حمل و نقل ترکیبی یا چند وجهی چیست؟

حمل و نقل ترکیبی یا چند وجهی به معنی ترانزیت یا حمل کالا با استفاده از ترکیبی از وسایل نقلیه از قبیل کشتی ، هواپیما ، قطار و کامیون می باشد . این شیوه حمل کالا را با نام حمل و نقل چندوجهی نیز می شناسند. برای مثال ارائه خدمات درب به درب برای محمولات کانتینری با نرخ های رقابتی از طریق ریل و جاده روشی ترکیبی از ترابری کالا می باشد. خدمات دیگری که با این روش ارائه می شوند عبارتند از سرویس های حمل و نقل زمینی به تمام نقاط گمرکی داخلی ، ترانزیت خارجی به کشورهای عضو  ) CIS جمهوری آذربایجان ، ارمنستان ،ازبکستان ، بلاروس ، تاجیکستان ، روسیه ، قرقیزسستان ،قزاقستان ، مولداوی ) ، عراق ، افغانستان و سایر کشورها .

ساختمان حرفه ی حمل و نقل بین المللی تشکیل شده از زیرشاخه های فروانی است که جنبه های مختلف آن از قبیل ابعاد کالا ، قوانین و مقررات ، انبارداری ، تکنولوژی ، بسته بندی که ایجاد شرایط مناسب برای حمل با وسایل نقلیه را میسر می کند .

بخش حمل و نقل یکی از مؤلفه‌های اصلی در تشخیص جوامع رشد یافته از عوامل مؤثر بر فراوانی نماگرهای اقتصاد خرد و کلان کشور محسوب می‌شود.

توسعه متوازن بخش حمل و نقل در تمامی شیوه‌ها و بهره‌برداری مناسب از آن به عنوان پیش‌نیاز توسعه بخش‌ها در کل به افزایش امنیت ملی می‌انجامد و زمینه ساز توسعه سیاسی و اجتماعی نیز خواهد شد.

‌حمل و نقل چند وجهی یا ترکیبی یکی از مصادیق گسترش زیرساخت‌های مورد نیاز برای توسعه خدمات تجارت خارجی و ترانزیت بین المللی و داخلی می باشد. حمل و نقل ترکیبی در هر کشور واسطه ی داد و ستد صنایع آن کشور است که چرخ تولید را به حرکت درآورده و موجبات توسعه کسب و کار و اقتصاد در جامعه را  فراهم می کند .

اگر پایه ی  مناسبی برای حمل و نقل چندوجهی داشته باشیم ، در مسیرهای دریایی طولانی از کشتی، در مسیرهای طولانی زمینی از راه‌آهن و در مسیرهای کوتاه و خاص از حمل و نقل جاده‌ای می‌توان بهره برد.

در راستای آگاه شدن از میزان فعالیت دولت در بخش توسعه حمل و نقل ترکیبی و توجه به این سیستم حمل کالای نوین در روابط تجاری و اقتصاد بین‌المللی،  یکی از اساتید دانشگاه علم و صنعت چنین بیان داشت .

« با توجه به توسعه روزافزون حمل و نقل کانتینری در دنیا و ایران، استفاده از تمهیداتی مناسب برای این که بتوان کالاهای زیادی را به خصوص در بنادر به سرعت جابه‌جا کرد، لازم و ضروری است؛ نیاز داریم امکاناتی را در راستای تسهیل تخلیه و بارگیری و تشریفات گمرکی ایجاد کنیم.»

وی افزود : قطعاً ‌اگر بخواهیم تخلیه و بارگیری و انبارداری، در بنادر انجام شود، طبیعتاً نیازمند فضاهای زیادی هستیم که البته این فضا امکانات و ظرفیت ما را در عبور و جابه‌جایی کاهش می‌دهد؛ مهم‌ترین مشکلی که امروزه بنادر ساحلی به علت رشد سریع استفاده از کانتینر در حمل و نقل دریایی با آن مواجه هستند، فقدان فضای کافی به منظور ساخت انبار و همچنین نبودن دسترسی مطلوب به مقاصد کالا به علت استفاده از شیوه‌های سنتی انتقال کالا است.

با استفاده از حمل و نقل ترکیبی می توان این امکان را در بنادر خشک برای استفاده ارزان از این سیستم‌ها و رشد اقتصادی فراهم کرد . در این راستا متناسب با دستورالعمل های تهیه شده، سعی شده است با ارگان‌هایی که با حمل و نقل چندوجهی مرتبط هستند نظیر سازمان راهداری و حمل و نقل جاد‌‌ه‌ای، سازمان بنادر و دریانوردی، گمرک جمهوری اسلامی ایران، شرکت راه‌آهن و از این قبیل هماهنگ شود تا ارکانی شوند برای تصمیم‌گیری این که چگونه یک بندر خشک می‌تواند حمل و نقل ترکیبی را پیشرفت و توسعه  دهد.

در کشور ما با توجه به قانون برنامه پنجم و موضوع افزایش ظرفیت و راندمان وضعیت فعلی ، امکان توسعه حمل و نقل ترکیبی فراهم شده و جزو وظایف دولت در خصوص جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است.

