دانستنی آنلاین: کمک‌های نقدی شاید نمونه خوبی برای اهداف مرتبط با مسئولیت اجتماعی باشد اما همه آن نیست. بلکه مسئولیت اجتماعی پیوستن به جریانی است که کمک می‌کند شرایط بهتری برای جامعه ایجاد شود، مشکلات راحت‌تر رفع شده و جامعه به سمت توسعه حرکت کند. از جمله مواردی که می‌تواند به عنوان شاخصی برای رشد و توسعه و همچنین سلامت و رفاه اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد، مطالعه و کتابخوانی است که شورای کتاب کودک این مسئولیت را بر دوش می کشد.
به گزارش پایگاه خبری دانستنی آنلاین، اهمیت مطالعه بر کسی پوشیده نیست. توسعه پایدار هر کشوری با آموزش و شناخت فرهنگ‌ها و علوم مختلف و درک ارتباط میان آن‌ها ممکن می شود. علاوه بر آن مطالعه علاوه بر افزایش دامنه کلمات فرد، رشد شخصیتی او را نیز در‌پی دارد. مطالعه دامنه فهم و استعدادهای انسانی را گسترش می‌دهد و توانایی کسب مهارت آموزش خود‌محور را به فرد می‌بخشد و این مهارت یکی از ضرورت‌های حیات انسان به شمار می‌رود. پیشرفت یک جامعه بدون گسترش دامنه فهم تک تک افراد آن جامعه میسر نخواهد شد. به همین دلیل ترویج کتابخوانی در جهان از طریق جوایز مختلف جهانی و تدبیر و حمایت های دولتی و ملی به جدیت دنبال می‌شود.
نهادهای فعال در ترویج کتابخوانی
از جمله نهادهای فعال در ترویج کتابخوانی NGO ها هستند. سازمان‌های مردم نهاد در کشورهای مختلف با توجه به فرهنگ هر کشور، و بر اساس نیازهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و … آن حول محور های مختلف شکل می‌گیرد.
دور از ذهن نیست که در کشور ما نیز _با توجه به نگاه پر اشکال ما به آموزش و پرورش، نگاه خانواده به کتاب به عنوان یک کالای غیرضروری و اشکالاتی که در نظام آموزشی و حمایت‌های دولتی وجود دارد_ سازمان‌های مردم نهاد با تلاش‌های متخصصین دغدغه‌مند در پی ترویج کتابخوانی و تولید کتاب‌های خوب باشند.
در زمینه میزان مطالعه، ایران جایگاه مناسبی ندارد. اینجا اصولا مطالعه جزء اولویت‌های افراد محسوب نمی‌شود و قشر کتابخوان نسبت به کسانی که کمتر با کتاب و کتابخوانی عجین هستند، در اقلیت‌اند. علاقه به مطالعه و عادت به کتابخوانی باید از دوران کودکی شکل بگیرد. پیوستن به صفوف اندیشمندان و متفکران را می‌بایست از سنین کودکی و نوجوانی تمرین کرد تا شکوفایی و بلوغ فکری در جامعه حادث شود.
اما جای بسی تاسف است که سازمان های دولتی ما الویت‌های دیگری دارند که یا ناشی از کوته‌بینی است و یا ناشی از کمبودهای مالی و اقتصادی. چنانچه آموزش و پرورش ما به عنوان مهمترین نهاد تربیتی و آموزشی کودکان، طی سال‌های گذشته پاسخی روشن به انتقادات صورت گرفته به حذف پست کتابدار و تعطیلی کتابخانه‌های مدارس نداده است!
در این شرایط سازمان‌های مردم نهادی مانند «شورای کتاب کورک» مسئولیت سنگین ترویج مطالعه و معرفی کتاب‌های مناسب غیردرسی را بر دوش می‌کشند.
فعالیت های شورای کتاب کودک در راستای مسئولیت اجتماعی
«شورای کتاب کودک» یک سازمان مردم نهاد واقعی است که با حق عضویت اعضا و کمک های مردمی اداره می‌شود.
هرچند نخستین گام‌ها در حوزه ادبیات کودک درایران، در دهه های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ با انتشار مجله دانش آموز (از انتشارات وزارت فرهنگ وقت)، اطلاعات کودکان، کیهان بچه‌ها همچنین تلاش متخصصان آموزش و پرورش چون جبار باغچه‌بان، ابراهیم بنی‌احمد برداشته شده است؛ اما «شورای کتاب کودک» را می توان مهمترین فعالیت سازمان‌یافته و غیر دولتی مستمر در راه ادبیات کودک برشمرد.
