جاسب را بیشتر بشناسیم+گزارش تصویری

دهستان جاسب یکی از دهستان ­های بخش مرکزی شهرستان دلیجان استان مرکزی است. این دهستان در شمال شهر دلیجان و در نزدیکی سد ۱۵ خرداد واقع شده است و شامل ۷ پارچه آبادی است که نام جاسب را برخود دارد.

به گزارش دانستنی انلاین ، این منطقه متشکل از روستاهای نه چندان بزرگ (واران، هرازجان، کروگان، وشتکان، زر، وسقونقان و روستای بیژگان) است. این ۷ آبادی در دره­ای به طول ۵۰ کیلومتر در راستای رود ازنا قرار دارند و بزرگ ترین روستای منطقه کروگان و دومین روستای بزرگ بیژگان است.

دهستان جاسب منطقه‌ای کوهستانی است که سیمای آن از کوه‌های خشک صخره‌ای، دره‌ها،‌ تپه ماهورهای مرتفع و کوه‌های استپی تا دشتی متغیر است و زیستگاه جاسب یکی از پناهگاه ­های امن حیات وحش و از سرمایه ­های ارزشمند زیست محیطی در استان مرکزی است.

ویژگی های طبیعت دهستان جاسب 

دهستان جاسب منطقه ­ای ییلاقی با کوه­ های سربفلک کشیده، باغ ها و مزارع پر درخت، چشمه­ ها، مراتع سرسبز، درختان عظیم گردو، بادام و چنار با مناظر طبیعی و چشم اندازهای روح پرور نظر هر بیننده ­ای را به خود جلب می­ کند. برای رسیدن به این ییلاق ابتدا باید یک مسیر پر پیچ و خم کوهستانی و دره­ای را بپیماییم و پس از طی مسافتی به اولین روستای منطقه یعنی بیجگان برسیم. این منطقه در فصل تابستان که گرما شدت می­ یابد مکان بسیار مناسب و دلپذیری جهت اسکان و استفاده از طبیعت آن است.

رودخانه فصلی ازنا از ارتفاعات دهستان جاسب سرچشمه می­ گیرد و فقط در اسفند و فروردین و تا خردادماه آب دارد. عبور این رودخانه از مسیر روستاهای بیجگان و سقونقان، واران، روگان و هرازجان و نیز به علت کوهستانی بودن مناطق فوق آب و هوای با طراوتی را در فصل تابستان ایجاد می­ کند.

گونه­ های مهم گیاهی
این منطقه محل تلاقی رویشگاه زاگرس با ارتفاعات مرکزی ایران است. از گونه­ های مهم گیاهی می­ توان از بادام کوهی، بنه، زرشک، زالزالک و فرفیون و از گونه ­های مهم جانوری می توان از بز و پازن، قوچ و میش، آهو، پلنگ و گرگ، بلدرچین و سارگپه نام برد.

دهستان جاسب به دلیل شرایط کوهستانی دارای زیستگاه ­های جنگلی، خشکی پسند، مناطق مرتفع و صخره ای، زیستگاه جنگلی است که در بخش بسیار محدودی از اراضی غربی و جنوب غربی این منطقه به صورت نوار باریکی به سمت شمال شرقی منطقه به شمار می­ روند و گونه های پسته و بادام کوهی از عناصر اصلی پوشش جنگلی منطقه است.

جنگل­ های مذکور به دلیل محدودیت سطح گسترش آنها در منطقه و استان از ارزش حفاظتی برخوردار بوده و نیازمند توجه بیشتری در این خصوص است و زیستگاه خشکی پسند دارای رویش ­های مختلف درختچه ای کوتاه، گیاهان پشته ­ای، علفی و پایا و یک ساله که محل زیست جانورانی نظیر قوچ و میش و گرگ، روباه، خرگوش، کبک و بسیاری جوندگان و خزندگان است. زیستگاه مناطق مرتفع و صخره‌ای در ارتفاعات کول آل و کوه تخت و کوه ولیجا دارای رویش های گرمسیری گونه های بالش وش و پشته ای که محل زیست بز و پازن و کبک و پلنگ بوده است.

آثار باستانی دهستان جاسب
از آثار باستانی و جاذبه های گردشگری جاسب می ­توان به قبرستان قدیمی واران، تپه قلعه کوه امام علی، تپه قلعه سرخ، تپه قلعه وشتگان، تپه قلعه و سقونقان، مسجد جامع و امام حسن بیجگان، برج روستای هرازجان، تپه قلعه کوه امام ولی روستای کروگان، غار سیجان در ضلع شمالی روستای واران و سنگ نوشته ­های قبرستان روستای بیجگان نام برد که همگی شماره ثبت میراث فرهنگی کشور را دارند.

