دو ساختی شدن جامعه طلاق را افزایش داده است

«دانستنی آنلاین»: یکی از چالش های امروز جامعه ما افزایش میزان طلاق است که ریشه در عوامل اقتصادی و اجتماعی دارد.

«رسانه مسئولیت اجتماعی» برای تحلیل و بررسی ریشه های این موضوع با دکتر امان الله قرایی مقدم گفت وگو کرده که در ادامه می خوانید.

قرایی مقدم در این زمینه گفت: یکی از عوامل مهمی که در جامعه ما موجب افزایش شدید میزان طلاق گردیده  دو ساختی شدن جامعه است که نخستین بار توسط دورکیم و  رابرت مرتن تحت عنوان  بی سازمانی اجتماعی یا  بی قاعده شدن اجتماعی  ابداع  ومطرح گردید.

امان الله قرایی مقدم

دنیایی که در آن قرار داریم دنیایی صنعتی وجهانی است که یکسره در حال تغییر وتحول اجتماعی می باشد . به همین جهت بسیاری ازانسان ها دچار نوعی سردرگمی وفروریختگی فرهنگی  یا «آنومی اجتماعی» هستند . بسیاری از قواعد ، ارزش ها وهنجارهای اجتماعی وسنتی کم ارزش بنظر می رسند وکم رنگ شده اند ودرعوض ارزش های جدید تمدن غربی بوسیله رسانه های بیگانه وخودی( ناتو و تهاجم فرهنگی ) درجامعه حاکم گردیده ومردم جهان سوم ازجمله کشور ما دریک حالت برزخ قرار گرفته اند که نه راه پس ونه را ه پیش دارند.

وی ادامه داد: در چنین دنیایی چون جامعه ما که درحال گذر از جامعه  سنتی وکاریزمایی به جامعه صنعتی وتا حدی عقلانی ( بقول  ماکس وبر ) با ویژگی های آن است ، دو ساخت: کهن و جدید، درمقابل یکدیگر قرار گرفته اند در نتیجه برخی افراد از ساخت نوین وبرخی دیگر از ساخت کهن  تبعیت می کنند .

بسیاری از مردم جامعه که میان ساخت کهن یعنی جامعه سنتی و جامعه خودمختار در نوسان هستند که بنده آنراحرکت پاندولی می نامم. بر اساس ساخت کهن می اندیشد لیکن به مقتصیات وبرحسب ساخت جدید عمل می کند . به عنوان مثال : مردم ما به هنگام ازدواج وگزینش همسر ، آداب ورسوم قدیم وسنتی راموراستفاده قرار می دهند . یعنی ازدواج فرمایشی می شود وهمسر والدین برای جوانان انتخاب می کند.

مرد خودرا برتر از زن می داند وتبعیت اورا طلب می کند وآن راحق خودمی داند . زیرا نه تنها سنت ها برای زن حق وحقوقی نمی شناسد ونمی پذیرد ، بلکه درقوانین حقوقی که سرچشمه آن ارزش ها وهنجارهای اجتماعی است قائل شدن حقوقی برای زن مورد قبول عامه مردم نیست وهمواره برتری مرد برزن درتمام جوانب امری طبیعی وذاتی شمرده می شود که هیچ گونه چون وچرائی ندارد.

از این رو زن ومردبدون آنکه به خوبی با یکدیگرسازگاری وتوافق  داشته باشند مدت ها درکنار هم زندگی می کنند و سا زش می نمایند . نمونه آن در خانواده ها فراوان است که از روی ترس  وناچاری وترس از سرزنش ولعن ونفرین و بی پناهی وتامین زندگی در آینده بدون آنکه هیچگونه سازشی داشته باشند با یکدیگر زندگی را می گذرانند.

این جامعه شناس تصریح کرد:درگذشته زن فاقد شغل مستقل در خارج ازخانه بود درحالی که درحال حاضر زن هم شاغل است وهم  خانه دار ،هم مادر است وهم همسر . در نتیجه دچار نوعی تعارض وچندگانگی شخصیت گردیده است . زن درگذشته  از تحصیلات چندانی برخوردار نبود اما اکنون هم سطح مردان است . بطوریکه طبق آمار حدود 64 درصد دانشجویان را دختران تشکیل می دهند.

از طرف دیگر چون ساختار نوین صورت گرفته وبیش از 90 درصد خانواده به صورت هسته ای هستند نقش والدین وبستگان نزدیک در زندگی زوج های جوان کاهش یافته است.

همانطورکه” تالکوت پارسونز” استاد جامعه شناسی هاروارد و و “ویلیام گود” و دیگران معتقدند که براثر تقلیل خانواده گسترده وصنعتی شدن وگسترده شدن خانواده هسته ای و سست شدن سنت های قدیمی طلاق افزایش پیدا می کند.

بنظر آنان هرچه از نظام زمین داری به جامعه صنعتی و سرمایه داری نزدیک می شویم امکان وفراوانی طلاق افزایش می یابد به خصوص درطبقه متوسط که بیشتر از طبقات بالا وپایین جامعه است.

به طوری که در طبقات بالاگرچه ممکن است عشق ،محبت ، همکاری واحترام پایه واساس وبقا زندگی  خانوادگی نباشد اماچون امکانات مالی براین گونه کمبود ها سرپوش می گذارد کار به جدایی نمی کشد . ازطرف دیگر درطبقات پایین نیزچون مشکلات خانوادگی جزیی ازمجموعه مشکلات اقتصادی واجتماعی فراوانی است که بر این طبقه فشارمی آورد وهمواره به آنها تحمیل می شود. بنابراین نیاز به یکدیگربرای  مقابله بامشکلات مانع قطع پیوندها می شوند درنتیجه طلاق کمتراست.