پروژه های صنعت نفت چگونه تامین اعتبار می شود؟

دارابی مشاور اجتماعی وزیر نفت به شیوه تخصیص اعتبار به حوزه مسئولیت اجتماعی در وزارت نفت اشاره کرد و گفت: هر یک از پروژه‌های معرفی شده از سوی استان‌ها برای تامین بودجه در حوزه مسئولیت اجتماعی شرکت ملی نفت، از ابتدا کد دارد، متولی و مدت اجرا و زمان پایان آن مشخص است. اولویت اول ما در ۳۱ استان کشور، استان‌های نفت‌خیز هستند.

به گزارش دانستنی آنلاین ، مهدی افشارنیک و مینا علی اسلام در یادداشت خود آورده اند: در دولت فعلی گویا کمک به طرح ها و برنامه های مذهبی از ردیف بودجه مسئولیت اجتماعی وزارت نفت به چشم می خورد. ردیفی که معمولا باید در خود مناطق نفتی برای کمک به عمران و رفاه و کاهش خسارت های وارده هزینه شود.
بابک دارابی مشاور اجتماعی وزیر نفت در گفت و گو با هم میهن کمک وزارت نفت به مسجد جمکران را تایید میکند و میگوید: مسجد جمکران بعنوان یکی از پایگاه های تشیع یکسری کمبودها و نیازمندی‌ها دارد که برای زوّار ایجاد زحمت کرده است. در این شرایط کرونایی شاید نیاز باشد آب بهداشتی در اختیار زوّار باشد یا وقتی وارد صحن می‌شوند از هوای خنک بهره‌مند باشند یا برخی اقلام روشنایی و مسائل تاسیساتی در این مسجد مورد نیاز است ، مثلا زوار سالمند برای ورود به صحن به وسیله برقی برای تردد نیاز دارند”
دارابی هم در نامه ای به خجسته مهر مدیرعامل شرکت نفت از او میخواهد که این موضوع را در هیات مدیره شرکت نفت مطرح کند. در واقع این نوع نامه نگاری های اداری یعنی که ۵۰ میلیارد پرداخت شود و البته ترتیبات اداری لازم طی شود. گردش نامه نشان میدهد که این پرداخت از محل اعتبارهای مسئولیت اجتماعی وزارت نفت رقم خورده است. بودجه ای که به نظر میرسد باید صرف خدمات عمرانی و رفاهی در مناطق نفت خیز شود. بابک دارابی در این خصوص معتقد است: در دولت‌های قبلی که سفرهای استانی انجام می‌شد، یکسری ابلاغیه‌ها بدست ما می‌رسید و ما اقدام می‌کردیم. اکنون در دولت سیزدهم هم مصوبات سفرها به ما ابلاغ می‌شود که بر اساس آن ما نسبت به انجام پروژه در استان‌های غیر نفت‌خیز اقدام می‌کنیم.
در واقع توضیحات دارابی روشن میسازد که بودجه مسئولیت اجتماعی وزارت نفت بیشتر در اختیار دولت و برنامه هایش است تا کمک به رفاه مناطق نفتی که عموما از مشکلات عدیده کم آبی، فقدان زیر ساخت های بهداشتی، کمبود زیر ساخت های آموزشی و دیگر مشکلات رنج میبرند. مشخصا از شهرهایی چون اهواز،آبادان، هویزه،سوسنگرد، ماهشهر، امیدیه، گچساران و آغاجاری،مسجدسلیمان و عسلویه باید یاد کنیم که درگیر مشکلات ریز و درشتی در معیشت و زیرساخت های رفاهی هستند. براساس عرف csr در شرکت های نفتی دنیا، کمک به کاهش رنج و آلام مردم از عمده برنامه های مسئولیت اجتماعی است. تقریبا روزی نیست که در شبکه های اجتماعی از کم آبی غیزانیه، از آلودگی هوای هویزه و سوسنگرد، هوای پر سرب و داغ عسلویه، از گل و غبار شناور در هوای آبادان و اهواز، ویدئویی منتشر نشود.