در سال ۱۳۴۱ (سه سال قبل از ایجاد کانون پرورش فکری) «شورای کتاب کودک» به عنوان سازمانی مستقل، مردم نهاد و غیرانتفاعی، با هدف «کمک به روند شکل گیری ادبیات کودکان اصیل و غنی» ایجاد شد. هیات موسس شورای کتاب کودک مرکب بود از ۳۷ نفر از کوشندگان فرهنگ و ادبیات کودکان، از جمله مهدی آذریزدی، توران اشتیاقی، منوچهر انور، لیلی آهی، معصومه سهراب، یحیی مافی، توران میرهادی، نورالدین زرین کلک، پرویز کلانتری، مرتضی ممیز، عباس سیاحی، بیژن مفید، و فریده جام.
میرهادی بنیانگذار «شورای کتاب کودک»
بنیانگذار این شورا توران میرهادی استاد ادبیات کودک، نویسنده و کارشناس آموزش و پرورش است. میرهادی بیش از شصت سال در گستره آموزش و پرورش و فرهنگ و ادبیات کودکان کوشید و در این راه یکی از چهره‌های تأثیرگذار سده کنونی ایران است. بعد از درگذشت او ریاست این شورا را نوش آفرین انصاری، همراه و یاور قدیمی میرهادی بر عهده دارد.
رئوس اهداف شورا، آن گونه که در اساسنامه آن آمده، عبارتند از: ترغیب کودکان و نوجوانان به مطالعه، کمک به تهیه و تالیف کتاب های سودمند کودکان و نوجوانان به فارسی، تقویت و توسعه ادبیات ملی خاص کودکان و نوجوانان، هماهنگی و همکاری میان دست اندرکاران تهیه کتاب‌های کودکان و نوجوانان، برگزاری نمایشگاه‌های کتاب های کودکان و نوجوانان، تعیین روز کتاب کودک، تهیه فهرست‌های کتاب های مناسب برای کودکان و نوجوانان، تهیه فهرست‌هایی از بهترین کتاب های کودکان و نوجوانان به زبان های خارجی و…..
در سال ۱۳۴۶ (برابر ۱۹۶۴) شورای کتاب کودک به عضویت دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان که مقر آن در ژنو و هدفش ترویج ادبیات کودکان و کتاب‌های مناسب برای کودکان و نوجوانان در سراسر جهان است، درآمد.
مهمترین فعالیت شورای کتاب کودک
از مهمترین کارهای شورا تاسیس کتابخانه تحقیقاتی است که سیر تاریخی انتشار کتاب‌های کودکان و نوجوانان در ایران در عصر پهلوی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نشان می‌دهد. همچنین دارای انتشارات متعددی در قالب کتاب، نشریه است. اما مهمترین فعالیت های این شورا را می توان تدوین «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» دانست.
هدف از تالیف این دانشنامه پاسخگویی به نیازهای کودکان ۱۰ تا ۱۶ ساله ایرانی و در اختیار گزاردن درست و مستند با الهام از تاریخ و فرهنگ ایرانی و منطقه و با کمک تصاویر است. تدوین و تالیف این اثر از ۱۳۵۸ آغاز شد و نخستین جلد آن در ۱۳۷۱ منتشر شد. تاکنون ۱۹ جلد این دانشنامه منتشر شده و احتمالا به طور کامل در ۲۴ یا ۲۵ جلد انتشار خواهد یافت.
فرهنگنامه کودکان و نوجوانان را می‌توان به عنوان بهترین نمونه تلاش‌های یک سازمان مردم نهاد در ادای مسئولیت اجتماعی برشمرد.
نقش سازمان های مردم نهاد
کار اصلی فرهنگنامه را حدود۴۰۰ نفر که همگی نیروهای داوطلب هستند، بر عهده دارند. تالیف، تدوین، ویرایش تا مرحله پایانی هرجلد فرهنگنامه توسط این داوطلبین صورت می گیرد. این ۴۰۰ نفر در ۲۸ گروه تخصصی مشغول به فعالیت هستند و در قالب یک کار گروهی به صورت هماهنگ فعالیت می‌کنند. حضور این داوطلبان و فعالیت آنان بدون دریافت هرگونه حقوق مادی است. همه این افراد فقط بخاطر حس مسئولیتی که نسبت به جامعه خود و بخصوص کودکان آن دارند، با تخصص‌های مختلف به مطالعه، تحقیق، تالیف، ویرایش و شکل‌دهی به این کتاب ها مشغولند.
«شورای کتاب کودک» و «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» دری همیشه باز دارد که داوطلبان همکاری را پذیراست. داوطلبان بنابر تخصص و توانایی آنان در گروه‌های مختلف جای مخصوص خود را پیدا خواهند کرد.
تمامی کسانی که نسبت به آینده کشورمان حس مسئولیت می کنند می توانند با کمک های مادی و غیر مادی، بر اساس تخصص و علاقه خود به این سازمان مردم نهاد یاری رسان باشند. مسلما مجموعه کتاب فرهنگنامه، ماندگار و تاریخ ساز و جواب گوی نیاز بچه های این سرزمین خواهد بود.
