نقش ورزش در سلامت خانواده و جامعه

#ورزش #تندرستی #سلامت_خانواده #جامعه  #دانستنی #بیشتر_بدانیم

ورزش عبارت است از فعالیتی نهادینه که مستلزم کاربرد نیروی جسمانی شدید با استفاده از مهارت های جسمانی پیچیده به وسیله شرکت کنندگانی که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک می شوند. این تعریف با فعالیت های ورزشی سازمان یافته ارتباط پیدا می کند.

از نظر سازمان بهداشت جهانی؛ تندرستی صرفاً نداشتن بیماری و ضعف نیست، بلکه منظور از آن سلامتی کامل جسمی، ذهنی، اجتماعی و روحی است. در حقیقت دو هدف عمده تندرستی، به تأخیر انداختن مرگ و بیماری است. ورزش بر قوای جسمی و قوای روانی اثر گذار است.

ورزش در چه حیطه هایی اثر گذار است؟

تأثیر ورزش در اجتماعی شدن

اغلب مطالعات اجتماعی شدن در ورزش، حول دو مسأله متمرکز بوده است: اجتماعی شدن در ورزش و اجتماعی شدن از طریق ورزش. در اولی فرد در نقش ورزشی مانند «ورزشکار» اجتماعی می شود و در دومی به یادگیری نگرش ها، ارزش ها، مهارت ها و گرایش هایی کلی؛ مانند جوانمردی، انضباط و … اشاره دارد. اجتماعی شدن از طریق ورزش عبارت است از تأثیر ورزش بر باورها، نگرش ها و … .

نقش ورزش در شخصیت

شخصیت اجتماعی بیان کننده رشد صحیح و طبیعی روانی افراد است. لذا افراد ورزشکار را از فردگرایی و خود محوری خارج کرده و رشد روحیات طبیعی را در فرد بهبود می بخشد که در نتیجۀ شکوفا شدن این استعداد، فرد با سایر افراد اجتماع آسان تر ارتباط برقرار کرده و در کنار آن ها زندگی می نماید. دیدگاهی اعتقاد دارد که ورزش به عنوان واسطه و عامل ارتباط بین فرد با خودش یا دیگران است. این شناخت چند جنبه ای می تواند در سازگاری های اجتماعی و شخصیت دخیل باشد. تغییرات ناشی از ورزش در شخصیت، به تدریج و به آهستگی و پس از سال ها روی می دهد.

نقش ورزش در اخلاق و رعایت حقوق دیگران

شرکت در برنامه های ورزشی شرایطی را بوجود می آورد تا شخصیت و ماهیت افراد بروز نماید، لذا خصایص انسانی و رعایت قوانین جایگزین رفتار و اعمال ناشایست می گردد. بدین گونه هر فردی می تواند از احترام لازم در بین دسته و جامعه خود برخوردار گردد. این ارتباط مطلوب به مرور شکل گرفته و به صورت اخلاق در آمده و به قلمروهای خارج نیز انتقال می یابد.

نقش ورزش در کاهش افسردگی

به عقیدۀ محققین، ورزش باعث شادی و نشاط و بالا بردن اعتماد به نفس می گردد، زیرا افراد افسرده، یا اعتماد به نفس ندارند یا میزان آن در آنان بسیار پایین است. ورزش احساس رضایت باطنی شخص را بالا برده و فرد حس می کند که به موقعیت هایی دست یافته است. ورزش در درمان بسیاری از بیماری ها از جمله افسردگی تأثیر به سزایی دارد. ۳۰ دقیقه ورزش در روز می تواند آثار افسردگی را به اندازه برخی روش های روانی- درمانی و داروهای ضد افسردگی کاهش دهد.

نقش ورزش در کاهش اضطراب

دانشمندان معتقدند سلامت جسمی فرد با عوامل روانی و محیط اجتماعی وی در ارتباط است. استرس هنگامی رخ می دهد که فرد احساس کند بین قابلیت های فردی خود و آنچه در یک موقعیت خاص لازم است توازن وجود ندارد، در عین حال پیامد عمل نیز مبهم باشد. هنگام بروز نگرانی و اضطراب هر قدر کار و فعالیت سرگرم کننده بیشتر باشد مؤثرتر خواهد بود. ورزش کردن باعث خواهد شد فرد در مواجه با شرایط اضطراب زا خونسردی و آرامش بیشتری داشته باشد. ورزش تأثیرات فیزیولوژیکی بر بدن دارد که این تأثیرات فیزیولوژیک فراهم کننده آرامش در افراد می باشند. استرس یکی از عمومی ترین مشکلاتی است که افراد با آن روبرو هستند و از آنجائی که امروزه مسأله سالم زیستن و رابطه آن با فعالیت های بدنی اهمیتی اساسی یافته است، تمرین و ورزش یکی از ساده ترین ابزارهایی است که استرس را کنترل می کند.

