نقش مدیریت در حسابداری

دانستنی آنلاین:حسابداری مدیریت نقشی محوری در هدایت تصمیمات مدیریتی و سازمان‌ها به سمت اهداف استراتژیک ایفا می‌کند.

این کار شامل شناسایی، اندازه‌گیری، تجزیه‌وتحلیل و تفسیر اطلاعات حسابداری است که برای کمک به مدیران در اتخاذ تصمیمات عملیاتی آگاهانه طراحی شده است .
حسابداری مدیریت برخلاف حسابداری مالی که هدف آن ذی‌نفعان خارجی است و از قالب‌ها و اصول استاندارد پیروی می‌کند، انعطاف‌پذیر و متمرکز درونی است و اطلاعات دقیقی در مورد جنبه‌های مختلف عملکرد سازمانی، از مدیریت هزینه گرفته تا بودجه‌بندی و پیش‌بینی ارائه می‌کند.
حسابداری مدیریت فرآیندی است که به کمک طرح‌ریزی، نظارت و تحلیل اطلاعات مالی، مالیاتی و مدیریتی، فعالیت‌های مالی یک سازمان را مدیریت می‌کند.هدف اصلی حسابداری مدیریت بهبود عملکرد مالی، تصمیم‌گیری‌های استراتژیک، کنترل هزینه‌ها، افزایش سودآوری و ارتقاء کارایی سازمان است.
بطور خلاصه :
به عبارت دیگر : حسابداری مدیریت، شاخه‌ای از حسابداری است که بر جمع‌آوری اطلاعات مالی ، تجزیه و تحلیل و تفسیر آن برای کمک به مدیران در تصمیم‌گیری آگاهانه تمرکز دارد. این اطلاعات برای برنامه‌ریزی، کنترل و ارزیابی عملکرد سازمان استفاده می‌شود.

فرآیند حسابداری مدیریت

فرآیند حسابداری مدیریت شامل چندین فعالیت است که به ترتیب عبارتند از:
۱. جمع آوری اطلاعات مالی
در این فعالیت، اطلاعات مالی مربوط به تراکنش‌ها و رویدادهای مالی سازمان، جمع آوری می‌شوند. این اطلاعات ممکن است شامل فاکتورها، رسیدها، سند‌های مالی، گزارشات بانکی و سایر اسناد مربوط به تراکنش‌های مالی باشد.
۲. طبقه بندی و ثبت اطلاعات
در این فعالیت، اطلاعات جمع آوری شده بر اساس قوانین و استانداردهای حسابداری مربوطه طبقه بندی و ثبت می‌شوند. این شامل تعیین حساب‌های مالی، ثبت تراکنش‌ها در دفتر روزنامه و انجام سایر فعالیت‌های مربوط به ثبت اطلاعات مالی می‌شود.
۳. تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی
در این فعالیت، اطلاعات مالی برای حسابداری مدیریت بهینه‌تر طبقه بندی شده، تجزیه و تحلیل می‌شوند تا الگوها، روندها و نقاط قوت و ضعف مالی سازمان شناسایی شوند. این تجزیه و تحلیل می‌تواند شامل نسبت‌های مالی، تحلیل عملکرد مالی، تحلیل هزینه و سود، تحلیل مالیاتی و سایر روش‌های تجزیه و تحلیل مالی باشد.
۴. گزارش‌گیری مالی
در این نوع فعالیت، اطلاعات مالی تجزیه و تحلیل شده در قالب گزارش‌های مالی به مدیران، سهام‌داران و سایر ذی‌نفعان سازمان ارائه می‌شوند. این گزارش‌ها می‌توانند شامل صورت سود و زیان، ترازنامه، گزارش نقد، جریان وجوه نقد و سایر گزارش‌های مالی باشند.

عوامل اصلی حسابداری مدیریت کدامها هستند ؟

حسابداری مدیریت بر پایه چند ستون استوار است که با وجود آن‌ها در ماهیت خود، فعالیت می‌کند.

