غار چال نخجیر یکی از غارهای شگفت انگیز استان مرکزی است و در شمال شرق شهر دلیجان در حد فاصل دلیجان و نراق واقع شده است. غار در سال ۱۳۶۷ در به صورت اتفاقی و در اثر انفجار برای جستجوی آب توسط سازمان آب دلیجان کشف شد. قدمت غار حدود ۷۰ میلیون سال تخمین زده می شود و جزء غارهای آهکی و زنده دنیا محسوب می شود.
نام غار از منطقه ای به نام چال نخجیر گرفته شده است. چال نخجیر منطقه ای گود است و در گذشته شکارچیان، شکار خود را از نقاط دیگر به این منطقه رم می دادند تا آسان تر بتوانند آن ها را شکار کنند. از نظر لغوی، چال نخجیر به معنای پایین تر از شکارگاه است، زیرا چال در زبان راجی (زبان مردم شهرستان دلیجان) به معنای پایین و نخجیر به معنای شکارگاه معنی می شود. در گذشته مردم از این غار با نام غار «هوهو» نیز یاد می‌کردند.
غار چال نخجیر از جمله غارهای طبقاتی است و از سه طبقه تشکیل شده است.
علت شکل‌گیری غار، حرکت گسل معکوسی بوده است که در منطقه کارستی واران وجود داشته و از نظر زمین‌شناسی دوره تشکیل آن با الیگوسن پایانی می رسد.
دهانه اصلی این غار دارای ۱۰ متر عرض و بین ۱۰ تا ۴۰ متر ارتفاع است که هر بیننده ای با گذر از این دهانه و ورود به غار به حیرت و تفکر فرو می رود.
این غار طی ۷۰ میلیون سال تشکیل شده است و تا قبل از کشف آن دست و نگاه هیچ بنی بشری به آن نرسیده بود. اشکال داخل این غار که حاصل پدیده های رسوبی و دولومیتی است آن چنان زیبا و شگفت انگیز است که به عقیده کارشناسان جزء زیباترین غارهای جهان به شمار می آید. پس از کشف این غار اقدامات اولیه چون کف سازی و نورپردازی صورت گرفت.
منشورها، اسفنج های بلورین، کلیست و باغ های مرجانی که طی سالیان سال تشکیل شده و دالان ها و حوضچه های متعدد از جلوه های منحصر به فرد این غار است.
با طی ۴۷ پله ساخته شده می توان به عمق این غار که تا کنون ۱۴ کیلومتر آن شناسایی و بیش از یک کیلومتر آن کف سازی شده، رسید. بافت ها و قندیل های بلورین این غار اکنون تیره رنگ شده است و بر سقف غار که پیچ واپیچ های متعددی دارد شکستگی های متعددی دیده می شود.
تا ششصد متری اول غار مسیر مشترک و در امتداد جنوب به شمال می باشد و بعد از آن دارای دو انشعاب می شود. یکی از انشعابات به طرف شمال شرق و دیگری به شمال غرب امتداد می یابد طول کل هر کدام از شعب حدود هزار و سیصد متر است. از امتیازات غار مزبور افقی بودن کل مسیر است.
تالارهای متعدد و حوضچه های آب، راهروهای طولانی، مسیرهای مشکل در بعضی از نقاط و چکنده و چکیده های بلورین و بسیار متنوع و زیبا و حتی در نقاطی منحصر به فرد از خصوصیات آن است. حدود ۹۵% از بدنه غار پوشیده از چکنده و چکیده است و فقط ۵% باقیمانده سنگی می باشد که این خود بر زیبایی غار می افزاید. غار چال نخجیر از تالارهای مختلفی تشکیل شده که کوچکترین آن به متر ۳*۵*۲۰ و بزرگترین آن به متر ۳۰*۴۰*۱۲۰ وسعت دارد. زیباترین تالار آن، تالار چهلستون نام دارد که با انواع چکیده و چکنده های مختلف و رنگ های خیره کننده پوشیده شده است.
غار چال نخجیر دارای یک شاخه اصلی و چند شاخه فرعی است که تا کنون توسط افراد محلی و غارنوردان مجرب در حدود ۴ کیلومتر از آن شناسایی شده و پیش بینی می شود حدود ۸ تا ۱۰ کیلومتر عمق داشته باشد. تاکنون بالغ بر ۲ هزار متر فضای خشک در محوطه درونی این مجموعه شناسایی شده است که عموما “کریستالیزه” بوده و تزئینات بلوری و اسفنجی کف، دیوارها و سقف آن از ناب ترین نمونه های موجود جهان است. دست خلاق طبیعت طی میلیون ها سال با مدد از شرایط خاص آب و هوایی و جغرافیایی درون غار، دهلیزها، دالان ها، کریدورها، تراس ها و حوضچه های بی نظیری را به وجود آورده که بازتاب نور از منشورهای بلور “کلسیت” در کنار آویزه های پر حالت آن هر بیننده ای را متحیر و مبهوت می کند. تزئینات زیبای این غار در بخش های مختلفی با نام های تالار عروس، تالار گل کلمی، آبشار گلی و حوض آب کوثر شهرت دارد.
در گنجینه شگفتی این غار اسرار آمیز، سنگ های تزئینی با اشکال متنوع مانند عقاب، لاک پشت، گوزن، انسان، کبوتر و تندیس های عظیم الجثه بلورین ایجاد شده است که بیشتر آنان از جنس آهک است. وجود یک دریاچه در بخش انتهایی و زیر دست غار که دیواره، سقف و پیکره های اسرار آمیز آن را سنگ های عجیب محاصره کرده، زیبایی زاید الوصفی به این غار داده است. همچنین رسوبات دولومیتی با رنگ آمیزی جاذب در جای جای غار پتانسیل عظیمی از اسفنج های بلورین و کریستاله، باغ های مرجانی و مخروط های گل کلمی شکل را خلق کرده است.
تهویه طبیعی هوای درونی غار در فصول تابستان و زمستان یکی دیگر از عجایب این غار شگفت انگیز است، در تابستان خنک و در زمستان گرم است و بازدید کنندگان این غار زیبا با کمبود اکسیژن روبرو نمی شوند.
تاکنون ۱۳۰۰ متر از غار برای بازدید عموم کف سازی، ایمن سازی و نورپردازی شده است. همچنین در فضای بیرون غار برای بازدید کنندگان این غار امکانات و تجهیزات رفاهی همچون سالن انتظار، بوفه و مهمانسرا در نظر گرفته شده است.
غار چال نخجیر در سال ۱۳۸۴ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۳۸۱۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
منبع: سیتی پدیا
گردآوری‌شده توسط پایگاه دانستنی آنلاین
