بروج فلکی (برجهای دوازدهگانه)
از نظر نجومی تقسیمات دوازدهگانه منطقهالبروج است که هر قسمت یک برج فلکی نامیده میشود. هر برج فلکی نواری به طول ۳۰درجه قوسی همراستای دایرهالبروج (دایره مسیر حرکت ظاهری سالانه خورشید در آسمان) با عرض ۱۶درجه که دایرهالبروج دقیقاً مدار مبدأ و میانی آن است و هر برج تا ۸درجه شمال و ۸درجه جنوب آن پهنا دارد.
هر برج فلکی به طور متوسط نماینده ۳۰درجه حرکت خورشید بر دایرهالبروج است که بطور متوسط با یک ماه خورشیدی در گاهشماری هجری خورشیدی هماهنگ است از این رو، برج به معنی ماه به عنوان یک دوازدهم سال نیز اطلاق میشود.
از حدود ۲۰۰۰ سال پیش، برای نامگذاری هر برج از نام صورت فلکی نسبتاً منطبق با آن در منطقهالبروج استفاده شدهاست و امروزه به علت تقدم محوری زمین (که دور تناوب آن ۲۶۰۰۰ سال است)، صورتهای فلکی با برجهای فلکی همنام خود منطبق نیستند و تقریباً به اندازه یک برج جابجا شده و تحویل هر برج در صورت ماقبل نسبت به دو هزار سال قبل میباشد.
برجهای دوازدهگانه
نام برجهای دوازدهگانه دائرهالبروج با معانی و دیگر اسامی و ماه معادل آن ها در سال خورشیدی، عبارتند از:
برج حمل: (قوچ) قوچ – بره – گوسفند – گوسپند؛ معادل فروردین
برج ثور: (گاو نر) گاو – گاو نر؛ معادل اردیبهشت
برج جوزا: (دوپیکر) دوپیکر – توأمان – زُروان؛ معادل خرداد
برج سرطان: (خرچنگ) خرچنگ – چنگار؛ معادل تیر
برج اسد: (شیر) شیر یا شیر بزرگ – اسد اکبر – شیراختر؛ معادل مرداد
برج سنبله: (خوشه) خوشه – دوشیزه – عذرا – آناهیتا؛ معادل شهریور
برج میزان: (ترازو) ترازو؛ معادل مهر
برج عقرب: (کژدم) کژدم – گژدم؛ معادل آبان
برج قوس: (کمان) کمان – کماندار – کمانگیر – آرش – آرش کمانگیر – رامی – نیماسپ؛ معادل آذر
برج جدی: (بزغالهٔ نر) بزغاله – بز – بز دریایی – کُریشک؛ معادل دی
برج دلو: (آب کش) آب کش – آبریز – بُرز – ساکب الماء؛ معادل بهمن
برج حوت: (ماهی) ماهی یا دوماهی – سمکهالشمالیه؛ معادل اسفند
منبع: