اولین کسانی که شالوده و زیربنای شخصیت یک نوجوان را پی ریزی می کند، پدر و مادر هستند. به همین ترتیب بدیهی است عدم درک یک نوجوان به کشمکش و درگیری میان آنان و والدین می انجامد.
نوجوانان به خود حق می دهند که در مسایل مختلف و از جمله مسایل مربوط به خانه اظهار نظر کرده و اعمال و رفتار تک تک اعضا خانواده خود را به زیر سؤال ببرند. در واقع نوجوان دیگر آن کودک سر به راه پیشین نیست و به راحتی در مقابل تحکم و دستورات والدین خود مقاومت می کند.
از جمله خصوصیات دوره نوجوانی مخالفت است. نوجوانان معمولاً با افراد صاحب نفوذی که در پیرامون او هستند مخالفت می کنند، والدین نیز در دایره مخالفت وی قرار دارند. این مخالفت به منظور استقلال یا جداسازی خود از دیگران می باشد. مخالفت در پسران شدیدتر و حادتر از دختران می باشد. معمولاً دختران مخالفت خود را به صورت قابل قبول تری ابراز می دارند.
نوجوانان به خود حق می دهند که در مسایل مختلف و از جمله مسائل مربوط به خانه اظهار نظر کرده و اعمال و رفتار تک تک اعضا خانواده خود را به زیر سؤال ببرند.
یک نوجوان بر اساس تغییرات بلوغ و بحران هویت رفتار ناسازگارانه ای را در پیش می گیرد. و والدین او با اتخاذ رفتارهای صحیح و معقولانه می توانند به او کمک نمایند تا از این سن پرآشوب بگذرد. در واقع یک نوجوان به تفاهم و همدلی نیازمند است و باید به او یاری رسانید تا به استقلال برسد. البته باید توجه داشت که داشتن رابطه صمیمی بین اعضای خانواده، نیازمند زمینه های قبلی است که یکی از آن ها، وجود رابطه عاطفی بین پدر و مادر است. اگر رابطه بین پدر و مادر، رابطه‌ای صمیمانه، عاطفی و مثبت باشد، به تدریج به یک یک اعضا و به رابطه بچه ها با آن ها نیز سرایت می کند؛ اما اگر آن رابطه مخدوش باشد و صمیمیت وجود نداشته باشد، فرزند به سختی می تواند آن ویژگی را در خانواده ایجاد کند. بنابراین، نقش اول را در این زمینه، پدر و مادر ایفا می کنند.
برای مقابله با مشکل روابط خانوادگی ضروری است به تصحیح ارتباطات و مناسبات خانواده پرداخت. برای مثال به نوجوان آموخت که چگونه علی رغم تفاوت در دیدگاه هایی که دارد با والدین خود رابطه دوستانه برقرار کند لذا در ادامه این مقاله توصیه هایی ارائه می شود تا شما نوجوان عزیز بتوانید رابطه ای صمیمی و نزدیک با والدین خود برقرار کنید:
– برای ایجاد یا گسترش صمیمیت بین خود و دیگر اعضای خانواده، از فردی شروع کنید که فکر می کنید بهتر می توانید با او چنین رابطه صمیمانه‌ای داشته باشید؛ مثلاً نسبت به مادرتان یا یکی از برادرانتان که از نظر روحی و اخلاقی با وی تشابه و نزدیکی بیشتری دارید، آغاز کنید و به تدریج، این نوع رفتار را به دیگران نیز سرایت دهید.
– انتظار نداشته باشید که این رابطه صمیمانه، بلافاصله و به سرعت بین شما و دیگر اعضای خانواده، شکل بگیرد؛ بلکه این امر، نیازمند زمان است و به تدریج به هدف خود خواهید رسید.
– انتظار نداشته باشید همان نوع رابطه‌ای که بین شما و یکی از دوستان صمیمی‌تان در خارج از خانه وجود دارد، بین شما و پدر و مادرتان نیز برقرار شود؛ زیرا علاوه بر جایگاه ویژه پدر و مادر و رابطه فرزند با آن ها، فاصله سنی بین شما و آن ها نیز به طور معمول، یک مانع طبیعی است و اجازه داشتن همان رابطه صمیمانه بین دوستان را به شما نمی دهد.
– ویژگی دل‌سوزی پدر و مادر، ویژگی ارزشمندی است و هرچند که ممکن است آنان از سطح سواد پایینی برخوردار باشند، ولی دل‌سوزی و عطوفت آن ها نسبت به فرزندان، از جمله نسبت به شما، بسیار ارزشمند است و باید آن را قدر بشناسید و از همین ویژگی آن ها کمک گرفته، با برجسته کردن آن، گفت‌وگو و ارتباط بین خودتان را گسترش دهید.
– با احترام گذاشتن، نشان دادن تواضع و درشتی نکردن نسبت به آن ها، نظر پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده‌تان را به خود جلب کرده، زمینه رابطه صمیمانه را فراهم کنید.
