در اسلام برای همه امور زندگی انسان، آدابی و برای تمامی مراحل آن برنامه هایی توصیه شده است تا بشر با عمل به آن ها به سعادت دنیوی و اخروی دست یابد. از جمله آن ها آدابی است مربوط به قبل و پس از تولد نوزاد که از پیامبر گرامی (ص) و ائمه معصومین(ع) روایت شده است.
از حضرت صادق علیه السلام منقول است که زن حامله بِه بخورد تا فرزندش خوشبوترو رنگ فرزند صاف تر باشد.
به سند معتبر منقول است که حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمود : اول چیزی که زن زائو بخورد، باید که رطب باشد چنان چه حق تعالى به حضرت مریم فرمود که بعد از زائیدن حضرت عیسى رطب بخورد.
در حدیث معتبراز حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام منقول است که زنان را بعد از ولادت فرزند خرما برنى بخوارنید تا فرزند زیرک و بردبار شود.
در حدیث دیگر از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم منقول است که به زنان حامله کندر بخورانید. چون کندر، غذاى طفل در شکم مادرشود، دلش محکم و عقلش زیاد می شود.
منقول است که چون به حضرت امام حسین (ع) بشارت فرزند می دادند، نمی پرسید که پسر است یا دختر بلکه اول می پرسید که خلقتش درست است ؟ پس اگر می گفتند که درست است و عیبى در خلقتش نیست می فرمود: اَلْحَمْدُالِلّهِ الَّذى لَمْ یَخْلُقْ مِنّى شَیْئا مشوها یعنى سپاس خداوند را که از من نیافرید فرزندی را که قبیح و معیوب باشد.
از حضرت صادق علیه السلام منقول است که چون فرزند متولد شود، در گوش راستش اذان بگو و در گوش چپش اقامه بگو پیش از آنکه نافش را ببرند که اگر چنین کنى هرگز ترس به او نرسد.
حضرت امام محمد باقر علیه السلام فرمود که کام طفل رابه آب فرات بردارید و اقامه در گوشش بگویید.
در روایت دیگر وارد شده است که کامش را به آب فرات و تربت امام حسین علیه السلام بردارید و اگر آب فرات نباشد، به آب باران بردارید.
از حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام منقول است که کام فرزندان خود را به خرما بردارید که حضرت پیغمبر (ص) چنین کرد با امام حسن و امام حسن (ع ) و حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمود که هرکه فرزندى از او متولد شود باید که اذان در گوش راست او و اقامه در گوش چپ او بگوید که نگاهدارنده اوست از شر شیطان .
از حدیث ولادت حسنین صلوات اللّه علیهما ظاهر می شود که مکروه است طفل را در ابتداى ولادت در جامه زرد پیچیدن و سنت است که در جامه سفید بپیچند.
از حضرت صادق علیه السلام منقول است که شخصى را تهنیت فرمود براى پسرى که خدا به او عطا کرده بود و گفت : رَزَقَکَ اللّهُ شُکْرَ الْواهِبِ وَبارَکَ لَکَ فى اَلْمَوهُوبِ وَبَلَغَ بِهِ اَشُدَّهُ وَرَزَقَکَ بِرَّهُ یعنى خدا روزى کند تو را شکر آن خداوندى که فرزند را به تو بخشیده است و برکت دهد براى تو در آنچه به تو بخشیده است و او را به نهایت قوت برساند و روزى کند تو را نیکى او یعنى به تو نیکوکار باشد .
به سند بسیار از حضرت امام حسن علیه السلام منقول است که ابن ادریس علیه الرحمه در کتاب سرایر از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت کرده است هر گاه برزن دشوار شود درد زاییدن، بنویسد از براى او در پوست این آیات را و بریسمان ببندد برران راستش و چون وضع حمل بشود باز کند.
آیات این است: بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم کَاءَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَ ما یُوَعدُونَ لَمْ یَلْبَثُوا اِلاّ ساعَهً مِنْ نَهارٍ کَاءَنَّهُمَّ یَوْمَ یَرَوَنَها لَمْ یَلَبُثَوُا اِلاّ عَشَیّهً اَوْضُحاها اِذْقالَتْ اِمْرَاءَه عِمْراانِ رَبِّ اِنّى نَذَرْتُ لَک مافى بَطْنى مُحَرَّرا.
