دانستنی‌هایی درباره جنگل‌های ایران

تفاوت آب‌وهوا و اختلاف درجه گرما در نقاط مختلف کشور، انتشار درختان جنگل‌های ایران و تقسیمات جغرافیایی ویژه گیاهی را سبب شده است. در شمال ایران جنگل‌های انبوه و مرطوب پایگاه ویژه خود را به وجود آورده‌اند. آب‌وهوای مناطق شمالی کشور تقریباً مشابه آب‌وهوای نواحی اطراف دریای مدیترانه می‌باشد. بخش‌های شرقی و غربی کشور، حوزه پخش جنگل‌های خشک و تنک و سواحل جنوبی ایران که جزء نواحی گرمسیری و حاره محسوب می‌شود، دارای جنگل‌های تنک از گونه درختان نواحی گرمسیری است و با جنگل‌های سایر نقاط کشور کاملاً متمایز می‌باشد.

جنگل‌های ایران

جنگل‌های شمال

از کوه‌های ارسباران و آستارا شروع شده و به جنگل‌های خشک مشرق منتهی می‌شود. این جنگل‌ها دامنه شمالی سلسله جبال البرز را می‌پوشانند. آستارا که مبدأ جنگل‌های مرز محسوب می‌شود. دارای آب‌وهوای خیلی مرطوب و معتدل می‌باشد. مقدار بارندگی در این منطقه در سال به یک متر بالغ می‌شود. آب‌وهوای نقاطی که دور از دریای شمال واقع هستند از قبیل کوهستان‌های آذربایجان و نواحی شرقی گرگان خشک‌تر است.

پخش و انتشار درختان جنگلی نیز به علت اختلاف آب‌وهوای و اختلاف بارندگی سالیانه، در نواحی مختلف متغیر می‌باشد. درختان جنگلی نیز باتوجه به تغییر ارتفاع نقاط تغییر می‌یابد. درختانی که در نقاط ساحلی آستارا و تالش وجود دارند در سواحل مازندران و سایر نقاط و کرانه‌های دریای شمال دیده نمی‌شوند. از درختان جنگل‌های شمال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 راش: این درخت بیشتر در نقاط کوهستانی دیده می‌شود و چوب آن‌ها در مصارف صنعتی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

 سرخدار: بیشتر در ارتفاعات متوسط جنگل‌های شمال دیده می‌شود. چوب سرخدار سخت و سنگین و دارای الیاف یکنواخت و رشد آن نامنظم است و نسبت به آفات گیاهی بادوام است.

 بلند مازو: از سایر گونه‌ها فراوان‌تر است. چوب درختان جوان سخت‌تر از درختان مسن است.

 کلهو (Diosperos): در کلیه جنگل‌های مرطوب شمال وجود دارد.

 آزاد: این درخت صنعتی در تمام جنگل‌های شمال وجود دارد.

 توسکا: در ایران دارای دو گونه ییلاقی و قشلاقی است. نوع ییلاقی این درخت در بیشترین نقاط جنگل‌های شمال وجود دارد.

 نمدار (زیرفون): پایگاه انتشار این درخت در جنگل‌های شمال از آستارا تا مینودشت است.

جنگل‌های نواحی خشک و استپی

ترکیب درختان نواحی خشک و استپی با ترکیب درختان نقاط مرطوب متفاوت است. بعضی از درختان در حدفاصل جنگل و استپ واقع شده‌اند و بعضی نیز تا مرز فوقانی و خاتمه جنگل بالا می‌روند.

جنگل‌های جنوب ایران و گرمسیری

درختان جنگلی این نواحی از جنگل‌های ایران اغلب با محیط سازش نموده و منظره خاصی را به خود گرفته‌اند. برخی از آن‌ها مانند افوربیا فاقد برگ هستند و بعضی دارای برگ‌های گوشتی هستند. بعضی دیگر دارای ساختمان داخلی مشخص هستند. مثلاً برگ خرزهره دارای فرورفتگی‌های ویژه با کرک‌های فراوان است که از تبخیر آب گیاه جلوگیری می‌کند.

درختچه‌های کویر

ساختمان درختچه‌های اطراف کویر نیز ازلحاظ آب‌وهوا و جنس خاک با رستنی‌های سایر نقاط متفاوت و متمایز هستند مانند اسکنبیل که اغلب آن‌ها یا فاقد برگ هستند و یا دارای برگ های گوشتی هستند.

درختان جنگلی میوه

فندق، به، کنار، عناب، انار، سیب، گلابی، گوجه، آلبالو، انجیر، انگور، پسته، بادام، زرشک، تمشک و … ازجمله این درختان هستند.

جنگل‌های پسته

در میان درختان جنگلی میوه‌دار جنگل‌های ایران ، جنگل‌های پسته چه ازلحاظ وسعت پایگاه و حوزه چخش و چه ازلحاظ اقتصادی، از اهمیت خاصی برخوردار هستند. در جنگل‌های خراسان، بلوچستان، فارس، لرستان و کرمان درختانی از خانواده پسته وجود دارند که به نام بنه یا پسته وحشی خوانده می‌شوند. جنگل پسته خواجه کلات یکی از خالص‌ترین و بزرگ‌ترین جنگل‌های پسته طبیعی ایران است. این جنگل در خط مرزی ایران و شوروی سابق در شمال خراسان و غرب سرخس و جنوب دشت قره قوم قرار دارد.

منبع: دانشنامه رشد

گردآوری‌شده توسط پایگاه دانستنی آنلاین