نقش ورزش در پر کردن اوقات فراغت

فراغت شامل فعالیت هایی جدا از اجبارهای شغلی، خانوادگی و اجتماعی است که در آن فرد فقط به میل خود عمل می کند. در نتیجه فراغت، کار یا بیکاری نیست، بلکه یک تجربه با ارزش زندگی است و به قول ارسطو، فراغت جدی ترین مشغله انسان است.

یکی از روش هایی که می توان اوقات فراغت افراد جامعه را زیر پوشش قرار داد و بسیاری از ضعف ها و کمبود های جسمانی و روانی را رفع و درمان کرد، ورزش و تفریحات سالم است. استفاده از بازی در اوقات فراغت فرصتی برای پیشرفت فرد فراهم می نماید. از دیدگاه جامعه شناسی، گذران اوقات فراغت با ورزش از غیر پویا شدن و به انحراف رفتن توانایی های افراد جامعه به ویژه جوانان جلوگیری می کند و در مقابل، قابلیت تولید و بهره وری آن ها در قالب های مختلف اجتماعی و اقتصادی را هر چه بیشتر تقویت می نماید.

به طور کلی ورزش در تمام دوران زندگی انسان ها حائز اهمیت است ولی چون مبنای تربیت جسم و روح در سنین جوانی گذاشته می شود باید اهمیت بیشتری در این دوران برای ورزش قائل بود. بسیاری از آثار نامطلوب محیط اجتماعی، اقتصادی وضعیت خانوادگی و نظایر آن با استفاده از ورزش می تواند کاهش یابد یا حتی به طور کلی از میان برود.

نقش ورزش در فرهنگ

فرهنگ را می توان به عنوان مجموع ویژگی های رفتاری و عقیدتی اکتسابی اعضای یک جامعه خاص تعریف کرد، واژه تعیین کننده در این تعریف همان واژه اکتسابی است. ورزش بخش مهمی از فرهنگ ملل در جهان معاصر است. بحث های محافل گوناگون، سرفصل روزنامه ها، برنامه های رادیوئی و تلویزیونی جایگاه آن را روشن ساخته است. اعلام موفقیت در مسابقات ملی و بین المللی میلیون ها نفر را شاد و شکست در برنامه ها مردم را غمگین و خشمگین می سازد. ورزش، تمرین تفکر واقع گرایانه و پرهیز از تفکر ذهن گرایانه است.

ابعاد غیر مادی فرهنگ نظیر اعتقادات، آداب و رسوم و ارزش و نیز ابعاد مادی فرهنگ نظیر معماری و تکنولوژی، تحت تأثیر ورزش وارد سیر تکاملی می شوند.

نقش ورزش در حافظه

مدت هاست که فواید ورزش برای قلب و عروق شناخته شده است. اما امروزه مشخص شده است که ورزش برای کل بدن حتی مغز سودمند است. ورزش جریان خون را در کل بدن افزایش می دهد و بالطبع جریان خون در مغز نیز افزایش می یابد. به نظر می رسد افزایش جریان خون در مغز فرایند از دست رفتن بافت سلولی مغز را که در حدود ۴۰ سالگی شروع می شود کند نماید. محققان هنوز مطمئن نیستند که میزان مورد نیاز ورزش برای بهتر شدن حافظه چقدر است، اما چیزی که می دانیم این است که حتی مقدار بسیار کم ورزش و فعالیت فیزیکی می تواند به بهتر شدن حافظه شما کمک کند و این تأثیر وقتی بیشتر می شود که بطور مرتب و حداقل سه بار در هفته ورزش کنید.

