تعریف
وسایل حفاظت انفرادی عبارتند از:
لباس کار – پیش بند – کلاه فلزی (کاسک) – کلاه کار و سربند – ماسک جوشکاری و عینک و سایر انواع ماسک‌ها – حفاظ گوش – کمربند حفاظ – انواع دستکش ها – کفش و چکمه و گتر.
ویژگی های لباس کار
لباس کار باید با توجه به خطراتی که در حین کار برای کارگر پیش می آید انتخاب شده، به ترتیبی باشد که از بروز خطرات تا حد ممکن جلوگیری نماید.
لباس کار باید مناسب با بدن کارگر استفاده کننده بوده، هیچ قسمت از آن آزاد نباشد کمر آن همیشه بسته و جیب های آن کوچک و حتی الامکان تعداد جیب ها کم باشد.
کارگرانی که با ماشین کار می‌کنند و یا در جوار ماشین آلات مشغول کار هستند باید لباس کاری برتن داشته باشند که هیچ قسمت از آن باز و یا پاره نباشد، بستن کراوات، آویزان نمودن زنجیر ساعت و کلید و نظائر آن ها روی لباس کار، اکیداً ممنوع است.
در محل کاری که احتمال خطر انفجار و یا حریق باشد، استفاده از یقه نورگیر (آفتاب گردان) و زه و دسته عینک که از انواع سلولوئید ساخته شده‌اند همچنین همراه داشتن سایر مواد قابل اشتعال برای کارگران، اکیداً ممنوع است.
در صورتی که انجام کاری ایجاب نماید که کارگر آستین لباس کار خود را مستمراً بالا بزند بایستی از لباس کار آستین کوتاه استفاده نماید.
کارگرانی که در محیط آلوده به گرد و غبار قابل اشتعال و انفجار و یا مسموم کننده بکار اشتغال دارند، نباید لباس‌های جیب دار و یا لبه دار (دوبل شلوار) برتن داشته باشند؛ چون ممکن است گرد و غبار مزبور در چین و لبه لباس باقی بماند.
لباس و کلاه حفاظتی (باشلق) مخصوص کارگرانی که با مواد خورنده و یا مضر کار می‌کنند نباید آب و گاز در آن نفوذ نموده ، جنس آن مناسب با نوع ماده و یا موادی که با آن ها کار می‌کنند، باشد.
لباس نسوز مخصوص حفاظت در مقابل حریق و یا انفجار احتمالی در حین انجام می باشد- باید لباس کاملی که شامل؛ باشلق و دستکش و کفش از یک تکه و سر هم است، ساخته شده باشد.
وسایل حفاظتی کارگرانی که با مواد رادیواکتیو کار می‌کنند، باید طبق نمونه‌های مخصوصی که به تصویب وزارت کار رسیده است، تهیه شود و در اختیار کارگران قرار گیرد.
پیش بند
هنگام کار با وسایل قطعات دوار و متحرک ماشین‌ها همچنین در جوار آن ها نباید از پیش بند استفاده شود.
چنانچه در مقابل و یا در جوار قطعات دوار و متحرک ماشین‌ها استفاده از پیش بند ضروری باشد، باید پیش بند مزبور از دو تکه تهیه شود؛ به‌طوری‌که قسمت پایین تنه از قسمت بالا تنه مجزا بوده ، به قسمی بسته شود تا در مواردی که بطور اتفاق قسمتی از آن را ماشین در حال کار بگیرد، فوراً و به سهولت باز شود و بدین ترتیب خطری متوجه کارگر ننماید.
پیش بندهای مخصوص کارگرانی که در مقابل شعله و با آتش‌های بدون حفاظ و یا در مقابل فلزات مذاب کار می‌کنند باید تمام سینه را پوشانده ، از جنسی تهیه شود که در برابر آتش کاملاً مقاومت داشته باشد.
