کولرهای آبی در مناطقی که رطوبت هوا بالا است، مانند شمال و جنوب کشور از کارایی خوبی برخوردار نیستند، لذا در این مناطق از کولرهای گازی به طور گسترده استفاده می‌شود. لکن در مناطقی که شرایط آب و هوایی برای استفاده از کولر آبی مساعد است، استفاده از کولر گازی اشتباه است.
در این مقاله قصد داریم با کولر گازی، نحوه سرماسازی، انواع کولر گازی و مقایسه کولر گازی و آبی آشنا شویم.
کولر گازی یکی از سیستم‌های خنک کننده است زیرا به سرعت از گرمای محیط می‌کاهد.
در کولر گازی، همانند یخچال، از فرایند تبدیل گاز به مایع به وسیله افزایش فشار و در نتیجه تولید سرما که در اثر تبدیل مایع به گاز ایجاد شده، استفاده می‌شود.
انواع کولرهای گازی
کولرهای گازی معمولاً در سه مدل ساخته می‌شوند:
کولرهای یک تکه یا پنجره‌ای
کولرهای دو تکه (اسپلیت)
کولر های پرتابل (قابل حمل)
در کولرهای یک تکه ای یا پشت پنجره ای به ابعاد پنجره و کولر دقت کنید
کولرهای یک تکه دیواری، یا پشت پنجره‌ای، خیلی متداول و مورد توجه می‌باشند و به آسانی در داخل قاب پنجره نصب می‌شود. ولی به علت نوع کمپرسور آن مصرف برق بیشتری نسبت به انواع دیگر آن دارد.
هنگام خرید کولرهای اسپلیت که دو تکه هستند به دستگاه خارجی و محل نصب آن و چگونگی اتصال آن‌ها به هم دقت کنید.
مقایسه کولر گازی و آبی
کولرهای گازی بر خلاف کولر های آبی رطوبت محیط را افزایش نمی‌دهند. پس در مناطق مرطوب کارایی زیادی می‌توانند داشته باشند. از این جهت برای محیط‌های شرجی بسیار مناسب است.
کولر گازی نام مصطلح فارسی است که به کلیه دستگاه‌های شامل چرخه سرمایش مبتنی بر تراکم و انبساط گاز اطلاق می‌شود. نام انگلیسی این گونه تجهیزات Air Conditioner است.
سیستم‌های سرمایشی موجود در ایران و مصارف برق آن‌ها
سیستم‌های سرمایشی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند در نقاط مختلف متفاوت می‌باشند. از جمله این سیستم‌ها که عمدتاً در مناطق جنوب و شمال کشور به علت آب و هوای گرم و مرطوب مورد استفاده قرار می‌گیرند، کولر گازی می‌باشد.
حدود ۷۰ درصد از خانوارهای ایرانی در فصل گرما از کولر های آبی و یا گازی برای خنک کردن محیط زندگی خود استفاده می‌کنند. توان کولرهای آبی در حدود ۵۰۰ وات و کولرهای گازی بالغ بر ۲۰۰۰ وات است.
کولرهای آبی در مناطقی که رطوبت هوا بالا است، مانند شمال و جنوب کشور از کارایی خوبی برخوردار نیستند، لذا در این مناطق از کولرهای گازی به طور گسترده استفاده می‌شود. لکن در مناطقی که شرایط آب و هوایی برای استفاده از کولر آبی مساعد است، استفاده از کولر گازی اشتباه است.
در مورد کولرهای آبی نیز می توانید با رعایت مواردی مثل سایه بان مناسب برای کولر و استفاده از دور کند به جای روشن و خاموش کردن های پی در پی و استفاده از دور تند می توانید مصرف برق این کولرها را تا حد قابل توجهی کاهش دهید.
در ضمن تفاوت اصلی کولرهای گازی و آبی علاوه بر ساختار و نظام کاری آن ها نبود ترموستات در سیستم کنترلی کولر آبی می باشد که بتواند زمان روشن بودن کولر را با توجه به دمای محیط مدیریت کند که این خود عیب بزرگی محسوب می شود و سبب می شود تا در فصول گرم مثل تابستان به علت روشن ماندن کولر در تمامی ساعات شب، سبب سرما خوردگی و بیماری افراد استفاده کننده از این نوع کولر شود؛ کولر گازی این مشکل را ندارد. البته خوشبختانه این مشکل با استفاده از کلید هوشمند کولر آبی قابل حل می باشد.
مصرف بالای انرژی الکتریکی در کولرهای گازی، اهمیت بهینه سازی و کنترل مصرف انرژی الکتریکی را در این وسایل ایجاب می‌نماید.
مقدار انرژی مصرفی در کولرهای گازی تابع عوامل مختلفی است که از مهم‌ترین عوامل تأثیر گذار بر مصرف انرژی الکتریکی کولرهای گازی می‌توان به محل نصب، سرویس و نگهداری مناسب و تناسب ظرفیت برودتی کولر با فضای مورد استفاده (از لحاظ مساحت، دما و رطوبت) اشاره نمود.
