0

گمشده ای به نام «آب پنهان» _بخش سوم و پایانی

  • کد خبر : 31606
  • 09 شهریور 1397 - 10:18
گمشده ای به نام «آب پنهان» _بخش سوم و پایانی

گمشده ای به نام «آب پنهان» _بخش سوم و پایانی

ایرانیان در طول تاریخ این قدر بی تدبیر زندگی نکرده اند؛ برای اثبات این مدعا کافی است نگاهی به وضع کنونی محیط زیست، کم آبی و نحوه مصرف در همه زمینه ها بیندازیم.

خبرگزاری ایرنا، در گزارشی نگاهی به وضع کنونی محیط زیست، کم آبی و نحوه مصرف در همه زمینه ها داشته است که در بخش های پیشین، نظرات مختلف صاحب نظران در این رابطه ارائه شد. در این بخش ادامه مطالب را مطالعه می کنید

**کشاورزی و آب پنهان

بالای ۹۰ درصد مصرف آب کشور را بخش کشاورزی می بلعد؛ در حالی که میزان بهره وری و تولید محصولات کشاورزی متناسب با این سهم نیست.

بارها شنیده ایم که کشت هندوانه، طالبی یا دیگر محصولات با نیاز بالای آبی سبب می شود تنها آب، سرمایه اصلی و نیاز حیاتی کشور را به این بهانه هدر دهیم و سودآوری منطقی و معقول ما نه تنها مثبت نباشد بلکه منفی هم باشد.

شاهرخ رمضان نژاد کارشناس ارشد توسعه کشاورزی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به تجارت آب به مفهوم آب مجازی که باید به صورت هوشمند در حوزه کشاورزی در دستور کار قرار گیرد اشاره و بیان کرد: میزان آب بری محصولات در حوزه کشاورزی متفاوت است.
وی ادامه داد: تا جایی که ممکن است باید محصولاتی را که تولید آنها نیازمند میزان آب بیشتری است در کشور از طریق واردات تامین کنیم و تنها محصولات کم آب بر در داخل تولید شوند.

این کارشناس با بیان اینکه به دنبال متناسب کردن کشت محصولات با اقلیم منطقه هستیم افزود: اکنون اصلی ترین سیاست ما هدایت محصول آب بر مانند برنج به سمت استان های گیلان و مازندران و نیز جایگزینی برخی محصولات در دیگر بخش ها است.
رمضان نژاد از جمله دیگر موارد مهم را آبیاری به شیوه های نوین اعلام و خاطرنشان کرد: انتقال زمان کشت نیز به منظورکنترل مصرف آب می تواند موثر باشد.
وی توضیح داد: بخشی از زراعت در فصل تابستان و بهار را به دلیل میزان بالای تبخیر باید به فصل پاییز منتقل کنیم زیرا کشت هایی که در فصل پاییز صورت می گیرد با آب باران به مرحله تولید خواهند رسید.

این کارشناس همچنین انتقال مکان کشت را دیگر راهکار برشمرد و گفت: برخی محصولات کشاورزی مانند سبزی و صیفی به جای آنکه در فضای باز کشت شوند باید به بستر گلخانه ای انتقال یابند زیرا مصرف ۱۰ واحد آب برای هر محصول در بستر گلخانه به یک واحد کاهش پیدا می کند.
وی همچنین تغییر شیوه کشت را دیگر راهکار سازگاری با مشکلات کم آبی خواند و تاکید کرد: تا چند وقت پیش بخش عمده زراعت و کشت از طریق بذر انجام می شد اما اکنون به دلیل کم آبی بذرکاری به نشاکاری تغییر یافته که در این مورد هم باید زمینه تبدیل ماشین آلات بذرکاری به نشاکاری فراهم شود.
رمضان نژاد اظهارداشت: اقدام دیگر استفاده از رقم های زودرس یا میان رس است که اگر رشد آنها از ١٠٠ روز به ٨٠ روز تبدیل شود باعث کاهش میزان مصرف آب می شود.