پیش بند مخصوص کارگرانی که با مایعات خورنده مثل اسیدها و مواد قلیایی سوزاننده کار می‌کنند، باید از کائوچوی طبیعی یا صنعتی و یا از مواد دیگری تهیه گردد که در مقابل مایعات خورنده مقاومت داشته و تمام سینه را نیز بپوشاند.
پیش بندهای سربی برای حفاظت در مقابل اشعه ایکس باید جناق و تمام قفسه سینه را پوشانده ، ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر پایین‌تر از کمر را نیز محفوظ نگهدارد.
قدرت حفاظت پیش بندهای سربی باید لااقل معادل ضخامت یک میلی متر سرب خالص باشد.
کاسک (کلاه خود)
• کارگرانی که مواجه با خطر سقوط یا پرتاب شیئی روی سرشان هستند، باید از کاسک فلزی استفاده نمایند.
• وزن کاسک (کلاه خود) بطور کامل نباید از ۴۰۰ گرم تجاوز نماید.
• کاسک باید از مواد غیرقابل احتراق ساخته شده و در مقابل جریان برق عایق باشد.
• به منظور حفاظت سر، صورت، پشت‌و گردن دور تا دور کاسک باید لبه دار باشد.
• برای کار در فضای نسبتاً کوچک و تنگ کاسک باید کوتاه بوده و در صورت لزوم فاقد لبه باشد.
• کاسک‌هایی که در فضای خیلی مرطوب مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید از نظر رطوبت غیرقابل نفوذ باشند.
• نوارها و چرم داخل کاسک باید به سهولت قابل تعویض باشند.
• استفاده از کاسکی که متعلق به شخص دیگری است، باید قبلاً داخل آن ضدعفونی گردد و در صورت لزوم چرم و نوارهای داخل آن تعویض شود.
• کارگرانی که دارای موهای بلند هستند بخصوص کارگران زن که با ماشین کار می‌کنند و یا در جوار آن مشغول کار هستند، باید به وسیله سربند و یا وسیله حفاظتی دیگری موهای سر خود را کاملاً بپوشانند.
• سربند کارگرانی که در مقابل آتش و یا جرقه و یا مواد مذاب و یا امثال آن کار می‌کنند باید از جنسی تهیه شده باشد که به آسانی مشتعل نگردد و در مقابل شستن و ضدعفونی کردن به وسیله ترکیبات صنعتی، مقاومت کافی داشته باشند.
• نظافت و تمیز کردن سربندها باید به سهولت انجام گیرد.
حفاظت چشم ها – عینک
۱٫ کارگرانی که کار آن ها ممکن است ایجاد خطری برای چشم هایشان بنماید، باید از وسایل حفاظتی مخصوص چشم استفاده نمایند.
۲٫ کارگرانی که چشم‌شان ضعیف بوده، نیاز به داشتن عینک‌های نمره‌ای دارند، باید از عینک‌های حفاظتی به شرح زیر استفاده نمایند:
الف- عینک‌های حفاظتی که تواماً باعینک نمره‌ای دید و حفاظت چشمکارگران راتأمین نماید.
ب – عینک‌های حفاظتی که روی عینک‌های نمره‌ای قرار می‌گیرند، به شرط آن که هیچگونه تغییری در وضع استقرار عینک اصلی ایجاد نشود.
ج – عینک‌های حفاظتی که شیشه نمره‌ای آن زیر شیشه حفاظتی قرار دارد.
۳٫ شیشه و یا هرگونه ماده پلاستیکی شفاف که برای عینک‌های حفاظتی ساخته می‌شوند، باید:
الف- درمقابل کاری که عینک به منظور آنکار اختصاص دادهشدهاست، مقاومتکافی داشتهباشد.
ب – عاری از حباب هوا – ترک – موج و یا هرگونه عیب دیگری باشد.
۴٫ غیر از شیشه‌های نمره‌ای، سطح داخلی و خارجی شیشه‌های حفاظتی باید موازی بوده و هیچگونه خمیدگی نداشته باشد.
