دانستنی آنلاین: بسیاری از مشکلاتی که کشور به آن مبتلا است به دلیل ضعف و ناکارآمدی نظام برنامه ریزی است (غلبه نظام برنامه ریزی بالا به پایین و مبتنی بر اعتبارات نفتی ، بخشی نگری حاکم، کم توجهی به نقش مردم و نهادهای مدنی و بخش خصوصی که شرکای توسعه هستند).
به گزارش دانستنی آنلاین؛ امید است به فضل و لطف الهی و با حسن تدبیر مسئولین محترم و تلاش و همکاری موثر همه دست اندرکاران ذیربط (در سطوح مختلف ملی، استانی و شهرستانی و …) بخصوص اساتید دانشگاه، جهت ورود جدی، اصولی و تاثیرگذار در عرصه ظرفیت سازی، محرومیت زدایی و توان افزایی (توانمندسازی) به اصول و موارد ذیل، بیشتر توجه شود:
الف- لزوم توان افزایی و توانمندسازی مسئولین شهرستانی و جوامع محلی در همه ابعاد:
– روانشناختی (لزوم ایجاد تحول روحی و تغییر نگرش در بین افراد فقیر و رسیدن به خودباوری و خود اتکایی و ایجاد انگیزه برای کار و تلاش بیشتر و تحقق توسعه درون زا در قالب توسعه نیروی انسانی منطقه)
– اجتماعی و فرهنگی (سازماندهی مردم محلی، افزایش سرمایه اجتماعی، ایجاد وحدت و همدلی در بین مردم محلی، فرهنگ سازی برای تلاش بیشتر در راستای کار و تولید، ایجاد و توسعه کسب و کار اجتماعی)
– اقتصادی (بهبود معیشت جامعه محلی از طریق افزایش بهره وری در منابع تولید، کارآفرینی و اشتغال زایی، ایجاد زیرساخت های لازم، بهبود شاخص های سطح زندگی مردم، رعایت اصول رشد فراگیر، توسعه گردشگری پایدار)
– محیط زیستی (تلاش در جهت حفظ، اصلاح، احیاء، توسعه و بهره برداری اصولی از منابع طبیعی و محیط زیست و رعایت ملاحظات محیط زیستی و اصول توسعه پایدار)
– نهادی و ساختاری (ایجاد تشکل های بهره برداری، ایجاد تشکل ها و گروه های همیار توسعه، تلاش در جهت اصلاح قوانین و مقررات و دستورالعمل ها و آئین نامه ها و ایجاد هماهنگی و انسجام سازمانی بیشتر در سطوح عمودی و افقی و نهادی)
ب- لزوم توجه به جامعه هدف به شکل فرد، خانواده ، گروه و تشکلی از جامعه محلی در طراحی برنامه های ظرفیت سازی، توان افزایی و توانمندسازی
ج- لزوم توجه به نظام برنامه ریزی دوسویه (از پایین به بالا و برعکس) و مشارکت فعال مردم محلی در تمام فرآیند تشخیص مشکلات، برنامه ریزی، طراحی، اجراء، پایش و ارزیابی، تعمیر و نگهداری و … پروژه های عمرانی و اشتغال زایی در منطقه
د- تلاش در جهت یاد دادن روش حل مسئله به مردم بجای حل مشکلات آنها به کمک نیروهای بیرونی ( حفظ استقلال و کاهش وابستگی جامعه محلی به نیروهای حمایتی بیرونی )
ﻫ- حتی الامکان اجتناب از رویکردهای مساعدتی صرف (بدیهی است که کمک های غیرمشروط نقدی و جنسی سبب بدعادت شدن مردم و تضعیف انگیزه ایشان در رسیدن به اعتماد به نفس و خود اتکایی و در نهایت، سبب از بین رفتن عزت و کرامت انسانی مردم محروم میشود).
و- راهبردها و رویکردهای پیشنهادی در زمینه ظرفیت سازی و توان افزایی:
۱- تبعیت از نگرش سیستمی جامع (توجه به ملاحظات روانشناختی، اقتصادی، اجتماعی، محیط زیستی، فرهنگی، مذهبی و …) و رعایت کل نگری و نگاه چندبخشی و چند سطحی (ملی، استانی، شهرستانی و …) در زمینه توان افزایی
۲- منظور نمودن اصول و مبانی فقر قابلیتی و فقر چند بعدی (اجتناب از نگاه تک بعدی فقر درآمدی)
۳- توجه لازم به اصول و ارزش های انسانی و تلاش در جهت احیای کرامت انسانی و عزت نفس انسان هایی که در مناطق محروم زندگی می کنند
۴- تبعیت از رویکردهای مشارکتی (Participatory Rural Appraisal) و اجتماع محور (Community-Based)
۵- توجه به جامعه هدف هم به شکل فردی و هم به شکل خانوادگی و هم به شکل گروهی و هم به عنوان اعضای یک اجتماع (جامعه محلی) و برقراری ارتباط موثر بین آنها
۶- تلاش در جهت توان افزایی اقشار مختلف جامعه محلی به شکلی که خودشان قدرت تحلیل مسائل و مشکلات و استخراج راه حلها را داشته باشند (بجای حل مسائل و مشکلات مردم محروم، روش شناسایی، تحلیل و “حل مسئله” به ایشان آموزش داده شود)
۷- رعایت عدالت بین نسلی، عدالت منطقه ای، عدالت جنسیتی (توجه کافی به توانمندی ها، قابلیت ها و پتانسیل های زنان و مردان اجتماع محلی و تعیین نقش ایشان در راستای دستیابی به پیشرفت و آبادانی منطقه)
۸- تاکید بر لزوم مشارکت افراد محروم در توسعه محلی به طرق ممکن (مشارکت در عمران و آبادانی منطقه خویش به صورت کمک های یدی، مالی، اخذ تسهیلات بانکی و …)
۹- توجه به شرائط فرهنگی، اجتماعی و مذهبی مردم محلی و اعتقادات و باورهای آنها (علایق و سلایق ایشان)
۱۰- لزوم توجه به سنت های الهی حاکم بر خلقت و طبیعت در طراحی برنامه های توسعه ای