در مسئله ی احداث بنادر خشک، توجه به چندین نکته ضروری می نماید ؛ اول اینکه بنادر باید به مراکز تولید و مصرف نزدیک باشند یعنی کالا در کوتاه‌ترین زمان شرایط توزیع و مصرف داشته باشد؛ در اولویت دوم سیستم‌های حمل و نقل بار باید بتوانند به این بنادر خشک متصل شوند؛ البته جاده‌ها که قطعاً به این بنادر متصل می‌شوند اما اتصال خط‌آهن هم به این درایو‌ پورت‌ها بسیار مهم است؛ در همین راستا، دستورالعملی تهیه شده است که «پیشنهاد احداث و بهره‌برداری از پایانه‌های ترکیبی» نام دارد؛ در این دستورالعمل، سرمایه‌گذار بخش خصوصی این امکان را دارد که با فضای فراهم شده که قطعاً به مراکز تولید و صنعت هم نزدیک است، رشد کند، اما این فضا نیازمند انواع حمل و نقل و زیرساخت‌های قبلی آن است که نمونه آن اتصال شبکه‌های ریلی و جاده‌ای مناسب است.

اهداف اصلی پروژه ها و طرح های فعلی  متوجه ترانزیت کالا در مسیرهای اصلی کریدور شمال – جنوب در قلمرو ایران است‌.

با ترکیب سیستم‌های ریلی و جاده ای ، می توان حمل و نقل ترکیبی را داشت ؛ هم اکنون در کریدور شمال ـ جنوب می‌توان‌ ترکیبی از ریل و جاده را ایجاد کرد .

از ویژگی های مهم حمل و نقل در کریدور شمال – جنوب چند وجهی بودن آن و حمل نقل سریع، ارزان و ایمن کالا بین آسیا و اروپا است؛ ضمن آنکه تقاطع‌های متعددی با گذرگاه‌های موجود بین کشورهای آسیای میانه و اروپا از جمله کریدور تراسیکا دارد که موجب توزیع مبادلات شمال – جنوب و شرق – غرب می‌شود.

از دیگر امکاناتی که در این مسئله وجود دارند این است که  از طریق پایانه‌های مرزی، می توان حمل و نقل ترکیبی داشت و به جای آنکه در پایانه‌ها انبار سازی کنیم، برای کالاهایی نظیر سوخت و از این قبیل، می‌توان اجازه داد که از پایانه با شرایط عبور کنند، به داخل کشور آمده و در آنجا مکان‌هایی ایجاد شوند تا تمام امور گمرکی و مسائل مختلف دیگر انجام شود.

در آنجا ترکیب با کانتینر می‌تواند ‌شبکه ریلی یا جاده‌ای باشد، بنابراین بنادر و پایانه‌ها باید محلی برای عبور باشند و به هیچ عنوان نباید تشریفات گمرکی، چک کردن استانداردها، انبارداری در کنار پایانه‌ها رخ دهد، زیرا امروزه این روش منسوخ شده است.

حمل کالا با کانتینر :

کانتینر ها انواع مختلفی دارند . انواع کانتینر همچون کانتینر چادری ، 20 فوت (6 متری)، 40 فوت (12 متری) و غیره ، برای حمل بار به صورت دریایی ، هوایی ، زمینی(جاده ای) و ریلی استفاده می شوند .

البته این واژه به کامیونی که چنین جعبه‌ای را حمل می‌کند نیز اطلاق می‌شود. ترابری با استفاده از کانتینر برای محافظت از کالا و اجناس می باشند . مراحل تخلیه و بارگیری را ساده می کنند و در برابر سرقت از آن محافظت می کنند .

محموله های ترابری لجستیک مانند خوارکی مثل روغن ، محمولات سوختی مثل گاز مایع و مواد اولیه مانند چوب ، آهن و … با توجه به جنس و شرایط نگه داری بسته بندی و انبارداری می شوند و توسط فورواردر ها آماده ارسال می شوند .

ترانزیت یا حمل و نقل بین المللی کالا به علت طولانی بودن فاصله به محافظت و نگهداری در شرایط محیطی مناسب با شرایط کالا نیاز دارند . برای مثال برای ترانزیت گوشت به صورت صادرات یا واردات به کانکس و اتاق های ایزوله که دمای پایینی را حفظ می کنند احتیاج داریم .

خدمات حمل و نقل ترکیبی امروزه بیشتر توسط شرکت های حمل و نقل بین المللی و ترکیبی انجام می شوند . البته خدمات ترخیص گمرکی ، فورواردی و کریری نیز با توجه به شرح وظایفشان در ارسال کالا و محصولات نقش کلیدی دارند .

یکی از مراحلی که در ترانزیت کالا دارای اهمیت است بیمه ی اشیاء و بار ارسالی می باشد. راهنامه و بارنامه نیز به همین شکل به علت مسائل امنیتی و اقتصادی از اهمیت خاصی برخوردار هستند .

لینک منبع

 گردآوری‌شده توسط پایگاه دانستنی آنلاین