اسماعیل کهرم بوم شناس و مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در امور محیط طبیعی نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا معتقد است: آب کشور در حال حرام شدن به پای محصولاتی است که با ضرر به فروش می رسند اما کسی این را نمی بیند.
وی تاکید کرد: باید هرچه زودتر تصمیم هایی مبنی بر توقف تولید این دسته از محصولات و برنامه ریزی برای تولید محصولاتی که نیازمند آب کمتری هستند اتخاذ شود.
کهرم می گوید که در سال های گذشته در برخی مناطق مثل زاینده رود در اصفهان آب موجود صرف تولید هندوانه و خربزه شد در حالی که اگر میزان مصرف آب برای تولید این دو محصول مورد بررسی قرار گیرد به این نتیجه خواهیم رسید که تولید آنها به هیچ عنوان به صرفه نیست و بهتر است هرچه زودتر از چرخه تولید خارج شوند.
وی همچنین منع فعالیت کارخانه های ذوب آهن و پتروشیمی که نیاز بالای آبی دارند را مورد تاکید قرار داد و گفت: باید به حال وضعیت آب کنونی کشور گریست.
کهرم افزود: برداشت های آب طی سال های گذشته از سفره های زیرزمینی سبب شده به زعم صاحبنظران میزان تراز آب زیرزمینی در کشور منفی شود.
وی تاکید کرد: برخی شیوه های آبیاری هنوز مربوط به زمان هخامنشیان است درحالی که در دنیا برای مصرف کمتر آب و تولید بیشتر محصولات، روش های آبیاری قطره ای و بارانی گسترش پیدا کرده است.

**آب پنهان و فضای سبز

بخش مهمی که خبرنگار ایرنا هرچه تلاش کرد آماری از آن به دست آورد موفق نشد، هدرروی آب پنهان در فضای سبز و هنگام آبیاری درختان و فضای سبز مناطق مختلف بویژه شهرهاست.
برآوردها نشان می دهد که این بخش از جمله مهمترین موارد در موضوع مدیریت مصرف آب است به حدی که چندی پیش شهرداری تهران دوباره بخشنامه چندسال قبل خود را به منظور منع چمن کاری و نیز مدیریت ساعت کار آبیاری درختان و چمن ها به بخش های تابعه ارسال کرد.

کارشناسان می گویند: پرهیز از کاشت چمن و نیز گونه های درختی با مصرف بالای آبی ازجمله توصیه های جدی است که برای شهر تهران باید مدنظر قرارگیرد اما باوجود آنکه بخشنامه های منع چمن کاری یا آبیاری تنها در ساعات شب را توصیه کرده اند اما در عمل آنچه مشاهده شده و ماحصل آن نمایان است، چیز دیگری را خلاف اجرای این چنین بخشنامه ها نشان می دهد.

می گویند زمانی که تهران در گذشته، آب زیاد داشته کاشت چنار نیز در تهران انجام شده و به چنارستان نیز شهرت داشته است؛ اما این گونه درختی، مصرف بالای آبی دارد و باید از ادامه کاشت آن جلوگیری شود.
البته کارشناسان، خیابان ولی عصر(عج) پایتخت را در این زمینه مستثنی می خوانند و می گویند هویت این خیابان به چنارهایش است و به همین علت وقتی طی چند سال گذشته برخی چنارهای آن خشک شد، مسئولان شهری بدرستی، چنارهای چندین ساله را جایگزین آنها کردند تا هویت آن که جنبه میراثی هم پیدا کرده حفظ شود.
اما انواع گونه های بید، توت و صنوبر هم از جمله دیگر گونه های درختی هستند که کارشناسان می گویند مصرف بالای آبی دارند و نباید در اقلیم کنونی تهران کاشته شود ولی طی چند سال گذشته کاشت آنها در نقاط مختلف تهران مشاهده شده است.

همچنین کارشناسان می گویند کاشت گونه های گیاهی که لابه لای چمن ها انجام می شود مصرف بالای آبی دارند و نباید کاشته شوند؛ برخی کارشناسان کاشت علف هرز را در جای جای تهران پیشنهاد می کنند.