این شهرها تماما نفتی و گازی هستند و تاسیسات نفتی زندگی و زیست مردم را سالهاست تحت تاثیر قرار داده است که شاید بهتر باشد بگوییم خسارت شدیدی وارد کرده است. انتظار می رود که وزارت نفت با بودجه مسئولیت اجتماعی آسیب هایی که از لحاظ زیر ساخت های شهری و کلا زیست محیطی به این مناطق وارد شده را رفع کند .
البته در خصوص کم کاری در حوزه مسئولیت اجتماعی نفتی ها در دولت های مختلف خیلی اختلاف فاحشی نیست و کم کاری مشهود و جاری است .

سید امیر طالبیان مشاور اجتماعی وزیر قبلی نفت_بیژن زنگنه _ در خصوص نگاه تیم سابق نفت به مسئولیت اجتماعی به ما میگوید :” : ما در دوره قبل سعی کردیم مسئولیت اجتماعی را به استانداردهای جهانی نزدیک کنیم. حرف اصلی این است که شما در قبال جامعه ای که از منابع آن بهره میبری مسئول هستی و باید خسارت هایی که به محیط زیست و محیط اجتماعی وارد کردی را جبران کنی. این جبران کردن باید مشمول ذی نفعان و کسانی که تاثیر میگیرند باشد. مثلا ما در غرب کارون که مسایل زیست محیطی خاصی دارد مفصل مطالعه انجام دادیم و بر اساس این مطالعه در جهت کاهش آلام مردم و منطقه کوشش کردیم. ما سه حوزه کاری را تعریف کردیم. حوزه عمرانی_ توانمند سازی_ ایجاد رفاه اجتماعی. در بخش عمرانی هم عمده توجه و بودجه به سمت مدرسه سازی و راه و ساختمان میرفت مانند جاده اهواز و سوسنگرد”
دارابی به شیوه تخصیص اعتبار در تیم جدید نفت در این حوزه میگوید”هر یک از پروژه‌های معرفی شده از سوی استان‌ها برای تامین بودجه در حوزه مسئولیت اجتماعی شرکت ملی نفت، از ابتدا کد دارد، متولی و مدت اجرا و زمان پایان آن مشخص است. اولویت اول ما در ۳۱ استان کشور، استان‌های نفت‌خیز هستند. درصد بسیار کمی استان‌های غیر نفت خیز است که اغلب بر اساس مصوبات سفرهای استانی درخواست تامین اعتبار دارند. به همین دلیل است که ما توانسته‌ایم از طریق هم‌افزایی با دستگاه‌های اجرایی در استان‌های درخواست کننده، پروژه‌ها را تکمیل و به بهره‌برداری برسانیم. این رویه کاری در هیچ یک از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی دیگر مشابه ندارد”
جواد اوجی و دیگر معاونینش از ابتدای به منصب رسیدن توجه به مسئولیت اجتماعی را از اعم موارد اولویت دار خود دانستند.
کمی کلی تر که نگاه کنیم، این سوال پررنگ میشود که ؛ شرکت های اصلی وزارت نفت چه کاری و برنامه ای برای مناطق نفت خیز و غیر نفت خیز انجام میدهند. بر اساس چه الگوی؟ کاهش خسارت های ناشی از عملیات صنعتی؟ ایجاد رضایتمندی در بین متنفذین؟ توجه به برنامه های مذهبی؟ فرهنگی؟ ورزشی؟ بهداشتی؟ آموزشی؟ عمرانی و زیرساختی؟ کمک مستقیم به معیشت مردم؟ ایجاد اشتغال های ریز و درشت؟ دادن بودجه به ائمه جمعه؟ به نماینده ها؟ یا کمک به طرح های عمرانی دیگر سازمان و وزارتخانه ها در استان های نفتی؟ کمک به برنامه ها و وعده های رییس دولت در سفرهای استانی؟ توجه به هر کدام ازاین موارد سبک و سیاق پیاده سازی مسئولیت اجتماعی را متفاوت میکند.