– نیکی کردن به پدر و مادر و دیگر اعضا، زمینه دیگری برای جلب نظر آن ها به سوی خود است. انسان، بنده احسان است. پس بدون چشم‌داشت از پدر، مادر و دیگر اعضای خانواده، به کمک آن ها بشتابید.
– عواطف خود را بدون تعارف و صریح، به همه آن هایی که دوستشان دارید، ابراز کنید؛ زیرا ابراز محبت، یکی از اهرمهای مهم در ایجاد رابطه صمیمانه است.
رعایت حقوق و وظایف متقابل فرزندان و پدر و مادر، موجب ایجاد ارتباط صمیمی و دوستانه در خانواده خواهد شد که در ادامه، به برخی از این حقوق و وظایف، اشاره خواهیم کرد.
حقوق متقابل فرزندان و پدر و مادر
اسلام، همان گونه که در جنبه های عاطفی، حساب جداگانه ای برای پدر و مادر در نظر گرفته است، از نظر حقوقی نیز حساب ویژه ای برای آنان باز کرده است. در روایات آمده است که اگر پدر و مادری از فرزندانشان راضی باشند، موجب خیر و برکت و سعادت فرزند می شود و اگر آنان در حق فرزندان خود دعا کنند، خداوند به این دعا، توجه خاصی می نماید. همچنین اگر پدر و مادر، از فرزندان خود ناراضی باشند و آن ها را نفرین کنند، ممکن است خداوند بر چنین فرزندانی – که موجب ناراحتی پدر و مادر می شوند – قهر و غضب نماید و ….
این همه آیه و روایت که در این زمینه وارد شده، نشان از اهمیتی است که خداوند برای پدر و مادر قائل شده است و این ها بدون حکمت نیست و در مقابل زحماتی که پدر و مادر برای فرزندان متحمل می شوند، ناچیز است؛ بنابراین، خداوند نیز در مقابل زحمات آن ها، حقوق ویژه ای را برای آن ها قائل شده است. از این رو، باید در هر شرایطی، احترام آن ها را نگه داشت؛ هر چند آنان در بعضی اوقات، در رفتار با فرزندان خود، دچار اشتباه شوند.
بنابراین، ما در همه حال، وظیفه داریم به پدر و مادر خود احترام بگذاریم؛ حتی اگر آن ها به ما بی‌احترامی کنند. فقط اگر آن ها بخواهند ما را به کار حرامی وادار کنند یا از انجام تکلیف واجبی باز بدارند، اطاعت از آن ها جایز نیست؛ زیرا اطاعت از خداوند، بر اطاعت هر کس دیگر، حتی پدر و مادر نیز مقدم است.
لازم به ذکر است که شما می توانید با ایجاد فضای عاطفی و نزدیک‌تر با پدر و مادر خود، نگرش آن ها را نسبت به خود تغییر داده، اصلاح نمایید؛ زیرا چه بسا هنوز آن ها به شما، همچون دوران کودکیتان می نگرند و در نتیجه، رفتارشان نیز متناسب با همان سن و سال است. بنابراین، اگر بتوانید رشادت و بلوغ فکری، عقلی و رفتاری خود را در صحنه عمل و در واکنش های خود به آن ها نشان دهید، خود به خود آن ها نیز طرز رفتارشان را تغییر خواهند داد. لازم به ذکر است که آن چه شما آن را دخالت در امور شخصیتان تلقی میکنید و مانع استقلال‌خواهی می‌دانید، از نگاه پدر و مادرتان، دل‌سوزی و علاقه شدید به شماست و مطمئن باشید که دل‌سوزترین افراد، پدر و مادرند؛ هر چند برخی رفتارهایشان را نپسندیم و یا واقعاً هم صحیح نباشند.
در این جا، توصیه می کنیم که برای ایجاد رابطه عاطفی نزدیک‌تر و هم‌سو کردن آن ها با خود، به نکات زیر نیز توجه فرمایید:
– بیش از گذشته به آن ها احترام بگذارید؛ به گونه‌ای که تغییر رفتارتان را کاملاً احساس کنند.
– هرگز زبان به شکوه و گلایه از آن ها نگشایید؛ بلکه از آن ها تعریف و تمجید کنید و از زحماتشان تشکر و قدردانی نمایید.
– اگر در مواردی حق با شماست، در برابر سخنان و گفته های آن ها سکوت کرده، به آن ها احترام بگذارید.
– در حضور دیگران، از ویژگی های مثبت آن ها تعریف کرده، سپاس‌گزار آن ها باشید.
– در هر جا و در هر موقعیتی که نیازمند کمک شما هستند، به سرعت و با کمال احترام، به ویژه در حضور دیگران، به کمک آن ها بشتابید.
– از فرد واسطه‌ای که مورد احترام و اعتماد پدر و مادرتان است (مانند پدربزرگ، مادربزرگ و یا یکی از بستگان)، برای ایجاد یا افزایش رابطه عاطفی مثبت بین شما و پدر و مادرتان کمک بگیرید؛ اما لازم است که آنان از این خواسته شما از فرد واسطه، اطلاع پیدا نکنند.
منبع:
