مسئولیت اجتماعی و گردشگری

به گزارش پایگاه خبری دانستنی آنلاین به نقل از رسانه مسئولیت اجتماعی  ، با تشکیل وزارت گردشگری و صنایع دستی این امیدواری به وجود آمد که مسئولیت اجتماعی به صورت جدی در دستور کار این وزارتخانه قرار بگیرد و مدیران این وزارتخانه با استفاده از ظرفیت های مسئولیت اجتماعی گردشگری در راستای کمک به جوامع محلی ورونق اقتصادی گردشگری تلاش کنند.

گردشگری و متولی مسئولیت اجتماعی

با این وجود این اتفاق رخ نداده و امروز مسئولیت اجتماعی به حلقه مفقوده وزارت گردشگری و صنایع دستی تبدیل شده است.

این وزارتخانه تاکنون هیچ گزارشی درباره اقداماتی که در زمینه مسئولیت اجتماعی انجام داده منتشر نکرده و از سوی دیگر به مفهوم مسئولیت اجتماعی در گردشگری نیز بی توجه بوده است.

یکی از مهم‌ترین مسئولیت اجتماعی وزارت گردشگری و صنایع‌دستی رونق و توسعه گردشگری داخلی و خارجی است که می‌تواند اشتغال‌زا و درآمدزا باشد و می‌تواند به اقتصاد کشور کمک کند.مسئولیت اجتماعی دیگر شناخت هنرمندان صنایع‌دستی کشور است که در شرایط کنونی با چالش‌های مهمی مواجه هستند.از سوی دیگر شیوع ویروس کرونا روی صنعت گردشگری کشور تأثیر منفی گذاشته که این آثار باید به‌مرورزمان از بین برود و شرایط برای رونق گردشگری به وجود بیاید.

نکته دیگر اینکه اغلب هنرمندانی که در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری فعالیت می‌کنند ازنظر اقتصادی در وضعیتی آسیب‌پذیر قرار دارند و جز اقشار پایین جامعه به شمار می‌رود.

هنر این افراد تنها ابزار برای امرارمعاش وزندگی آن‌هاست.به همین دلیل وزارت گردشگری باید شرایطی را فراهم کند که این افراد بتوانند آثار خود را به فروش برسانند تا  درآمدزایی و اشتغال‌زایی صورت بگیرد.

گردشگری چه ارتباطی با مسئولیت اجتماعی دارد؟

صنعت گردشگری و رویکرد مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها ارتباط مستقیمی با جامعه و محیط اطراف دارند و به‌نوعی در هم تنیده و بسیار به هم مرتبط هستند. پدیده مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در حوزه گردشگری شامل ابعاد مختلف «درون شرکتی»، «محیط‌زیستی»، «اقتصادی»، «اجتماعی»، «فرهنگی» و «قانونی» می‌شود. همچنین «کسب مقبولیت اجتماعی»، «شکل‌گیری مفاهیم جدید و گردشگران آگاه و مسئول»، «جبران اثرات منفی گردشگری» و «منفعت‌طلبی اقتصادی» شرایط علی مؤثر بر اجرای این مسئولیت هستند. علاوه ‌بر این، شرایط مداخله‌گر و زمینه‌ای مؤثر بر راهبردهای اجرای مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در حوزه گردشگری ایران به «توسعه پایدار گردشگری»، «مزیت رقابتی شرکت» و «پایداری کسب‌وکار» می‌انجامد.

افزایش شمار گردشگران موجب رونق گرفتن کسب و کار و افزایش درآمد شرکت‌ها و موسساتی می‌شود که، در این عرصه فعالیت می‌کنند. توسعه گردشگردی به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته، عامل موثری برای مقابله با فقر است و موجب افزایش درآمد قشرهای مختلف، کاهش بیکاری و رونق اقتصادی و اجتماعی می‌شود. موضوعاتی که به مسئولیت اجتماعی ارتباط دارد.

وظیفه وزارت گردشگری در زمینه مسئولیت اجتماعی چیست؟

واقعیت این است که هنوز پارادایم مسئولیت اجتماعی برای مسئولان وزارت گردشگری و صنایع دستی جدی نیست و بیشتر انرژی مدیران این وزارتخانه صرف مسائلی می شود که نتایج بلند مدت به همراه نخواهد داشت.

این در حالی است که اگر مسئولیت اجتماعی به عنوان یک گفتمان دارای چارچوب در دستور کار این وزارتخانه قرار بگیرد شرایط تغییر می کند و علاوه بر رشد اقتصادی، صنعت گردشگری کشور می تواند در مسیر توسعه پایدار قرار بگیرد.