تقریبا باید بگوییم که دولت های جمهوری اسلامی تا همین یکی دو سال گذشته برنامه و نظام مشخصی در این خصوص نداشتند. برگزاری چند سمینار و کنفرانس ادبیات مسئولیت اجتماعی را بین مدیران نفتی کم کم باز کرد. مرداد ۱۳۹۹ هم بود که اولین نظامنامه مسئولیت اجتماعی وزارت نفت تدوین شد.پس از دهه ها تولید نفت و گاز از میادین این مناطق.

امیر طالبیان در مورد این نظامنامه میگوید: اصولا وزارت نفت باید بر اساس یک نظامنامه و روش خاصی در خصوص مسئولیت های اجتماعی پیش برود وگرنه حجم درخواست خدمات و حتی نقدینگی برای کارهای مختلف خیلی زیاد است. عمده توجه و بودجه وزارت نفت در حوزه مسئولیت اجتماعی متعلق به مردم شهرهای نفتی است که فعالیت شرکت های نفتی به آنجا خسارت زده است و باید این خسارت کاهش یابد و به سمت توانمند سازی مردم حرکت کرد.”
نگاه دارابی مشاور فعلی وزیر نفت اما کمی با نظامنامه ای که در سال ۹۹ تدوین شد تفاوت دارد. از نظر او وزارت نفت در اختیار برنامه های دولت است:” برای اینکه بتوانیم این رضایتمندی(رضایتمندی از دولت) را در سطح جامعه ایجاد کنیم، تمام وزارتخانه‌ها باید دست به دست هم دهند. مهندس اوجی از ابتدای کار بعد از بحث‌های تولید و عملیات، به حیطه مسئولیت اجتماعی وزارت نفت توجه ویژه داشتند. افزایش رضایتمندی هدف دولت است و ما بصورت جزیره‌ای به این مساله فکر نمی‌کنیم.”
به عنوان مثال، مجمع نمایندگان فارس از وزیر نفت خواستند که به خاطر بیماری کرونا که موجب کاهش شدید نذورات شده است،ضروری است تا از مبادی کمک های اعتباری به حرم شاهچراغ (ع) کمک شود تا این آستان و این حرم قطب دینی و فرهنگی در جنوب کشور شود. این درخواست ششم آذرماه پارسال مطرح شده است و مسئول دفتر وزیر نفت، پیام کهتری در تاریخ بیستم فروردین امسال به بازرگانی معاون پارلمانی مینویسد که “نامه نمایندگان به استحضار مقام وزارت رسید”اختصاص بخشی از اعتبارات خدمات اجتماعی وزارت نفت به حرم مطهر حضرت احمد بن کاظم(ع) که پی نوشت فرمودند این تقاضا “در کارگروه مطرح شود با نظر مساعدت”
در نامه ی دیگری در این نوع موارد، رییس کمیسیون عمران مجلس ونماینده جهرم، محمد رضایی نامه ای به اوجی نوشته است که در آن آمده است” ۷۰۰ واحد خانه عالم برای اسکان و استقرار ائمه جماعت و روحانیون مساجد جهرم باید تدارک دیده شود و با توجه به کمبود اعتبارات جهت اجرای پروژه مذکور؛ خواهشمند است نسبت به تامین اعتبار مورد نیاز دستورات لازم را عنایت فرمایید” تاریخ نامه رضایی شانزدهم اسفند پارسال است، اما بلافاصله با وجود روزهای پایان سال در ۲۲ اسفند اوجی به خجسته مهر و بازرگانی دو معاون خود دستور میدهد که “لطفا جهت طرح در کارگروه اعتباری تخصیص یابد به استان برای مناطق کم برخوردار جهت کمک به احداث و ساخت خانه عالم اقدام مقتضی” ( دست خط خود اوجی)
دارابی در خصوص این هفتصد خانه برای روحانیون جهرم میگوید که:” بر روی این نامه‌ها هیچ اقدامی صورت نگرفته است .اگر بتوانیم برای روحانیونی که به داخل روستاها می‌روند، جایگاه موقت ایجاد کنیم که بتوانند اسکان داشته باشند و به افراد برخی روستاها که از حداقل‌های مسائل دینی محروم اند، خدمات برسانیم، این یک کمک است. با این وجود مکاتباتی که به سیستم ما داده می‌شود، بسیار زیاد است. اینکه همه این مکاتبات اجرایی می‌شود، باید بگویم به هیچ وجه. سالانه بیش از چهارده هزار میلیارد تومان درخواست به دست ما می‌رسد و ما شاید بتوانیم اجابت ۵۰۰ میلیارد تومان آنرا داشته باشیم که آنهم باز با اولویت‌بندی است”
اما به هر جهت توجه به ساخت ۷۰۰ خانه برای روحانیون جهرم در حالی است که در مناطق نفتی مثل غیزانیه مردم مشکل جدی آب دارند و احساس میشود نفت توجهی به آنجا ندارد. دارابی در پاسخ میگوید” وقتی بیان می‌شود آب غیزانیه هست و ساخت خانه علما هم هست، این تصور پیش می‌آید که اولویت‌دهی‌ها مشکل دارد.