۵٫ عرض شیشه‌های عینک حفاظتی باید ۵/۴۴ میلی متر و طول آن ۳۸ میلی متر باشد.
۶٫ قطر دایره شیشه‌های عینک‌های مدور غیرنمره‌ای باید لااقل ۵۰ میلیمتر باشد
۷٫ شیشه‌هایی که منحصراً جهت حفاظت در مقابل خطر پرتاب ذرات اجسام و ضربه اختصاص داده می‌شوند، باید لااقل قدرت عبور ۸۰% نور سطح کار داشته باشد.
۸٫ زه‌های عینک باید سبک و محکم بوده و کاملاً روی صورت چسبیده باشند و در صورت لزوم مجهز به حفاظ‌های جانبی گردند.
۹٫ مقاومت شیشه‌های عینک‌های حفاظتی برای کارهای برش، پرچ کاری، سنگ زدن و صیقل کردن، کار با سنگ سمباده سنگ تراش و سایر کارهای مشابه بایستی به تصویب وزارت کار برسد.
۱۰٫ قاب عینک‌های حفاظتی برای کارگرانی که در مقابل باد و یا گرد و غبار کار می‌کنند باید قابل انعطاف بوده ، کاملاً با صورت کارگر تطبیق نماید.
۱۱٫ عینک‌های حفاظتی برای کارگرانی که با فلزات مذاب کار می‌کنند، باید در مقابل حرارت استقامت داشته و نوع آن ها با تشخیص و تصویب وزارت کار انتخاب گردد.
۱۲٫ عینک‌های حفاظتی برای کارگرانی که با مایعات خورنده از قبیل اسیدها و قلیاها کار می‌کنند باید در اطراف داخل زه مجهز به جنسی نرم و نسوز و قابل انعطاف (مانند عینک اسکی) باشند تا عینک کاملاً در اطراف چشم به صورت کارگر چسبیده و مانع نفوذ ترشح مایعات مذکور از منافذ تهویه به داخل چشم گردد.
۱۲٫ عینک‌های حفاظتی برای کارگرانی که در مقابل دودهای خطرناک یا ناراحت کننده برای چشم ها کار می‌کنند باید دارای قابی باشند که از طرف داخل مجهز به جنسی نرم و نسوز و قابل انعطاف بوده و کاملاً روی صورت کارگر چسبیده و هیچگونه منفذی نداشته باشند.
۱۳٫ عینک‌های حفاظتی کلاه با ماسک جوشکاری برای کارگرانی که با استیلن یا برق جوشکاری می‌کنند و یا در مقابل کوره‌هایی که دارای تشعشعات خیره کننده هستند، مشغول کار می‌باشند باید مجهز به شیشه رنگی (فیلتردار) جهت جذب تشعشعات مذکور بوده و تعیین نوع و اندازه شیشه‌های آن ها به تصویب وزارت کار رسیده باشد.
۱۴٫ ماسک‌های طلقی برای حفاظت صورت و چشم در مقابل ضربات خفیف و جرقه باید کاملاً شفاف و نسوز و بدون عیب باشند به قسمی که مانع از دید کارگر نشوند.
۱۵٫ عینک حفاظتی که مورد استفاده قرار گرفته است قبل از آن که به کارگر دیگری داده شود باید:
الف – ضدعفونی گردد.
ب – کلیه قسمت‌های آن که غیرقابل ضدعفونی کردن هستند، تعویض شوند.
۱۶٫ کلیه عینک‌ها و ماسک‌های طلقی درموقعی که مورداستفاده قرار نمی‌گیرند باید در جلد مخصوص نگهداری شوند تا در اثر تماس با روغن و چربی و سایر مواد، خراب نشوند.
۱۷٫ عینک‌های حفاظتی و ماسک‌های طلقی مرتباً باید مورد بازدید و کنترل قرار گیرند و قسمت‌های آسیب دیده آن ها فوراً تعویض شوند.