مؤ لف کتاب طب الائمه روایت کرده است که شخصى به خدمت حضرت امام محمد باقر علیه السلام آمد و گفت زن من از درد زاییدن مشرف برمردن شده است. حضرت فرمود که برو این آیه را بر او بخوان :فَاءَجائَها الْمَخاضُ اِلى جِذْعِ النَّخْلَهِ قالَتْ یالَیْتَنى مِتُّ قَبْلَ هذا وَکُنْتُ نَسْیا مَنْسیّا فَنادیها مِنْ تَحتِها اَلاّ تَحْزَنى قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحَتَک سَریّا وَهُزّى اِلَیکِ بِجِذْعِ النَّخَلَهِ تُساقِطْ عَلَیْکِ رُطَبَا جَنِیّا
پس به آواز بلند بگو: وَاللّهُ اَخْرَجَکُمْ مِنْ بُطُونِ اءمَّهاتِکُمْ لا تَعْلَمُونَ شَیْئا وَجَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَاْلاَبصارَ وَاْلاَفْئِدَهَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُروُنَ کَذلِکَ اخْرُجْ اَیُّها الطَّلَقُ اُخْرُجْ بِاِذْنِ اللّهِ چون بخوانى در ساعت نجات می یابد به یارى خدا.
بسند دیگر از حضرت صادق روایت کرده است که این آیات را از براى حامله در کاغدى بنویسد و در وقتی که داخل شود در ماهی که در آن ماه وضع حمل او می شود و چیزى بر آن بپیچند اما گره نزنند وبر کمر آن زن بیندند چون چنین کنند درد و آزار زاییدن به او نرسد و بعد از زاییدن بزودى بگشایند .
آیات این است :اَوَلَمْ یَرَالَّذینَ کَفَرُوا اَنَّ السَّمواتِ وَاْلاَرْضَ کانَتا رَنَقا فَفَتَقْناهُماوَجَعَلْنا مِنَ الْماءِکُلَّ شَیىٍء حَى اَفَلایُؤْمنُونَ وَآیَهٌ لَهُمُ اللَّیْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النهاارَ فَاِذا هُمْ مُظْلِمُونَ وَالشَّمْسُ تَجْرى لِمُسْتَقَرٍّ لَها تَقْدیرُ الْعَزیزِ الْعَلیمِ وَالْقَمَرُ قَدَّرْناهُ مَنازِلَ حَتّى عادَ کَالْعُرْجُونِ الْقَدیمِ لاالشَّمْسُ یَنْبَغى لَها اَنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ وَلا اللّیْلُ سابِقُ النَّهارِ وَکُلُّ فى فَلَکٍ یَسْبَحُونَ وَآیَهٌ لَهُمْ اَنّا حَمَلْنا ذُرّیَتَهُمْ فى الْفُلِک الْمَشْحُونَ وَخَلَقْنا لَهُمْ مِنْ مِثْلِهِ مایَر کَبُونَ وَاِنْ نَشَاءْ نَغْرِقْهُمْ فَلا صَریخَ لَهُمْ وَلا هُمْ یُنْقَذُونَ اِلاّ رَحْمَهً مِنّا وَ مَتاعا اِلى حینٍ وَنْفِخَ فى الصُّورِ فَاِذا هُمْ مِنَ اْلاَجْداثِ اِلى رَبِّهِمْ یَنْسلُونَ
و درپشت کاغذ این آیات را بنویسد: کَاءَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَ مایُوْعَدُونَ لَمْ یَلْبَثُوا اِلاّ ساعَهً مِنْ نَهارٍ بَلاغٌ فَهَلْ یَهْلِکُ اِلاّ الْقَوْمُ الْفاسِقُونَ کَاءَنَّهُمَّ یَوْمَ یَرَوْنَها لَمْ یَلْبَثُوا اِلاّ عَشِیَّهً اَوْضَحیها.
از حضرت امام محمد باقر علیه السلام منقول است که راست ترین نام ها نامى است که دلالت بر بندگى خدا کند مثل عبداللّه و بهترین نام ها نام پیغمبران است .
از حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام منقول است که فرزند را در شکم مادرنام بگذارید و اگر نام نگذارى سقط شود ، در قیامت با پدر خود گوید که چرا مرا نام نگذاشتى و رسول خدا صلّى اللّه علیه وآله وسلّم محسن فرزند حضرت فاطمه را در شکم نام گذاشت.
از حضرت امام موسى علیه السلام منقول است که اول نیکى که پدر با فرزند خود می کند، آن است که او را نام نیکى بگذارد.
حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمود که هر که چهار فرزند از براى او بوجود آید و هیچ یک را به نام من مسمى نسازد، مرا جفا کرده است .
در حدیث دیگر از امام موسى علیه السلام منقول است که فقر و بینوایى داخل خانه نمی شود که در آن خانه نام محمد یا احمد یا على یا حسن یا حسین یا جعفر یا طالب یا عبداللّه یا فاطمه بوده باشد.
در حدیث معتبر منقول است که شخصى به خدمت حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله و سلّم آمد و گفت : مرا پسرى به هم رسیده است ، چه نام کنم ؟ او را فرمود که نام کن او را بهترین نام ها نزد من که آن، حمزه است .
از جابر منقول است که گفت با حضرت امام محمد باقر علیه السلام به خانه شخصى رفتم ، طفلى بیرون آمد حضرت از او پرسید که چه نام دارى ؟ گفت: محمد. پرسیدند که چه کنیت دارى ؟ گفت: ابوعلى. حضرت فرمود: خود را از شیطان در حظیره محکمى در آورده است. به درستی که هرگاه شیطان می شنود که کسى را آواز مى کنند یا محمد یا على؛ آب می شود تا آن که بشنود که کسى را آواز می کنند به نام یکى از دشمنان ما، شاد می شود و فخر مى کند.
در حدیث دیگر منقول است که شخصى به حضرت صادق علیه السلام گفت که خدا به من پسرى داده است. فرمود: مبارک باشد، چه نام کرده ای او را؟ گفت : محمد. حضرت سر را به جانب زمین فرمود آوردند و مکرر است محمد را مى گفتند تا آنکه نزدیک شد که روى ایشان به زمین برسد. پس فرمودند که جان خودم و فرزندانم و زنانم و پدر و مادرم و جمیع اهل زمین فداى حضرت رسول اللّه علیه وآله وسلّم باد؛ چون او را چنین نام مبارکى کرده او را دشنام مده و او را مزن و بد به او مرسان و بدان که هیچ خانه نیست که در آن اسم محمد باشد مگر آن که هر روز آن خانه را مقدس و مطهر می گردانند.
در چندین حدیث وارد شده است که حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم نهى فرمود از نام گذاشتن به اسم حکم و حکیم و خالد و مالک و فرمود که دشمن ترین نام ها نزد خدا حارث و مالک و خالد است و نهى فرمود از چهار کنیت ابوعیسى و ابوالحکم و ابومالک و ابوالقاسم در وقتى نام محمد باشد که نام و کنیت هر دو موافق حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم نباشد.
در حدیث وارد شده است که یاسین نام نکند که مخصوص حضرت پیغمبر است .
از حضرت رسول منقول است که هر گروهى که جمع شوند براى مشورت و در میان ایشان کسى باشد که نامش محمد باشد یا حامد یا محمود یا احمد البته آنچه خیر است رأى ایشان بر آن قرار می گیرد.
فرمود فرزندى را که محمد نام کنید او را گرامى دارید و جا از براى او در مجلس بگشایید و روبه سوى او ترش مکنید و فرمود که هر اهل بیتى که در میان ایشان نام پیغمبرى باشد، البته حق تعالى هر روز صبح و پسین ملکى می فرستد که دعا کند برایشان به قدس و پاکى .
در فقه الرضا علیه السلام مذکور است که نام را در روز هفتم تعیین بکنید و بدانید از جمله اعمالی که در وقت ولادت سنت مؤ کد است غسل دادن طفل است و بعضى واجب می دانند و احوط آن است که نیت کند که غسل می دهم این طفل را از براى رضاى خدا و سرش اول بشوید و بعد از آن جانب راستش را وبعد از آن جانب چپش را.