این موارد را در ادامه معرفی و بررسی می‌کنیم:

۱. برنامه‌ریزی و کنترل بودجه
طراحی بودجه‌ها، نظارت بر اجرای آن‌ها و تحلیل اختلافات مالی به منظور کنترل هزینه‌ها و بهره‌وری.
۲. تحلیل هزینه
شناسایی و تجزیه‌ و تحلیل هزینه‌های مختلف مرتبط با تولید و عملیات به منظور بهبود مدیریت مالی.
۳. تحلیل سودآوری
تجزیه و ‌تحلیل سود و زیان ناشی از محصولات، پروژه‌ها و دیگر عوامل تجاری با هدف افزایش سودآوری.
۴. ارزیابی سرمایه‌گذاری
انجام تجزیه و ‌تحلیل‌های مالی برای انتخاب بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری و پروژه‌های آتی.
۵. تصمیم‌گیری استراتژیک
ارائه اطلاعات مالی به مدیران برای انجام تصمیم‌های استراتژیک و تعیین مسیر آینده سازمان.
۶. نظارت و ارزیابی عملکرد
پیگیری و ارزیابی عملکرد و پیشرفت نسبت به اهداف مالی و عملیاتی تعیین‌شده.
۷. تحلیل مخاطرات مالی
شناسایی و ارزیابی مخاطرات مالی در حسابداری مدیریت و ارائه راهکارهای کاهش و مدیریت آن‌ها.
۸. مدیریت جریان وجوه نقد
پیش‌بینی، کنترل و بهینه‌سازی جریان وجوه نقد و مدیریت منابع مالی.
۹. تحلیل اطلاعات مالی
تجزیه و ‌تحلیل داده‌های مالی و تهیه گزارش‌های مدیریتی جهت ارائه اطلاعات دقیق به تصمیم‌گیران.
۱۰. مدیریت هزینه‌های تولید
ارائه راهکارهای کاهش هزینه‌های تولید و افزایش بهره‌وری.
این پایه‌ها تنها یک دیدگاه کلی از مواردی را شامل می‌شوند که در حسابداری مدیریتی مورد توجه قرار می‌گیرند و هر یک از آن‌ها دارای جزئیات و بخش‌های مختلفی هستند.

مزایای حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت مزایای زیادی دارد، هرچه سازمان بزرگ‌تر شود، این مزایا بیشتر خود را نشان می‌دهند. برخی از این مزایا در این بخش آورده شده‌اند:
۱. تصمیم‌گیری بهتر
حسابداری مدیریت با ارائه اطلاعات دقیق و تجزیه و ‌تحلیل‌های مالی، به مدیران کمک می‌کند تا تصمیم‌های بهتری بگیرند و برنامه‌ریزی مناسب‌تری انجام دهند.
۲. کنترل هزینه‌ها
این فرآیند به سازمان کمک می‌کند تا هزینه‌ها را کنترل کرده، اختلافات مالی را تجزیه‌ و تحلیل کند و اقدامات اصلاحی را انجام دهد تا بهره‌وری افزایش یابد.
۳. سودآوری بیشتر
حسابداری مدیریت از طریق تحلیل سودآوری محصولات و پروژه‌ها، به سازمان کمک می‌کند تا بهترین استراتژی‌ها را برای افزایش سودآوری شناسایی کند.
۴. تخصیص منابع حرفه‌ای‌تر
این فرآیند به مدیران اجازه می‌دهد منابع مالی را به بهترین شکل تخصیص دهند و اولویت‌بندی کنند.
۵. ارتقاء شفافیت
تهیه گزارش‌ها و ارائه اطلاعات مالی به سهامداران، مشتریان و دیگر ذی‌نفعان باعث افزایش شفافیت و اعتماد به سازمان می‌شود.
۶. مدیریت ریسک
حسابداری مدیریت به تشخیص و ارزیابی مخاطرات مالی کمک می‌کند و راهکارهای مدیریتی برای کاهش این مخاطرات ارائه می‌دهد.
۷. تسهیل امکان‌سنجی سرمایه‌گذاری
تحلیل‌های حسابداری به سازمان‌ها در تصمیم‌گیری راجع به سرمایه‌گذاری‌های جدید کمک می‌کند.
۸. افزایش قابلیت پیش‌بینی
اطلاعات حسابداری و تجزیه‌تحلیل‌های مرتبط به سازمان‌ها کمک می‌کند تا بهترین پیش‌بینی‌ها را درباره عملکرد مالی آینده داشته باشند.
۹. مدیریت موجودی
تحلیل‌های حسابداری به بهبود مدیریت موجودی کمک می‌کند و در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با تولید و موجودی موثر است.
۱۰. تعادل مالی

