیک

آرتروز

عملکرد بهتر بدن در افراد میانسال

پیر شدن پوست

صدمه به نخاع

کاهش وزن

مضرات سویا و موارد منع مصرف

سویا تقریباً خوراکی مطمئن و بی خطری می‌باشد و می‌شود در رژیم غذایی بزرگسالان، کودکان و یا حتی نوزادان استفاده نمود. با این حال:

آلرژی و حساسیت به آن معمول بوده و اگر شما به سویا و یا سایر اعضای خانواده آن حساسیت دارید، نباید آن را مصرف نمایید. نشانه‌های حساسیت به سویا متفاوت بوده و می‌تواند شامل آب ریزش بینی، التهاب دستگاه گوارش و یا افت فشار ناگهانی شود.

این ماده غذایی خطر خونریزی را افزایش می‌دهد و در افرادی که داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند، یا اختلالات خونریزی دارند باید با احتیاط و کم مصرف شود.

سویا ممکن است سطح قندخون را پایین بیاورد پس افراد دیابتی و یا کسانی که قندخون پایینی دارند باید با احتیاط آن را مصرف کنند.

افرادی که دچار کم خونی، فیبروز کیستیک یا اختلالات تیروئید، معده، روده، سیستم ایمنی و قلبی دارند، باید با احتیاط مصرف نمایند.

افراد مبتلا به نقرس بهتر است مصرف آن را کم و محدود نمایند.

مصرف سویا در بارداری و شیردهی

این ماده غذایی به عنوان جزئی از رژیم غذایی در زنان باردار و شیرده معمولاً بدون اشکال می‌باشد. با این حال از مصرف زیاد آن در دوران بارداری و شیردهی باید خودداری نمود.

منابع: ویکی پدیا / راستینه