هر کدام از این موارد جایگاهی برای خود دارند.. بعنوان مثال نسبت به پرداخت صورت وضعیت‌های آب غیزانیه بر اساس مشارکتی که در این روستا انجام شد، اقدام کردیم.یعنی پرداخت این صورت وضعیت همواره در اولویت اول ما بود. حالا سوال اینجاست که آن منطقه نیاز بیشتری به کمک رسانی دارد؟ باید گفت بله. فراموش نکنید ما بعنوان کمک هستیم و متولی آب وزارت نیروست.
ما می‌توانیم در لحظاتی که هیچ نهادی نمی‌تواند تامین اعتبار کند، ورود و کمک‌رسانی کنیم. اولویت ما آب غیزانیه، سیاحی، کوی مشعلی، شکاری و کارون و امثال اینهاست. اما بعنوان مثال مشکل آب اهواز به بیش از نه هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داشت که از طرف سازمان برنامه و بودجه تامین شد و تامین گوشه ای از این اعتبار به عهده شرکت ملی نفت بود”
سید امیر طالبیان مشاور زنگنه اما نظر دیگه ای دارد. وی در گفت و گو با هم میهن با نقد توجه به امور مذهبی در وزارت نفت میگوید: وظیفه ما در مسئولیت اجتماعی ایجاد رضایتمندی بیشتر مردم در مناطق نفتی است که دچار الام و رنج های مختلفی هستند و به زندگی شان از عملیات و تاسیسات نفتی خسارت وارد شده است”
دارابی اما در خصوص این روند( توجه به مسئولیت اجتماعی در وزارت نفت) در دولت رییسی میگوید که: هم اکنون حدودا دو هزار پروژه اجرایی در دست داریم؛ در طول کرونا هر سال ۴۰۰ پروژه به اتمام رسیده و برنامه داریم تا پایان دولت این رقم را به سالانه ۶۰۰ پروژه برسانیم. امسال تا به اینجا ۶۰ پروژه نهایی شده است. تعهد ما تکمیل دو هزار پروژه موجود تا پایان دولت است. بیش از هشتاد و پنج درصد این پروژه‌ها در مناطق نفت‌خیز است.”
آمار دارابی خیلی کلی است و مشخص نیست چقدر از این پروژه ها امور عمرانی و رفاهی برای مردم مناطق نفتی است . چیزی که مشخص است از نظر این وزارت نفت کمک به امور مذهبی هم جز مسئولیت های اجتماعی است و وقتی آمار میدهد روشن نیست چقدر از این اقدامات اموری است که به عمران و رفاه مناطق نفتی کمک شده است و چقدر شامل امور مذهبی شده است.

روزنامه هم میهن اسنادی هم در خصوص مطالب فوق منتشر کرده است که مشاهده می کنید:

فایل اسناد منتشر شده