سید رضا جمشیدی:مسئولیت اجتماعی یک مفهوم بنیادین است که در ساحت های مختلف زندگی انسان تأثیرگذار است. این در حالی است که خانواده و والدین نقش مهمی در زمینه مسئولیت اجتماعی دارند. در این زمینه مادر به عنوان نزدیک ترین فرد به انسان نقش مهمی در فرایند مسئولیت اجتماعی فرد در مقاطع مختلف زندگی ایفا می کند.
مادر بودن سمبلی برای رفتار مسئولانه در خانواده و فرایند رشد افراد جامعه است.در ادبیات مسئولیت اجتماعی فعالیت های خارج از فعالیت های ذاتی هر فرد را که به صورت داوطلبانه صورت می گیرد در راستای مسئولیت اجتماعی تعریف می کنند. در این ادبیات روی این موضوع تأکید شده که این اقدام باید در نهایت به جامعه سود برساند.
به همین دلیل باید مادران را یکی از مهم ترین سمبل های مسئولیت اجتماعی به شمار آورد که با همه ظرفیت های وجود فرزند را پرورش می دهند و آداب و رسوم زندگی و مسئولیت پذیری را به فرزندان آموزش می دهند.مادر کسی است که با خلوص نیت و بدون هیچ چشمداشتی سبک زندگی و آداب و سنن را به فرزندان آموزش می دهد. مادر در مقاطع حساس زندگی فرزندش، خود را وارد چالش می کند تا فرزند بتواند جایگاه بهتری در جامعه داشته باشد.به همین دلیل مادران را باید سمبل مسئولیت اجتماعی قلمداد کرد که با همه ظرفیتی که دارند به صورت مسئولانه افراد جامعه را پرورش و تربیت می کنند که فرزندان در جامعه نقش پذیر و نقش آفرین باشند.
احساس مسئولیت به‌تدریج به‌وجود می‌آید. به‌طور مثال کودکی که رفتاری مسئولانه دارد و براساس آن از والدینش پاداش می‌گیرد، می‌آموزد که از این طریق می‌تواند توجه والدینش را به‌خوبی جلب کند. چنانچه والدین با او رابطه‌ای گرم، صمیمی و محبت‌آمیز داشته باشند و در عین حال مرکزیت قدرت در خانواده در اختیار والدین باشد، کودک آن رفتار را تکرار می‌کند و ادامه میدهد. این رفتارها کم‌کم تبدیل به عادات و الگوهای رفتاری او می‌شود و تا سنین بزرگسالی ادامه می‌یابد.این در حالی است که در این فرایند مادر نقش تعیین کننده ای دارد.
کودکان در اعمال و رفتارشان، والدین را سرمشق و الگوی خود قرار می‌دهند. والدین مسئولیت‌پذیر زمانی که مسئولیت انجام کاری را برعهده می‌گیرند، توافق می‌کنند که یک سری از کارها و فعالیت‌ها را انجام دهند یا بر انجام این کارها توسط دیگران نظارت داشته باشند. سپس آنچه را که برعهده گرفته‌اند با موفقیت و رضایت‌مندی به پایان می‌رسانند. کودکان نیز از والدین خود الگوبرداری کرده و همانند آنها رفتار می‌کنند.
از آنجایی که معمولا مادر نسبت به سایرین مدت زمان بیشتری را با کودک می‌گذراند، در شکل‌گیری شخصیت او نیز تأثیرگذارتر است. کودک به همان میزان که نیاز دارد مورد حمایت و عشق مادر واقع شود، نیاز دارد از طرف مادر به او فرصت داده شود تا بر حسب توانایی‌هایش به انجام امور مربوط به‌خودش بپردازد. در این میان لازم است کودک از انتظارات مادر خبر داشته باشد و مادر با مهربانی و در عین حال مصمم و صریح آنها را برای کودک شرح دهد. قطعا در ابتدا نمی‌توان از کودک توقع داشت که وظایف محوله را کاملا به درستی و همانند بزرگسالان انجام دهد. این امر مستلزم صبر و تحمل مادر و حمایت سالم او از کودک است.
تا جایی که کودک حین انجام وظیفه‌اش به‌خود یا دیگران آسیب نرسانده، مادر دخالت نمی‌کند. او فقط در کنار کودک است تا کودک احساس امنیت کند و اگر کاری واقعاً از توانایی کودک خارج بود از کودک اجازه می‌گیرد تا درصورت اعلام نیاز از سوی کودک به او کمک کند. در این صورت دیگر این مادر نیست که وظایف مربوط به کودک را انجام میدهد بلکه کودک خودش مسئولیت این وظایف را به‌عهده می‌گیرد و در مواقع لزوم از مادر می‌خواهد که با او همکاری کند. در این شرایط خلاقیت و اعتماد‌به‌نفس کودک پرورش می‌یابد و مادر نیز کمتر احساس خستگی کرده و به کودک فرصت میدهد تا مسئولیت کارهایش را بپذیرد و آنها را بر گردن مادر نیندازد. پس از انجام وظیفه، قدردانی از کودک اهمیت فراوان دارد. این عمل باعث تقویت رفتار مسئولانه در کودک می‌شود.
از سوی دیگر بین پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان و مسئولیت‌پذیری اجتماعی آنان رابطه مثبتی وجود دارد؛ به این معنی که دانش‌آموزانی که انگیزه پیشرفت تحصیلی بالایی دارند، تمایل بیشتری به قبول مسئولیت‌های اجتماعی و گروهی خود نشان می‌دهند.این موضوع نیز تا حدود زیادی به مسئولیت پذیری مادر ارتباط پیدا می کند.
در مدرسه مسئولیت‌پذیری از طریق شناخت و احترام به نیازهای خود و گروه مورد بررسی قرار می‌گیرد. دانش‌آموز مسئولیت‌پذیر با سایر دانش‌آموزان در تصمیم‌گیری‌ها و کارهای گروهی کلاس همکاری می‌کند، برای هرکاری دلیل و منطق دارد و تکالیف خانه و مدرسه را به‌خوبی انجام میدهد. او توانایی‌های روحی، روانی و بدنی خود را ارزیابی و از آنها به خوبی استفاده می‌کند و نحوه استفاده صحیح از منابع قابل دسترس را می‌شناسد.چنین دانش‌آموزی به نیازهای خود و سایر همسن و سالانش توجه می‌کند و بدون دلیل‌تراشی افراطی اشتباهات خود را قبول می‌کند.
به همین دلیل برای روز مادر ما می توانیم فارغ از هرگونه ذهنیت، دین، نژاد و رنگ مادران را به عنوان نماد مسئولیت اجتماعی و مسئولیت پذیری در همه عمر معرفی کنیم.مادران در زمینه مسئولیت اجتماعی محاسبه گری نمی کنند و به دنبال سود نیستند و با همه ظرفیت های وجود در این زمینه فعالیت می کنند. به همین دلیل نیز سمبل واقعی مسئولیت اجتماعی به شمار می روند.
