بالَنگ (بادرنگ، بالنگو، بالنجو) Citrus medica cedrata میوه‌ای خوراکی از تیره مرکبات (Rutaceae) است. از آن در مرباسازی استفاده می‌شود.
بالنگ در کتب طب سنتی با نام« اترج کبیر» آمده‌است. میوه آن را به فارسی بالنگ گویند و از نظر گیاه شناسی زیرگونه ای از بادرنگ است. این درختچه دارای میوه‌هایی است که گاهی به وزن یک کیلو گرم نیز می‌رسد. نوع دیگری از بالنگ را به فارسی «بادرنگ» می‌نامند و در کتب طب سنتی با نام های بادرنج، باذرنج و اترج صغیر آمده‌است.
بالنگ درختچه‌ای است به شکل غیر منظم، برگ آن با کمی اختلاف شبیه سایر مرکبات؛ ولی میوه آن به کلی متفاوت و نوع کبیر آن در ابعاد یک خربزه کوچک است. شکل آن دراز از یک طرف متصل به شاخه کمی پهن و از طرف دیگر به نوک باریکی ختم می‌شود. پوست آن به رنگ زرد طلایی خیلی ضخیم، موج دار و دارای برآمدگی‌هایی مانند تاول درشت است. قسمت عمده میوه را با پوست زرد و گوشت سفید داخل پوست را گرفته و تقریباً جایی برای گوشت ترش غیر خوراکی وسط آن باقی نگذاشته‌است. گل آن سفید می‌باشد. بالنگ دارای پوست زرد رنگ طلایی، با بوی معطر، بخصوص نوع کوچک آن که پوستش صاف است، معطرتر است. قسمت گوشتی سفید متصل به پوست خارجی آن ضخیم و کمی شیرین و قسمت گوشت وسط آن که در میان پرده‌های ضخیم طولانی واقع شده‌است، دارای الیاف و غلاف‌های پر از مایعی است که در بعضی انواع شیرین و در برخی ترش می‌باشد. تخم‌های آن که در قسمت گوشتی آن واقع است کمی دراز و در غلاف سفیدی واقع و مغز، سفید و کمی تلخ است. از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی پوست زرد آن کمی گرم و خشک است و شحم آن یا به عبارت دیگر قسمت گوشت سفید داخلی متصل به پوست زرد آن در ارقامی که این قسمت شیرین است از نظر طبیعت سرد و تر و خشک و برگ و شکوفه آن گرم وخشک است.
بالنگ نیز همانند دیگر میوه ها دارای خواص طبی و پزشکی فراوانی است که به تعدادی از آن ها اشاره می شود:
– پوست زرد آن برا ی تقویت قلب و دماغ و کبد و معده احشای داخل شکم مفید است و برای تحلیل بادها و نفخ و کمک به هضم غذا مؤثر می‌باشد. بخصوص مربای آن با عسل؛ البته در خوردن مربای آن اسراف نباید شود؛ زیرا هضم آن مشکل می‌شود.
– دم کرده پوست زرد خشک شده آن مسکن قی صفراوی و جویدن آن خوشبو کننده دهان است.
– اگر پوست و گوشت سفید خشک شده آن را درلابه لای لباس ها بگذارند مانع بیدزدن می‌شود.
-رفع کننده خونریزی لثه، تقویت کبد، خنک کننده و آرام بخش، رافع یبوست معده
– همراه با گلاب برای اسهال خونی و نیز اسهال‌های روده‌ای سودمند است.
– پوست بالنگ گرم و خشک است.
– برگ و شکوفه‌های آن قابض است.
-شکوفه و برگ بالنگ برطرف کننده التهاب و حرارت زیاد امعاء و احشاء می‌باشد.
– جهت درمان اسهال می‌توان روزی 3 نصف استکان از عرق بالنگ نوشید.
– پوست بالنگ به صورت مربا تقویت کننده قلب است، البته کسانی که بیماری قند ندارند.
– 50 گرم از تخم بالنگ ضدّ سم حیوانی است. اگر با آب گرم مخلوط شود جهت رفع سم مارزدگی و عقرب زدگی مفید است.
– هر گاه کسی روغن تخم بالنگ را به خود بمالد، بوی آن عقرب را دور می‌کند.
– برای درد مفاصل ضماد پخته آن را بگذارید.
– بوئیدن عطر بالنگ سردرد را برطرف می‌کند.
– بوئیدن بالنگ شادی آور است.
– روش تهیه روغن پوست زرد بالنگ : حدود 200 گرم پوست زرد بالنگ را داخل روغن کنجد بیندازید و به مدت 3 ساعت با حرارت غیرمستقیم (بن‌ماری) حرارت دهید سپس پوست را عوض نموده، 5 بار این کار را در همان روغن تکرار کنید. روغنی به دست می‌آید که برای موارد زیر مفید است.
الف) مالیدن آن بی حسی را رفع می کند.
ب) فلجی
پ) لقوه (بیماری لقوه یا پارکینسون یکی از بیماری های سلسله اعصاب است که باعث به هم خوردن تعادل بدن می شود و فرد مبتلا به این بیماری دچار لرزش غیر ارادی اعضای بدن و معلولیت جسمی و حرکتی می گردد.)
ت) رعشه و درد مفاصل
ث) سیاتیک
ج) امراض سردرد عصبی (به شقیقه‌ها بمالند.)
منبع: https://fa.wikipedia.org