حسابداری مدیریت به تعیین ترکیب مناسب منابع مالی، بدهی و حقوق صاحبان سهام در سازمان کمک می‌کند.
این نوع مدیریت با ارتقاء تصمیم‌گیری، کنترل مالی و بهبود عملکرد مالی سازمان‌ها به عنوان یک عنصر اساسی در موفقیت آن‌ها نقش دارد.

وظایف مدیر حسابداری

وظایف یک مدیر در حسابداری مدیریت به طور کلی به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و وظایف گفته می‌شود که برای مدیریت و نظارت بر فرآیندهای مالی و حسابداری در سازمان‌ها انجام می‌شوند.
این وظایف برای حفظ سلامت مالی سازمان، ارائه اطلاعات دقیق به مدیران و ذی‌نفعان، کنترل هزینه‌ها و بهره‌وری، و ارتقاء روند تصمیم‌گیری‌های مالی استراتژیک اهمیت دارند. برخی از وظایف مدیر حسابداری عبارتند از:
۱. برنامه‌ریزی و طراحی
طراحی بودجه‌های مالی، برنامه ریزی مالی و کنترل عملکرد سازمان بر اساس اهداف تعیین‌شده بر عهده مدیر حسابداری است.
۲. ثبت تراکنش‌های مالی
ثبت دقیق تراکنش‌های مالی مانند خرید و فروش، دریافت و پرداخت، حقوق و دستمزد و سایر تراکنش‌های مرتبط با سازمان را مدیر حسابداری انجام می‌دهد.
۳. تهیه و تجزیه و ‌تحلیل گزارش‌های مالی
بخش حسابداری مدیریت وظایف مربوط به تهیه صورت‌های مالی دوره‌ای و سالانه، تجزیه و ‌تحلیل تفسیری اطلاعات مالی و ارائه تحلیل‌های مدیریتی را نیز بر عهده دارد.
۴. تهیه گزارش‌های مالی
یکی دیگر از وظایف حسابداری مدیریت تهیه گزارش‌های مالی دوره‌ای و سالانه شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، جریان وجوه نقدی و سایر گزارش‌های مرتبط. نظارت بر روی تراکنش‌های مالی روزانه و ثبت در دفاتر حسابداری است.
۵. تحلیل مالی
تجزیه و تحلیل دقیق داده‌های مالی به منظور درک و ارزیابی عملکرد مالی و روند تغییرات در سازمان از وظایف مهم مدیر حسابداری است.
۶. مدیریت بودجه
یک مدیر در بخش حسابداری باید بتواند بودجه‌ها و برنامه‌های مالی سازمان را تهیه کند و بر تفسیر اختلافات بودجه‌ای و اتخاذ تصمیمات اصلاحی، نظارت داشته باشد.

