دانستنی آنلاین : عکاسی ایران در دوران انقلاب اسلامی تولدی دیگر یافت و در دوران دفاع مقدس به رشد و بالندگی رسید. عکاسان در دوران دفاع مقدس در صحنه های نبرد دوشادوش رزمندگان در خط مقدم حضور داشتند و با مجاهدت خود جلوه های مهمی از ایثار و فداکاری را به نمایش گذاردند.
هنر عکاس طرح و کشف زاویه پنهان یک رخداد است. عکاسان دوران دفاع مقدس دوربین را به عنوان سلاح خود برگزیدند تا چهره مظلوم مردم ایران را در جنگ تحمیلی به جهانیان نشان دهند.
عکاس پل ارتباطی بین نسل های گذشته، حاضر و آینده است. امروز به عنوان شاهد می توانیم از چندین آلبوم چاپ شده جنگ تحمیلی نام ببریم که نه تنها در ایران بلکه در خارج از ایران نیز دارای نفوذ بوده اند. برخی از این تصاویر به قدری تاثیرگذار و ماندگار هستند که هنوز هم بعد از چند دهه تازگی و طراوت دارند و همان حس را به مخاطب القا می کنند.
عکاسی دوران دفاع مقدس از دو جهت قابل توجه است، نخست ثبت خاطرات و لحظه های به یاد ماندنی است که تصاویر هشت سال جهاد را برای ما به یادگار گذاشته و به نحوی تاریخ مصور جنگ را ساخته و پرداخته است و از سوی دیگر اعتماد به نفس و غرور ملی که منتقل می سازد، به اندازه ای است که کتاب های متعدد هم نمی توانند این نقش را داشته باشند.
به عبارت دیگر یک بعد از عکاسی دوران دفاع مقدس روایت گر لحظات ماندگار آن است، لحظه هایی که دنیایی سرشار از انگیزه را در جهت بالندگی و خوداتکایی به وجود می آورند و می توانند به نسل حاضر و آینده انتقال دهند.
بعد دیگر این که عکاسی آن مقطع تاریخی، نقطه عطفی در تاریخ تصویرگری ایران به شمار می رود؛ زیرا تا قبل از فضای تلفن های همراه هوشمند، می توان ادعا کرد که هشت سال دوران دفاع مقدس تراکم تصویر ایران است. یعنی هیچ مقطعی از تاریخ چند هزار ساله ایران؛ چه زمان قبل از ورود عکاسی و دورانی که نقاشی بود و چه در طول ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال اخیر که عکاسی وارد ایران شده است، این مقدار تنوع عکس از نظر جغرافیایی و مردم شناختی در دسترس نیست؛ دلیل آن هم این است که رزمندگان از شمال تا جنوب از طوایف و اقوام مختلف در جبهه های نبرد حضور داشتند.
آلبوم جغرافیای فرهنگی
تصاویری از جبهه های غرب تا جنوب ایران که منجر به شکل گیری آلبوم وسیعی از جغرافیای فرهنگی ایران شده است.
سعیدصادقی عکاس پیشکسوت دوران انقلاب و دفاع مقدس که در سال ۱۳۸۵ نشان شجاعت و در سال ۱۳۸۶ نشان درجه یک هنری شورای انقلاب فرهنگی را دریافت نموده، در مصاحبه با باشگاه خبرنگاران جوان ( ۴ خرداداد ماه ۱۳۹۸ ) اظهار داشت که عکاسی دفاع مقدس، عکاسی ایران را تغییر داد و باعث شد از حالت استیج به مستندگرایی تبدیل شود. در واقع ما نگاه ایرانی را وارد عکاسی کردیم.
این تغییر حتی از زمان انقلاب هم پیش نیامد؛ بلکه در سال های جنگ و عکاسی از جبهه ها پدیدار شد.
صادقی که در ۳۵ عملیات مهم شرکت داشته، در مصاحبه ای تاکید نموده: ” بسیاری از جوانان با دیدن عکس هایی که من از رزمنده ها گرفته بودم، به جبهه می آمدند. بعد از سال ها که تعدادی از آنان را دوباره دیدم و سوال کردم که چرا به جبهه رفتید؟ در جواب گفتند عکس های شما باعث شد که مادرانمان راضی شوند ما به جبهه برویم. “
او در ادامه می افزاید: ” زمانی که آقای ولایتی وزیر امور خارجه بود، هر وقت به سفرهای خارجی می رفت، مجموعه ای از عکس ها را با خود می بُرد. مسئولان کشورهای خارجی با دیدن این تصاویر تحت تاثیر قرار می گرفتند. با اثر پذیری از این عکس ها بود که برای اولین بار سازمان ملل صدام را محکوم کرد.
فراموش نکنیم که مهم ترین و تاثیرگذارترین سند یک واقعه عکس است. تئاتر و سینما بازسازی می شوند و احساسی را که به مخاطب القا می کنند مقطعی است؛ اما عکس با احساس بازی نمی کند بلکه مخاطب را به شناخت می رساند.
بدون تردید آرشیو عکس انقلاب اسلامی و دفاع مقدس یک گنجینه ملی است. اکنون که ما غنی ترین آرشیو بصری تاریخ ایران را در اختیار داریم، از پژوهشگران هنرهای تجسمی انتظار می رود این تصویر ها را مورد کند و کاو قرار داده و هویت ملت بزرگ ایران را از این طریق نیز مورد شناسایی قرار دهند.
به روان تابناک شهیدان؛ به ویژه عکاسان شهید که با ثبت فداکاری و از خودگذشتگی فرزندان رشید این مرز و بوم در دوران دفاع مقدس دفتر آزادگی و استقلال ایران عزیز و سربلند را با خون پاک خود نگاشتند و آراستند، سلام و صلوات نثار می کنیم.
ابراهیم جعفری
انتهای پیام/