صرف نظر از گونه های گیاهی و درختی که کاشت آنها در تهران توصیه نمی شود تامین آب فضای سبز این کلانشهر نیز خود مساله است که علی محمد مختاری مدیرعامل سازمان بوستان ها و فضای سبز شهرداری تهران می گوید: فضای سبز پایتخت اینک از نظر تامین آب برای آبیاری با بحران مواجه نیست با این حال جلو چمن کاری گرفته شده است.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: آب مورد نیاز آبیاری فضای سبز از طریق چاه، چشمه، قنات، جریانات سطحی و آب های حاصل از تصفیه فاضلاب ها تأمین می شود.
به گفته وی روش های صرفه جویی در مصرف آب و نیز استفاده از گونه های بومی و مقاوم به خشکی با نیاز کم آبی در دستور شهرداری قرار دارد.
مختاری گفت: توسعه سطح چمن کاری منع و کاهش سطح موجود نیز در دستور کار قرار گرفته است.

این مسئول شهرداری تهران ارسال فهرست گیاهان مقاوم به کم آبی و سازگار با شرایط آب و هوایی تهران (آلودگی، خشکی، دمای بالا و …) و نظارت مستقیم به منظور انتخاب این گونه های گیاهی، تاکید بر کاشت گونه های بومی و خودداری از کاشت چمن را از جمله اقدامات در دست انجام یا انجام شده در این نهاد خواند.
به گفته وی همچنین افزایش بهره وری آب آبیاری فضای سبز با تغییر روش های دستی و سنتی به روش های مکانیزه و نوین آبیاری تحت فشار، استفاده از روش کم آبیاری کردن بوسیله آبیاری قطره ای و توجه ویژه به مبحث بازچرخانی آب خام و استفاده از پساب ها ، آب های سطحی و روان آب ها برای آبیاری فضای سبز درون شهری و برون شهری ازدیگر اقدامات بوده است.

مختاری در پاسخ به اینکه چه گونه های گیاهی متناسب با اقلیم تهران است گفت: گونه هایی مثل بادامک ، داغداغان ، زبان گنجشک ، زیتون تلخ ، بلوط دائم سبز و خزان شونده، زیتون ، زالزالک ، زرشک ، سماق ، ابریشم مصری ، ارغوان ایرانی، خرمندی ، نارون نرک و تنگرس براساس نظرات کارشناسان دانشگاهی ازجمله گونه های مناسب با اقلیم تهران بیان شده اند و برای کاشت در جنگل کاری و فضاهای سبز تهران استفاده می شود.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا حذف چمن کاری موجب کاهش فضای سبز شهر نخواهد شد گفت: کاهش سطح چمن کاری ها به معنی کاهش سطح فضاهای سبز نیست؛ همزمان با ممنوعیت کاشت چمن دستورالعمل هایی صادر و به مناطق ابلاغ شده تا به جای چمن کاری ها از دیگر گیاهان مناسب و مقاوم و کم نیاز به آب به عنوان گیاهان جایگزین چمن استفاده شود.
به گفته مختاری، یکی دیگر از روش های مورد استفاده رعایت اصول منظرسازی خشک بوم است که با بهره گیری از این روش به جای استفاده از چمن، در منظرسازی های فضای سبز از دیگر سبک های طراحی و ترکیب سایر قابلیت های گیاهی استفاده می شود.

اسماعیل کهرم مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تصمیم شهرداری در منع کاشت چمن را درست خواند و گفت: درختانی مثل عرعر از جمله گیاهانی محسوب می شود که نیاز بالای آبی ندارد و قادر به حفظ خاک و نیز پاکسازی هوا از آلودگی است.
وی با بیان اینکه در کنار کاشت درخت عرعر می بایست فکری هم در زمینه کاشت علف هرز صورت گیرد توضیح داد: برای ایجاد فضای سبز در کشور لازم است علف هرز که تلفیق هوا و حفظ خاک را با خود به همراه دارد کاشته شود.
مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: علف هرز ۱۰ برابر یک درخت رشد می کند.