۷. مدیریت دارائی‌ها و موجودی
رصد و کنترل موجودی مواد، کالاها و دارایی‌ها، بهینه‌سازی مدیریت موجودی و کاهش هزینه‌ها از عملکردهای مهم و اساسی مدیریت در حسابداری است.
۸. کنترل هزینه‌ها
از دیگر ارکان اساسی وظایف مدیر حسابداری می‌توان به پیگیری و کنترل هزینه‌ها و بهره‌وری منابع مالی به منظور حفظ سلامت مالی اشاره کرد.
۹. پیگیری وصول و پرداخت
پیگیری و مدیریت فرآیندهای وصول و پرداخت حقوق، دستمزد و سایر تراکنش‌های مالی بر عهده حسابداری مدیریت است.
۱۰. پیگیری قوانین مالیاتی و حسابداری
یک مدیر حسابداری باید از رعایت قوانین و مقررات مالیاتی و حسابداری مرتبط با عملکرد سازمان، اطمینان حاصل کند.
۱۱. ارتباط با ارزش‌های معنوی
این مدیر یا تیم مدیریتی وظیفه رصد و اعمال اصول اخلاقی و ارزش‌های معنوی در تصمیم‌گیری‌ها و اجرای امور مالی را نیز دارد.
۱۲. مدیریت تیم حسابداری
مدیر حسابداری، مدیریت و رهبری تیم حسابداری، تخصیص وظایف، ارزیابی عملکرد و ارتقاء توانمندی‌های کارکنان را نیز بر عهده دارد.
۱۳. مشارکت در حسابرسی
همکاری با حسابرسان در بررسی دقیق گزارش‌های مالی و فرآیندهای حسابداری از وظایف اساسی و حساس او است.
۱۴. پیش‌بینی و تحلیل مالی
یک فرد متخصص در حسابداری مدیریت باید بتواند پیش‌بینی‌های مالی، تحلیل سودآوری، توصیه‌های کارآمد مرتبط با نقدینگی و توصیه‌هایی برای بهبود شاخص مالی سازمان، ارائه دهد.
۱۵. مدیریت مخاطرات مالی
تشخیص، ارزیابی و کنترل مخاطرات مالی و اجرای راهکارهای مدیریتی کاری است که یک مدیر حسابداری باهوش انجام می‌دهد.
۱۶. تهیه گزارش‌های مدیریتی
از وظایف اصلی مدیران حسابداری می‌توان به تهیه گزارش‌ها و ارائه اطلاعات مدیریتی به تیم‌های مدیریتی برای کمک به تهیه گزارشات مدیریتی، اشاره کرد.
۱۷. ارتباط با دیگر بخش‌ها
واضح است که همکاری و ارتباط با سایر بخش‌ها مانند مدیریت عملیات، بازاریابی و منابع انسانی برای هماهنگی فعالیت‌ها نه یک مهارت، بلکه یک ضرورت در حوزه حسابداری مدیریت است.
این وظایف نمایان‌گر نقش مهم مدیر حسابداری در تضمین شفافیت و دقت اطلاعات مالی و تصمیم‌گیری‌های مالی مناسب برای مدیریت کلان سازمان است. مدیر حسابداری وظیفه حسابداری مدیریت شرکت را بر عهده ‌دارد.
این شخص معمولاً مسئولیت‌های مدیریتی و نظارتی بر روی تمام امور مالی و حسابداری شرکت را به عهده می‌گیرد و به همراه تیم حسابداری کار می‌کند تا تأمین کننده اطلاعات مالی دقیق و به موقع باشد و نقش مهمی را در فرآیند تصمیم‌گیری‌های مالی و استراتژیک سازمان ایفا می‌کند.

مهارت‌های کلیدی مورد نیاز مدیران در حسابداری مدیریت:

• درک قوی از اصول حسابداری و مفاهیم مالی
• مهارت‌های تحلیلی قوی
• توانایی استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری و ابزارهای تجزیه و تحلیل
• مهارت‌های ارتباطی عالی
• توانایی حل مسئله و تصمیم‌گیری
• آشنایی با صنعت و محیط کسب و کار
در خاتمه :
حسابداری مدیریت نقشی حیاتی در موفقیت هر سازمانی ایفا می‌کند و با ارائه اطلاعات لازم به مدیران، به آنها کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند، کارایی سازمانشان را افزایش وهزینه‌ها را کاهش دهند و سودآوری را ارتقا دهند.

نویسنده مقاله:کوثر اشکور