رئیس شورای پول و اعتبار با ارائه گزارشی درخصوص شرایط ارزی کشور تصریح کرد: هم اکنون که پنجاه روز از پذیرش مسئولیتم در بانک مرکزی می‌گذرد، ۶.۵ میلیارد دلار برای واردات کالا‌های اساسی اختصاص یافته که این مهم نسبت به سال گذشته، ۴۰ درصد بیشتر بوده و نرخ آن نیز صرفا ۱۷ درصد افزایش داشته است.
وی افزود: سامانه نیما که مربوط به ارز حواله‌ای و شامل منابع ارزی اصلی کشور است، همچنان فعالیت خود را ادامه می‌دهد.
فرزین با بیان اینکه مرکز مبادله ارز و طلای ایران، برای سهولت در تامین ارز و ایجاد نرخ مرجع ایجاد شده است، تصریح کرد: نرخ‌های بازار آزاد عمدتا به دلیل انتظارات تورمی به وجود آمده و عوامل مختلفی در آن دخیل است. البته بسیاری از این مواردی که موجب افزایش و التهاب نرخ ارز در این بازار شده، در حیطه وظایف بانک مرکزی نیست، به همین دلیل باید جایگزینی برای آن در نظر گرفت تا تمام فعالان اقتصادی در آن شرکت کنند و نرخ در آن کشف شود.
انتظارات تورمی بازار را به هم ریخته است
وی خاطرنشان کرد: ما از لحاظ ذخایر ارز با هیچ محدودیتی برای تأمین نیازهای ارزی کشور مواجه نیستیم و از لحاظ وضعیت ارزی و تراز تجاری مثبت از شرایط مطلوبی برخورداریم؛ اما آنچه بازار را به هم ریخته، فرایند انتظارات تورمی است.
فرزین با بیان اینکه مرکز مبادله ارز و طلای ایران دارای چندین جزء است، یادآور شد: جزء نخست آن تالار حواله است که بخشی از منابع ارزی که در سامانه نیما عرضه می‌شد، بویژه ارز فولادی ها، پتروشیمی ها، مواد غذایی، فرآورده‌های ویژه و … در این تالار عرضه خواهد شد و فرایند تعیین قیمت به صورت کشف قیمت بر اساس عرضه و تقاضا خواهد بود.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: در حال حاضر کالا‌هایی که در مرکز مبادله ارز دریافت می‌کنند، مشخص شده اند و همین امروز در شروع کار براساس عرضه و تقاضا، نرخ کشف و بر همین مبنا ارز تخصیص می‌یابد؛ لذا پیش بینی من این است که امروز حجم معاملات در بازار حواله رشد چشمگیری داشته باشد.
فرزین با اشاره به اینکه تالار دوم به ارز خدماتی اختصاص دارد، عنوان کرد: تاکنون ارز به صرافی‌ها ارائه می‌شد و افراد با همراه داشتن کارت ملی به صرافی‌ها مراجعه می‌کردند و می‌توانستند ۵۰۰۰ یورو ارز دریافت کنند، آن هم به این دلیل که سامانه مرکز هنوز راه اندازی نشده بود؛ اما با راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران، تمام نیازهای خدماتی شناسایی شده است و در قالب سامانه و پس از تأییدیه‌های دستگاه‌های مربوطه با نرخی که در بازار کشف می‌شود معامله می‌گردد. مهم‌ترین ارز‌های خدماتی نیز شامل دانشجویی، مسافرتی و مأموریتی است و البته بیش از شصت نوع نیاز ارزی خدماتی شناسایی شده است.
استفاده از ابزار فیوچر، فوروارد و سلف ارز و ابزار فردایی
رئیس کل بانک مرکزی درباره برنامه‌های آتی مرکز مبادله ارز و طلای ایران گفت: در تلاشیم این مرکزی به مرکز اصلی مبادله ارز و طلای کشور بدل شود. در برنامه‌های آتی از ابزار‌های جدید ارز و طلا استفاده کنیم. برای مثال ابزار فیوچر، ابزار فوروارد و سلف ارز و ابزاری فردایی است. البته بازار فردایی غیرقانونی اعلام شده و عملیاتی که امروز تحت عنوان بازار فردایی در بازار آزاد انجام می‌شود مورد تأیید ما نیست.
وی در توضیح ابزار سلف ارزی افزود: ما بازار سلف ارز را در بانک مرکزی راه اندازی می‌کنیم و به نرخ آتی ارز را به فروش می‌رسانیم. در حال حاضر در حال تدوین آیین نامه‌های مربوطه هستیم و البته عملاً نیز مدتی است به صورت فردایی ارز را در بازار متشکل ارزی به فروش می‌رسانیم؛ بدین معناکه از ساعت ۱۵ بعدازظهر با نرخ مورد انتظار فردا ارز را به صرافی‌ها می‌فروشیم و به عبارتی تلاش کردیم وارد بازار فردایی شویم، زیرا یکی از ابزار‌هایی که انتظارات عاملین اقتصادی را دچار اخلال می‌کند، نرخ فردایی است. رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: وارد بازار فردایی خواهیم شد تا نتوانند نرخ‌ها را دستکاری کنند.
فرزین درباره نحوه تعیین نرخ ارز در این مرکز گفت: نرخ ارز در مرکز مبادله ارز و طلای ایران مبتنی بر منابع و مصارف ارزی کشور و همچنین براساس متغیر‌های بنیادین اقتصاد کشور تعیین می‌شود. نرخ اسکناس نیز متناسب بر همین امر تعیین می‌شود و سامانه نیما نیز همچنان برای کالا‌های اساسی به قوت به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه امیدواریم این مرکز یاری رسان ما برای مدیریت انتظارات باشد، افزود: این فراتر از راه اندازی مرکز مبادله است و باید تمام بخش‌ها در مدیریت انتظارات اقتصادی به ما کمک کنند.
مذاکرات و گشایش های ارزی در راه است
وی با بیان اینکه اگر ارز به ثبات و آرامش برسد، می‌توانیم سایر شاخص‌های اقتصاد کلان را نیز به تعادل و ثبات برسانیم، تاکید کرد: وضعیت منابع ارزی کشور سال آینده و بر اساس مذاکرات و گشایش‌های ارزی که در راه است، بهتر از امسال خواهد بود.
فرزین افزود: مرکز مبادله ایران با تمام ابزار‌هایی که برای آن پیش بینی شده و دریافت کمک‌های فکری صاحب‌نظران تبدیل به بازار آزاد ارز خواهد شد تا بانک مرکزی نیز مدیریت بازار را از این طریق انجام دهد؛ این مرکز نقطه‌ای برای شروع حکمرانی جدید ارزی است و از تمام نظرات به منظور بهبود و تقویت این بازار نیز بهره‌مند خواهیم شد.