توصیه های کاربردی:
۱. برآورد ظرفیت مناسب
لازم است در موقع خرید کولر گازی به مساحت فضایی که نیاز به برودت دارد توجه نماییم. در جدول زیر ظرفیت مورد نیاز کولر گازی به نسبت مساحت فضای مورد استفاده، درج شده است.
| ظرفیت BTU/h | مساحت (مترمربع) |
| ۹۰۰۰ | ۳۲-۳۷ |
| ۱۰۰۰۰ | ۳۷-۴۱ |
| ۱۲۰۰۰ | ۴۱-۵۰ |
| ۱۴۰۰۰ | ۵۰-۶۴ |
| ۱۸۰۰۰ | ۶۴-۹۱ |
| ۲۴۰۰۰ | ۹۱-۱۱۷ |
چنانچه فضای مورد نظر آفتاب‌گیر باشد به ظرفیت‌های مندرج در جدول بالا، ۱۰ درصد اضافه می‌گردد و اگر فضای مورد نظر سایه باشد،۱۰ درصد از ظرفیت مذکور کم خواهد شد و چنانچه کولر صرفاً برای آشپزخانه بکار می‌رود، می‌توان از یک رده بالاتر استفاده کرد.
هنگام خرید، دستگاهی را انتخاب کنید که دارای علامت استاندارد و برچسب انرژی باشد و با توجه به برچسب انرژی دارای بالاترین درجه کار آیی و بازدهی باشد.
۲. نوع کمپرسور:
کمپرسور مهم‌ترین قسمت کولر است. در حال حاضر سه تکنولوژی برای ساخت کمپرسور به کار می‌رود. جدول زیر ویژ‌گی‌های هر یک را نشان می‌دهد:
|
کمپرسور |
تحمل حرارت |
مصرف برق |
میزان سر و صدا |
توان |
|
یستونی (reciprocal) |
+++++ | + | + | کم و متوسط |
|
سکرول (scroll) |
++++++ | ++++ | +++++ | بالا |
|
روتاری (موشکی) |
+ | ++++++ | ++++++ | کم تا زیاد |
نتیجه می‌گیریم:
اگر در یک منطقه‌ی گرمسیری زندگی می‌کنید و به توان خنک کنندگی بالا (بیش از ۲۴۰۰۰ btu )نیاز دارید، کمپرسورهای اسکرول بهترین انتخاب هستند.
اگر در یک منطقه‌ی گرمسیری زندگی می‌کنید و به توان خنک کنندگی بالا (بیش از ۲۴۰۰۰ btu )نیاز ندارید، کمپرسورهای پیستونی بهترین انتخاب هستند. چنانچه کولر را در محلی نصب می‌کنید که تابش مستقیم آفتاب ندارد و هوا به خوبی در آن جریان دارد، کمپرسورهای روتاری (از نوع تروپیکال) گزینه‌ی مناسبی هستند.
اگر در یک منطقه‌ی معتدل مرطوب زندگی می‌کنید، کمپرسورهای روتاری گزینه‌ی مناسبند.
۳. برند و کشور سازنده‌ی کولر :
سراغ برند‌هایی مطمئن بروید، ولی همه چیز یک برند خوب و خرج کردن پول زیاد نیست.
توصیه هایی برای افزایش بازده و کاهش مصرف انرژی
با توجه به جریان مصرفی بالا، نصب کولر گازی می‌بایست توسط تکنسین مجرب صورت پذیرد.
نصب اینورتر در کولرهای گازی پنجره ای باعث افزایش راندمان آن‌ها می‌شود.
تمیز بودن کندانسورکولر به لحاظ عبور جریان هوا تا میزان زیادی از جریان برق مصرفی کولر می‌کاهد.
نصب کندانسور کولرهای گازی در سایه باعث جلوگیری از اتلاف میزان قابل توجهی از انرژی مصرفی آن‌ها خواهد شد.
در صورت امکان کولر گازی را در مسیر باد نصب کنید، زیرا این کار باعث انتقال حرارت بهتر در کندانسور شده و در نتیجه افزایش بازده و کاهش مصرف انرژی حاصل خواهد شد.
سعی شود محوطه پشت کولر دارای فضای مناسبی جهت گردش هوا باشد.
درزگیری مناسب اطراف کولر، قرار نداشتن در معرض تابش مستقیم خورشید، سرویس به موقع و تمیز نمودن فیلترهای هوا و رادیاتور، تأثیر به سزایی در کاهش مصرف انرژی الکتریکی دارند.
در شهرهای جنوبی کشور که دارای آب و هوای بسیار گرم و مرطوب هستند، کاشتن یک اصله درخت در نزدیکی کولر گازی، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش مصرف انرژی الکتریکی را به همراه خواهد داشت.
برق مصرفی کولرهای گازی همزمان با استفاده از لامپ‌های کم مصرف (به دلیل تشعشع حرارتی کمتر این لامپ‌ها) به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.
اتاق‌های خواب را از ۲۵ درجه سانتی‌گراد خنک‌تر نکنید.
کارهایی نظیر پخت و پز، اتوکشی و … را در ساعاتی انجام دهید که گرمای هوا کمتر است.
با استفاده از سایبان، پرده کرکره و یا پرده پارچه ای با رنگ روشن، می‌توان نور خورشید را به سمت بیرون منعکس نمود.
تعویض کمپرسور کولرهای قدیمی و استفاده از کمپرسور پربازده برای افزایش بازده کولر مفید می‌باشد.
منبع:
