در حين وقوع زلزله براي حفظ جان هر فرد در هر سن و جنس و در هر مكان آموزش ها و توصیه هایی لازم است كه مي تواند مورد توجه قرار بگيرد. در این نوشتار ما در دو بخش عمومی و حالت های خاص به نحوه عملکرد هر فرد در زمان بروز زلزله می پردازیم.
بخش اول : عملکرد عمومی در تمامی حالت ها
۱-تا حد امکان خونسرد باشید.
۲-اگر در چارچوب درب ایستاده اید با یک دست چارچوب را گرفته و مواظب باشید تا درب برویتان بسته نشود . در این حالت نشستن شما برای حفظ تعادل بسیار مؤثر است . کافی است پشت خود را به یک لنگه چارچوب تکیه داده و پاها را به لنگه دیگر چار چوب ، البته توجه به این نکته حائز اهمیت می باشد که تنها چهارچوب هایی که دارای فریم های محکم فلزی و بدون شیشه بوده و به کمک دوغاب ملات سیمان و ماسه و بهره بردن از شاخک های مهار ، به دیوار محکم شده اند مورد اعتماد می باشد؛ بنابراین بهتر است که شما برای اطمینان خود قبلاً از نوع و کیفیت چارچوب های منزل خود با کمک گرفتن از افراد ماهر در زمینه ساختمان مطلع شده باشید .
۳-در هر نقطه که دچار لرزش های سخت ناشی از زلزله شدید، همواره کف دست ها را به هم گره نموده و با ساعدها و بازوانتان از گردن و سر خود محافظت نمایید . شکستگی گردن و آسیب دیدگی مغزی و نیز خفگی از عوامل اصلی مرگ در زمان زلزله می باشند .
۴-هرگز در کنار کمدهای بزرگ یا تابلوهای دیوارکوب و یا پنجره پناه نگیرید. احتمال آسیب دیدن از این سری لوازم که ایمن سازی غیر سازه ای برای آنها انجام نگرفته کمتر از آوار نخواهد بود .
۵-حتماً برای خود نقاط ایمن را در محل های مختلفی که در طول روز در آن سرگرم به کار هستید در نظر بگیرید . خصوصاً خانم های خانه دار که حتماً باید برای خود در آشپزخانه این نقاط را برای زمان بروز زلزله از پیش تعیین کرده باشند . توجه داشته باشید در صورتی که در آشپزخانه مشغول به کار هستید باید تا حد امکان محل پناه گرفتن شما از لوازم خطر سازی که در اثر سقوط می تواند جان شما را به خطر بیندازد همچون ظروف غذایی که برروی گاز دارید و یا آبگرمکن ایستاده و یا کابینت هایی که ظروف شیشه ای و چینی در آن قرار دارند، دور باشد .
۶-خانم های خانه دار باید توجه داشته باشند که اگر فرصت خروج از آشپزخانه را ندارند یکی از نقاطی که می تواند در صورت مهار بودن به دیوار ، به عنوان یک عامل کنج ساز ، شما را از ریزش مستقیم آوار نجات دهد یخچال می باشد . البته اگر قبلاً آن را به دیوار مهار کرده باشید . هر کنجی که در زمان زلزله ایجاد گردد می تواند از خطر ریزش مستقیم آوار بروی شما بکاهد .
۷- توجه داشته باشید که کمد های پر از ظروف شیشه ای و چینی و ابزارهایی همچون چاقو حتماً از قبل برای زلزله ، ایمن سازی غیر سازه ای شده و مکان امن شما در آشپزخانه بدور از این لوازم باشد .پیشنهاد می کنیم که هرگز این لوازم خطر ساز را در کابینت های بالای منزل خود قرار ندهید .
۸-اگر در راه پله بودید حرکت نکنید ، بنشینید و با تکیه کردن به دیوار از سر و گردن خود محافظت نمایید. احتمال صدمه دیدگی بر اثر سقوط شما بسیار بیشتر از ماندن در زیر آوار است . به علت آنکه میزان حرکت های ایجاد شده بر اثر امواج زلزله در راه پله ها بیشتر از سایر نقاط منزل است در طی چند زلزله اخیر شاهد بوده ایم که تعداد زیادی از شهروندان به علت شدت عجله در پائین رفتن از راه پله ها و لرزش های فوق دچار حادثه و سقوط از ارتفاع شده اند و صدمات جانی زیادی در این خصوص گزارش شده است .