تحقیقات دانشگاه علوم تندرستی اورگان در آمریکا نشان داد، سالمندانی که یک برنامه تمرینی شامل راه رفتن سریع بر روی نوار گردان را سه بار در هفته و به مدت یک ساعت، در طول چهار ماه انجام دادند حافظه و زمان واکنش آن ها، بهبود یافته بود. تحقیقات بیشتر نشان داد که آهسته دویدن، راهپیمایی، دوچرخه سواری و حرکات موزون نیز مانند راه رفتن سریع موجب بهبود حافظه و زمان واکنش در سالمندان می شود. پژوهشگران همچنین دریافتند سالمندانی که در یک برنامه تمرینی قدرتی و انعطافی به مدت یک ساعت، ۳ بار در هفته و در طول ۴ ماه شرکت کردند عملکردشان در اجرای آزمون های حافظه بهبود یافت. اگر چه این گونه بهبود حافظه بیشتر در سالمندانی که تمرینات هوازی انجام دادند رخ داد اما تحقیقات بیشتر نشان داده است که هیچ تمرین ورزشی نسبت به تمرین های ورزشی دیگر از لحاظ تأثیر بر حافظه برتری ندارد. به عبارت دیگر بین ورزش های مختلف از حیث تأثیر بر حافظه تفاوت معنی داری مشاهده نمی شود. در نتیجه تمرینات ورزشی مداوم، میزان جریان خون در مغز افزایش می یابد، افزایش جریان خون موجب اکسیژن رسانی و تغذیه بهتر نرون های مغز شده و از تنگ شدن عروق مغز جلوگیری می کند. این تأثیرات خود موجب پیشگیری از فراموشی و زوال توانمندی های ذهنی در سالمندی می شود. تمرینات ورزشی همچنین موجب آزاد سازی نوعی فاکتور رشد می شود که می تواند نرون ها را در مقابل آسیب و صدمه مقاوم نموده و از بروز بیماری های آلزایمر و پارکینسون تا حدودی جلوگیری کند.

نقش ورزش در زندگی اجتماعی

بشر طبیعتاً موجودی اجتماعی است که می خواهد با دیگران رابطه برقرار کند و دیگران هم به طور متقابل با او ارتباط داشته باشند. این غریزه اجتماعی را می توان از طریق ورزش بر آورده ساخت. با ورزش در زمینه نیل به ارزش های اجتماعی دیگری همچون کار گروهی، وفاداری و روحیه ورزشکاری می توان توفیق یافت. محیط صمیمانه و مطلوب ورزشی اغلب فرصتی مناسب برای ایجاد روابط انسانی و شکل گیری روحیات است و محیط ورزشی مناسب باعث می شود زنان و دخترانی که کم رو هستند به این گروه های ورزشی روی آورند تا بتوانند از این طریق با افراد ارتباط برقرار کرده و همچنین در زندگی روزانه خویش با افراد مختلف سازگاری بهتری حاصل نمایند.

نقش ورزش در خانواده

سلامت هر یک از اعضای خانواده به ویژه زن، مستقیماً بر تصویر کلی سلامت خانواده تأثیر می گذارد. نگرش کلی زن نسبت به جسم و عملکرد فیزیکی بدنش در نگرش های کلی او تأثیر مستقیم دارد، زیرا سلامت جسم و روان او، روابط اجتماعی وی با دیگران را شکل می دهد. امنیت عاطفی او بر امنیت کل خانواده می افزاید و بهترین نشانه رشد و پختگی عاطفی او بر هوش و توانایی سازگاری با موفقیت های جدید، هنگام مواجهه با فشارها و ناراحتی ها با حداقل آسیب پذیری فردی و گروهی است.

تأمین بهداشت جسم و روان برای زنانی که در مراحل مختلف زندگی مراحلی چون بارداری، زایمان و از همه مهمتر پرورش و تربیت فرزندان را پشت سر می گذارند از اهمیتی والا برخوردار است. شخصیت کودک با نگرش های مادر در دوران بارداری آغاز و از آن پس در آغوش و در کنار او از نظر جسمانی، روانی، اخلاقی، اجتماعی و معنوی رشد و تکامل می یابد.

بدون شک مادر سالم و با نشاط بهتر از انجام این مسؤولیت بر می آید و خود نیز الگوی عملی و طبیعی سالم تری برای فرزندان خویش خواهد بود. زنان با ورزش کردن می توانند خصوصیات رفتاری، اخلاقی و شخصیتی مطلوب برای یک زندگی سالم و شاداب را کسب کنند.

اثرات تربیت بدنی و ورزش بر بانوان

یکی از مزایای عمده تمرینات ورزشی برای زنان بهبود کارآیی عملکرد سیستم ارگانیک بدن است. شخصی که از لحاظ بدنی تربیت یافته است در مقایسه با فردی که فعالیت ها و تمرینات ورزشی نداشته، روزانه انرژی کمتری مصرف می کند و فشار کمتری بر بدن خویش وارد می سازد. اثر کلی دیگر تمرینات منظم کمک به رشد و تکامل اجزای مختلف بدن است. تمرینات منظم برای زنان سبب بهبود تنفس، سیستم هاضمه، سیستم تخلیه بدن و بهبود عملکرد عضلات و قوی تر شدن آن ها می شود.

ورزش به زنان و دختران اجازه می دهد تا خود را از عواطف انباشته شده در درون رها سازند، همچنین افزایش قدرت تحمل مشکلات در زندگی و بهتر روبرو شدن را به آن ها می دهد.

منبع: آرین کینتیک