**تولید آب برای آسمان

جمال قدوسی کارشناس محیط زیست و آلودگی آب نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا موضوع تبخیر آب را جدی خواند و گفت: به منظور جلوگیری از هدرروی آب پنهان بویژه در حوزه فضای سبز ابتدا باید برای تغذیه گیاه از آب درون خاک اقدامی به منظور تبخیر کمتر رطوبت خاک و نیز ماندگاری بیشتر آب درون خاک صورت گیرد.
وی با بیان اینکه میزان بارندگی ایران در سال به طور متوسط ۴۲۰ میلیارد مترمکعب برآورد شده که ۶۰ درصد آن تبخیر می شود افزود: ایران مانند دریایی شده که در حال تولید آب برای آسمان است که برای آن باید چاره اندیشی کرد.

**نتیجه و هشدار

نیم نگاهی به برخی کشورهای همسایه که اقلیم خشک دارند نشان می دهد آنها سال هاست ضرورت توجه به مصرف آب و حفظ منابع آبی را درک کرده اند و ضمن منع کشت بسیاری از محصولات پرمصرف آبی، راهکارهای برون رفت از مشکل کم آبی را در قالب مدیریت مصرف به شکل عملیاتی در دستور کار قرار داده اند.
درحالی که در کشورمان با وجود آنکه چند سالی است کارشناسان و مسئولان خوب هشدار و شعار می دهند اما در عمل چندان طرح ها، قوانین و الزام هایی که زمینه هدرروی آب را سد کند مشاهده نمی شود و معلوم نیست چه سرانجامی در انتظار آینده منابع آبی این سرزمین خواهد بود.

منبع: ایرنا

پایگاه خبری دانستنی آنلاین

آیا این مطلب برای شما مفید بود؟

میانگین امتیازات: 0 / 5. تعداد امتیازات: 0

به این خبر امتیاز دهید

لینک کوتاه : https://danestanyonline.ir/?p=31606

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 2در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 2
  1. ایران امروزه دچار کم ابی نشده و از سالهای دور جزء سرزمین های کم باران بوده اما الان وضعیت مدیریت تغییر کرده
    مثلا در سال ۱۳۵۰ هم دریاچه هامون تقریبا خشک شده بود ولی دولت پهلوی با دریافت حق اب افغانستان از رود هیرمند مانع خشک شدن این تالاب شد و امروز با خشک شدن این تالاب بادهای سیستان و بلوچستان به جای اینکه باعث خنک شدن هوا شود تولید ریزگرد می کند . چرا ایران در سیستان نیروگاه بادی نمی سازد؟ چرا برای تامین انرژِی شهروندان بادگیر ندارد. مگر بشتر از دو سوم سال باد نمی وزد ؟
    چرا دولت اجازه کشت محصولات و درختان پر مصرف اب را می دهد؟
    امروزه می شنویم که بعضی کشورها اب شیرین کن دارند . چرا ایران ندارد ؟ این ها همه ضعف مدیریت است ؟ یا بی اهمیتی مردم برای دولت مردان ؟ دولت مردانی که در ان سوی پایتخت خبر از مردم بی اب و بی گاز و بی برق و بی پول ندارند . من بعید می دانم که برق مجلس رفته باشد ؟ چرا مجموعه ایران مال که تماما در حال ساخت است و هنوز بهره برداری نشده , در تمام طول شب تمام چراغهای تمام طبقات روشن است . این ها مردم نیستند ؟
    این کم کاری و بی توجهی مدیریتی متاسفانه در همه حوزه ها دیده می شود . مثلا مسکن مهر . خانه هایی ساخته اند در ان سر شهر که به علت اینکه اب ندارد برای مردم قابل سکونت نیست.
    مردم اعتمادشان را به دولت از دست داده اند . برای همین هر چه می گویند دلار و طلا و ماشین و … و…. و…. نخرید و احتکار نکنید تا ارزان شود مردم اعتماد نمی کنند و فقط به حفظ ارزش پول روزمره خوشان می پردازند . باید فکر های اساسی کرد …..

قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

فرم جستجو

تبلیغات در سایت   درباره ما   تماس با ما

logo-samandehi