۹-هرگز در زمان زلزله و بعد از آن از آسانسور استفاده نکنید زیرا به طور معمول محورهایی که اطاقک آسانسور برروی آن حرکت می کند در طی زلزله دچار تابیدگی می گردد و در صورتی که شما پس از زلزله بخواهید از آسانسور استفاده نمائید مطمئناً بعلت تابیدگی محورها در بین طبقات بنحوی گیر خواهید کرد که امکان بیرون آوردنتان بسیار سخت خواهد بود
۱۰- در خصوص آسانسورها توجه به یک نکته مهم دیگر نیز الزامی می باشد ، در آسانسورهای جدید ترمزهای اضطراری خطر سقوط را به مراتب کم کرده است اما در آسانسورهای قدیمی تر با توجه به تکنولوژی قدیمی در صورت آسیب دیدگی کابل های مهار یا موتور بالابر احتمال سقوط کابین آسانسور بسیار بالا است
۱۱- در بعضی مواقع امکان دارد بر اثر زلزله ضامن درب های آسانسورها در طبقات آزاد گردد؛ این بدان معنی است که شما بعد از باز کردن درب آسانسور کابین آن را مشاهده ننموده و در صورت عجله که خاص چنین مواقعی می باشد احتمال سقوط در چاله آسانسور برایتان محتمل می باشد .
حالت های خاص :
۱-شما در خیابان ، پیاده در حال تردد هستید :
هنگامی که شما در فضای باز قرار دارید فراموش نكنيد كه پيدا نمودن يك نقطه امن بسيار مشكل خواهد بود خصوصاً اگر در خيابان و در حال عبور از پياده روها باشيد براي آن كه بهتر بتوانيد با وضعيت پيش آمده روبرو شويد بهتر است به چند نكته توجه فرماييد:
- هر ساختمان به صورت معمول در صورت تخريب در بهترين حالت ۳/۱ ارتفاع خود در زمان تخریب شدن به صورت آوار پيشروي مي كند. اين موضوع تا ساختمان هاي ۴ طبقه مصداق كامل دارد.
- پیاده روی در کنار هر ساختمانی كه داراي نماي سكوريت شيشه یا پلاك هاي بزرگ سنگ هاي تزييني باشد در زمان زلزله يكي از خطرناك ترين نقاط را به علت سقوط سنگ و شيشه بوجود مي آورد.
- در زمان زلزله احتمال شكستگي و فرو افتادن تيرهاي چراغ برق ؛ دكل هاي فشار قوي ؛ درختان كهن سال ، بسيار زياد مي باشد.
- كنترل ماشين ها در زمان زلزله بسيار مشكل بوده و به همین دلیل احتمال ورود آنها به پياده رو نيز بسيار زياد مي باشد.
- ديوارهاي پیرامون محوطه منازل در صورت تخريب كاملاً از قسمت كف فرو مي ريزند و اين امكان صدمه زدن به مردمی را که در پياده رو جانبی این دیوار در حال تردد می باشند،ا افزايش مي دهد. بنابراین پیشنهاد می کنیم:
- از ساختمان هاي بلند و داراي نماي شيشه اي و سنگ هاي تزييني پلاك دوري كنيد
- مواظب تيرهاي برق _ دكل هاي برق_ درختان كهن سال_ تابلوهاي تبليغاتي باشيد
- دیوارهای حیاطها معمولا در زمان زلزله بطور کامل فرو می افتند بنابراین از حریم ديوارهاي محوطه اي منازل حداقل ۲ متر دور شويد
- اگر امكان رفتن به وسط خيابان را با رعايت احتمال خطر تصادف را داريد در ميان خيابان بایستيد تا زلزله پايان پذيرد، در غير اين صورت به صورتي قرار بگيريد كه حداقل الزامات فوق را رعايت كرده باشيد.