وزارت گردشگری و صنایع دستی باید این نکته را در نظر داشته باشد که ارائه دهندگان خدمات گردشگری در دنیا با در نظر گرفتن رفاه بومیان و جامعه محلی سعی می کنند تا مشکلات آن مناطق را رفع کنند و اینگونه بازاریابی اجتماعی که بدنبال رفاه محلی است اتفاق افتد.

در چنین شرایطی جامعه میزبان درگیر فعالیت های گردشگری می شود و بهجای تقابل به  تعامل می پردازند. همه این مسائل نیز در چارچوب مسئولیت اجتماعی است. به همین دلیل  باید از طریق آموزش جامعه میزبان را برای پذیرایی  از گردشگران آماده کرد تا آنها بتوانند داشته های فرهنگی و زیبایی های منطقه خود را به گردشگران معرفی کنند.

همچنین دولت و بخش های ارائه دهنده خدمات باید توجه خاصی به زیرساخت ها داشته باشند،زمانی که در یک منطقه زیرساخت ها آماده نباشد و جامعه میزبان و گردشگران آموزش ندیده باشند ممکن است گردشگری منجر به ایجاد مشکلات، ناهنجاری و آسیب ها شود و  توقف فعالیت های جاری گردشگری بیانجامد.

کشورهایی که از مسئولیت اجتماعی در گردشگری برای توسعه استفاده می کنند

یکی از مهم ترین عواملی که می تواند به کشورهای توسعه نیافته کمک کند تا در مسیر توسعه یافتگی قرار بگیرند استفاده از ظرفیت های مسئولیت اجتماعی در صنعت گردشگری است.

از نمونه‌های بارز این قبیل از کشورها، گامبیا است. این کشور فاقد هر ثروت طبیعی یا معدنی است و اقتصاد آن به طور وسیعی بر پایه تولید، پردازش کردن و صادرات بادام زمینی قرار دارد. در نتیجه کشور نسبت به حمایت بین‌المللی وابسته باقی می‌ماند.

با این وجود با سواحل زیبای آتلانتیک و آفتاب بی وقفه واقعی خود در طول ماه‌های زمستانی، گامبیا، از اواسط دهه ۱۹۶۰، توانسته است امتیاز بازار گردشگری زمستانی اروپا را به دست آورد. بنابراین برخلاف شکنندگی بخش گردشگری در گامبیا، همان‌طور که با فروپاشی این صنعت به دنبال کودتای نظامی در ۱۹۹۴ ثابت شد، این کشور هیچ انتخاب واقع‌بینانه دیگری جز توسعه گردشگری ندارد و در حال حاضر یک سهم مهمی از اقتصاد گامبیا را گردشگری شکل می‌دهد.

اکنون این کشور می‌تواند اثرات اقتصادی توسعه گردشگری را بر ارتقای سطح رفاه عمومی مردم به وضوح مشاهده کند و در این راستا به سوی گردشگری جامعه محور چرخش داشته است. مردم آنها نیز برخلاف آنچه در گذشته بودند، اینک حضور گردشگران را با آغوش باز در کشور خودشان پذیرفته اند و بخش عظیمی از اقتصاد خود را مرهون حضور گردشگر در کشورشان هستند.

نمونه دیگر این کشورها تونس است.تونس با وجود انقلاب اخیر و بحران‌های اقتصادی و مالی متعاقب آن، همچنان میزبان توریست‌های اروپایی از جمله فرانسه و ایتالیا می‌باشد. این کشور همچنان روند صعودی را در توسعه توریسم طی می‌کند و به نظر می‌رسد با مرتفع کردن برخی مشکلات زیربنایی نظیر خدمات فرودگاهی، مشکلات هتل‌ها و به‌ویژه عدم نظافت شهرها و مراکز گردشگری خواهد توانست به توسعه دست یابد.

آنچه در اینجا بیش از هرچیز اهمیت می‌یابد، تمرکز این کشور بر توسعه فرهنگی و توسعه روستایی از طریق گردشگری است.

همچنین کشورهایی که به درآمد نفتی وابسته هستند، بی‌شک نباید از کنار توسعه گردشگری به آسانی عبور کنند. برای مثال کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس از این طریق توانسته‌اند به توسعه زیرساخت‌های کشورشان کمک کنند و گامی موثر در حوزه تجارت بردارند. به هر روی ماهیت گردشگری، صنعت گردشگری و مقصد همه عواملی هستند که بر وضعیت یا حدی که گردشگری به توسعه کمک می‌کند تاثیر می‌گذارند.