اماکن زیارتی جاسب :

امامزاده اسحاق(ره): ساختمان این امامزاده بیرون از روستای بیجگان جاسب قرار دارد و از آثار دوره صفوی است. در این زیارتگاه امامزادگان اسحاق و عیسی از نوادگان امام جعفرصادق(ع) و زنی به نام مریم که مادر عیسی خوانده می­ شود، مدفونند که به بارگاه عیسی بن مریم شهرت یافته است.

امامزاده حمزه(ع): این امامزاده پسر عون بن علی بن ابیطالب(ع) است و زیارتگاه در ابتدای روستای کروگان جاسب در دامان کوه واقع است.

آشنایی با فرهنگ مردم جاسب

مذهب
در اواخر دهه ۲۰ شمسی، دهستان جاسب فقط یک مذهب نداشت. در این دهستان بعضی‌ها بهایی و بعضی‌ها مسلمان بودند. بیشتر خانواده‌های بهایی در آبادی کروگان و وسقونقان زندگی می‌کردند. شیخ محمد در ماه رمضان ۱۳۳۴ یا ۱۳۳۵ شمسی با اجازه شاه، در خطبه‌های نماز جمعه، علیه بهایی‌ها صحبت‌هایی کرد. به همین خاطر بهایی‌ها و مسلمان‌ها در این منطقه با هم درگیر شدند.

در این درگیری‌ها خیلی از بهایی‌ها جان خود را از دست دادند. کار تا جایی پیش رفت که آن‌ها را از پست‌های دولتی کنار کشیدند و مال و داراییشان را تصرف کردند. بعد از این اتفاق، بعضی از خانواده‌های بهایی تصمیم گرفتند به تهران مهاجرت کنند تا زندگی جدیدی برای خود بسازند. بعد از انقلاب، دارایی این مردم به دست سازمان اوقاف افتاد. دولت بیشترِ این زمین‌ها را به خود مردم دهستان جاسب دلیجان فروخت. حالا همه افراد در جاسب، مسلمان شیعه هستند.

زبان

غیر از زبان فارسی، بیشتر مردم روستاهای واران و زر به زبان راجی حرف می‌زنند و لهجه شیرینی دارند. زبان راجی به زبان فارسی دری شبیه است. مردم بعضی از شهرهای نزدیک جاسب مثل دلیجان، نراق، محلات و نطنز هم به همین زبان حرف می‌زنند؛ البته تلفظ بعضی کلمه‌ها در شهرهای مختلف منطقه با هم متفاوت است. کرگانی هم زبان دیگری‌ است که در میان مردم روستای کروگان رواج دارد.

پوشش محلی

پوشش مردم در همه جای استان مرکزی تقریباً شبیه هم است. به‌طور کلی لباس‌های محلی در این منطقه سرپوش، تن‌پوش و پاپوش هستند. مردها برای سرپوش از کلاه‌های نمدی استفاده می‌کنند و تن‌پوششان از قبا، کوینک یا پیرون و پوستی است؛ بخش‌های مختلف این تن‌پوش پاچین، کوینک، قربند و کت است. خانم‌ها کلاه، چارقد، کلقی و دستمال می‌پوشند و تن‌پوش‌هایشان رنگ‌های شاد و تزیین‌های خاصی دارد. در هر منطقه هم از شال پا و کفش‌های متنوع برای پاپوش استفاده می‌کنند.

پناهگاه حیات وحش جاسب:
پناهگاه حیات وحش دهستان جاسب با مساحتی بالغ بر ۱۷ هزارو ۷۷۰ هکتار در سال ۱۳۸۱طی مصوبه شماره ۲۴۵ مورخ ۲۱/۳/۱۳۸۱شورای عالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست.

چگونه به دهستان جاسب برویم؟
اگر شما مایلید از سمت تهران به جاسب بروید، مسیر این گونه است: از جاده قدیم قم به اصفهان، پس از پشت سر گذاشتن سلفچگان به سمت دلیجان ادامه مسیر دهید و حدود ۵ کیلومتر مانده به دلیجان در حالی که سد پانزده خرداد را در سمت راست خود مشاهده می­ کنید، دوربرگردان را به سمت روستای جاسب برگردید.

تصویربرداری هوایی با هلیشات از جاده و نمای جاسب