#حفظ_خاک #سرمایه_ملی #دانستنی #بیشتر_بدانیم
حفظ خاک ، این سرمایه ملی، به عنوان یک منبع طبیعی تجدید ناپذیر و بستر حیات، نقش اساسی در استقرار و رشد جوامع بشری و نیز سایر مخلوقات دارد و در واقع بخش مهم و غیرقابل جایگزین از زنجیره غذایی انسان و حیوانات است. از این رو هرگونه آلودگی موجود در خاک می تواند طی زنجیره غذایی، به سطوح بالاتر انتقال یافته و در پایان این مسیر، در بدن انسان تمرکز یابد و چون بسیاری از موجودات، مقدار عناصر جذب شده را در خود افزایش می دهند )زیست انباشتگر(، در نتیجه مقادیر بیشتری از این عناصر آلوده در بدن مصرف کننده نهایی انباشته خواهد شد. همچنین در اثر گسترش آلودگی و تخریب خاک ، در زمین های خشک و نیمه خشک که کشورمان نیز جزو آن ها محسوب می شود، بیابان زایی به وقوع می پیوندد که یکی از پیامدهای هدر رفت خاک به شمار می رود.
ایران یکی از هفت کشور آسیایی است که بیشترین میزان هدررفت خاک را دارد. یکی دیگر از پیامدهای اتلاف منابع خاک در کشور، کاهش قابلیت تولید محصول به میزان 27 درصد است. سرعت رشد جمعیت جهان با نسبت 3/8 درصد در هرسال و متعاقب آن، ناآگاهی و عدم مدیریت مناسب با توجه به توزیع نامتعادل منابع خاک در کره زمین، تلاش انسان به منظور دستیابی به انواع مواد غذایی و محصولات کشاورزی، محدودیت موجود در منابع خاک و سرانه زمین و… این تخریب و هدر رفت را تشدید کرده است.
از سوی دیگر در چند سال اخیر، جنبه های تغییر کیفی و آلوده شدن منابع خاک بسیار افزایش یافته است.
استفاده وسیع از کودها و آفت کش ها از یکسو و رهاسازی گسترده پساب فاضلاب های شهری که خود به شدت به انواع مواد شیمیایی مضر از جمله مواد شوینده و املاح مربوط به فلزات سنگین آغشته هستند، فعالیت های بسیار گسترده صنعتی و کشاورزی که با تولید پسماند و پساب های حاوی مواد نفتی و هیدروکربنی، فلزات سنگین و انواع آلاینده ها همراه است، زمینه های تهدید منابع خاک را گسترده تر کرده است که نتیجه آن اثرات نامطلوب و سمی این مواد بر محیط زیست و حیات جانوری و گیاهی استفاده کننده از محیط است.
یکی از دلایل مهم مدیریت غیر علمی خاک در کشور، نبود قانونی جامع و فراگیر است که بتواند فعالیت های همه آحاد جامعه، دستگاه ها و نهادهای مرتبط را در جهت حفاظت و مدیریت خاک در کشور هماهنگ کند و مرور قوانین موجود در کشور، خلاء چنین عنصر هماهنگ کننده ای را به روشنی بیان می کند.
با توجه به موارد فوق، علاوه بر مسؤولان مربوط که حفاظت، اصلاح و بهسازی و مدیریت بهینه منابع خاک را بر عهده دارند، وظیفه همه مردم است که در حفظ و جلوگیری از آلودگی و تخریب این سرمایه ملی بکوشند.
منبع: گاهنامه محیط زیست
شماره سوم – مهر95