۲-شما در خیابان ، سوار بر ماشین در حال تردد هستید
زمین لرزه در زمان رانندگی همچون ترکیدن چرخ عقب ماشین می باشد آنانی که تجربه پنجری و ترکیدگی لاستیک عقب را دارند می دانند که ماشین یک باره تعادل خود را از دست داده و کنترل فرمان از دست راننده خارج میشود و ماشین به چپ و راست میرود . کافی است سرعت خود را کم نموده و به منتهی الیه سمت راست حرکت کنید به شرط آنکه در کنار یک برج یا ساختمان بلند مرتبه نباشید . دقت کنید که توقف شما در زیر و روی پل های ماشین رو و عابر پیاده در زمان زلزله خطرناک است .
۳-در جاده هاي كوهستاني در حال تردد هستيد
حتماً بايد به ريزش سنگ بروي ماشين خود توجه نماييد. پيشنهاد مي كنیم در صورتي كه در اثر ريزش سنگ ترافيك بوجود آمده است از ماشين خارج شويد تا بتوانيد در صورت وقوع ريزش هاي متعدي در محلي امن پناه بگيريد يادتان باشد حضور در ماشين يعني قرار گرفتن در تله مرگ در صورتي كه در ماشين هستيد و راه باز است، با كمك گرفتن از توجه بقيه اعضا خانواده به محل ريزش در مسير ريزش از كوه اقدام به حركت نماييد به هر حال هر نفر يعني ۲ چشم بيشتر و اين در لحظات بحراني يعني نعمتي بزرگ
۴-شما در محل کار هستید
در اغلب موارد در زمان وقوع زلزله امکان خروج گروهی از درب های ساختمان وجود ندارد بنابراین اگر تعداد همکارانتان زیاد است مطمئن باشید صدمه ای که در فرار از ساختمان ممکن است به شما وارد شود کمتر از خود زلزله نخواهد بود. بهتر است در این حالت به نقاط امن همچون کنج های ساختمان ، کنار ستون های ساختمان و یا اجسامی که بتوانند در زمان ریزش آوار با ایجاد کنج هایی در کناره های خود فضایی برای زنده ماندن شما ایجاد کنند – همچون کنار اختلاف سطح ها یا کنار میزها – پناه ببرید. در صورتی که میزهای شما از نوع فلزی با کیفیت عالی است این امکان که در زیر آن پناه بگیرید هم وجود دارد در این صورت زیر میز خود را هیچگاه با لوازم و تجهیزات کاری خود پر نکنید در زمان زلزله به هر سانتی متر آن نیاز خواهید داشت .
۵-شما در منزل هستید :
- اگر شما از قبل مسیرهای خروج از ساختمان را در ذهن تكرار كرده باشید و با خانواده به صورت یك مانور چند بار خروج سریع از منزل را انجام داده باشید ، می توانید با اولین لرزش برای خروج از منزل اقدام كنید . البته این در صورتی امكان پذیر است كه شما در یك برج و یا آپارتمان بلند مرتبه نباشید که البته در آن صورت هم اگر زلزله ای ضعیف را تجربه كردید پس از پایان آن حتماً از خانه بیرون بروید حتی اگر در برج زندگی می كنید ! البته فراموش نکنید که همواره در چنین حالت هایی پله های فرار به مراتب بهتر از آسانسور می باشد .
- توجه به نقاط امن خانه ، این نقاط می توانند در صورتی كه شما فرصت خروج از منزل را نداشته باشید به داد شما برسند . نقاط امن را به کمک نکات زیر در آشپزخانه ، هال ، پذیرایی ، اطاق خواب خود بیابید این نقاط را به کمک اهالی خانه با تکرار در ذهن بسپارید در زمان زلزله مطمئن باشید ناخودآگاه از این دانش خود بهره خواهید برد :
۱-کنج دیوارهایی که دارای تیرهای اصلی هستند.
۲-دیوارهایی که پنجره ندارند.
۳-دیوارهایی که تابلوهای بزرگ و کمد و کتابخانه به آنها متصل نمی باشد.
۴-چارچوب های درب هایی که کتیبه شیشه ای در بالای سر خود ندارند.
۵-مکان هایی که فاصله دو ستون در آن نقاط حداقل می باشد.
۶-میزهای محکم فلزی و چوبی – کنار تختخواب هایی که دارای حجم مناسب در زیر خود و نیز قدرت باربری بسیار بالا باشند.
منبع: پایگاه جمعیت کاهش خطرات زلزله
گردآوری‌شده توسط پایگاه دانستنی آنلاین
