آشنایی با انواع شرکت‌ها و مراحل ثبت و تأسیس آن‌ها از اولین اقدامات کارآفرینان برای راه اندازی شرکت یا موسسه اقتصادی و تجاری است تا در کار خود به موفقیت برسند.
کارآفرینان باید قبل از راه‌اندازی شرکت یا موسسه از قوانین و مقررات شرکت‌ها که ممکن است فعالیت کارآفرینانه نوپای آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهند، آگاهی داشته باشند. چه‌بسا بسیاری از فرصت‌های طلایی که از قوانین و مقرراتی به دست می‌آید که دیگران به آن‌ها اهمیت نمی‌دهند.
آشنایی با انواع شرکت‌ها و مراحل ثبت و تأسیس آن‌ها
از انواع شرکت‌ها می‌توان شرکت‌های با مسئولیت محدود، سهامی خاص، سهامی عام, مؤسسات غیرتجاری و تضامنی را نام برد که کارآفرینان باید بسته به نوع و اندازه کسب‌وکار خود یکی از انواع فوق را برای شرکت خود انتخاب کنند.
۱-آشنایی با انواع شرکت‌ها – شرکت با مسئولیت محدود
شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امورتجاری تشکیل‌شده و هر یک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم‌شده باشد، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت هستند.
(قانون تجارت)
در این تعریف:
۱-سرمایه به سهم الشرکه تقسیم‌شده نه به سهام و در شرکت با مسئولیت محدود ورقه‌ای بانام سهم الشرکه صادر نمی‌شود.
۲-مسئولیت شرکا در مقابل دیون و قرض شرکت در حدود سهم الشرکه ای است که هر شریک سرمایه‌گذاری نموده است.
۳-سهم الشرکه، آزادانه قابل نقل‌وانتقال نمی‌باشد.
۴-شرکت با مسئولیت محدود حداقل بین دو نفر و حداکثر بین هرچند نفری که باشد تشکیل می‌شود.
۲-آشنایی با انواع شرکت‌ها – شرکت سهامی خاص
شرکت بازرگانی است که تمام سرمایه آن به‌طور انحصاری توسط مؤسسین تأمین می‌گردیده و سرمایه آن به سهام تقسیم‌شده و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی آن‌ها است و تعداد سهامداران نباید از سه نفر کمتر باشد. عنوان شرکت سهامی خاص باید قبل از نام شرکت با بعدازآن بدون فاصله بانام شرکت، به‌طور روشن خوانا قید شود.
می‌توان تفاوت‌ها و شباهت حی شرکت‌های سهامی خاص با مسئولیت محدود را به‌صورت زیر برشمرد:
- ۱-حداقل سرمایه برای ثبت شرکت با مسئولیت محدود و سهامی خاص یک‌میلیون ریال است.
- ۲-در شرکت سهامی خاص حداقل ۳۵ درصد از سرمایه باید به‌صورت نقدی دریکی از شعب بانک‌ها تودیع و گواهی مربوطه ارائه گردد و ۶۵ درصد در تعهد سهامداران باشد؛ در شرکت با مسئولیت محدود باید کل سرمایه، تحویل مدیرعامل شرکت شده و مدیرعامل اقرار به دریافت نماید و ارائه گواهی بانکی دال بر انجام این امر ضرورت ندارد.
- ۳-مدت مدیریت در شرکت سهامی خاص حداکثر دو سال می‌باشد که قابل تمدید است و در شرکت با مسئولیت محدود، مدیران شرکت برای مدت نامحدود انتخاب می‌شوند و همچنین مختار خواهند بود که مدتی را برای مدیران، د اساسنامه شرکت مقرر دارند.
- ۴-شرایط احراز حدنصاب در مجامع عمومی در شرکت سهامی خاص، سهل‌تر و در شرکت با مسئولیت محدود با توجه به نوع شرکت، مشکل‌تر می‌باشد.
- ۵-مجامع عمومی در شرکت‌های سهامی خاص توسط هیئت‌رئیسه‌ای مرکب از یک نفر رئیس و دو نفر ناظر و یک نفر منشی که از بین سهامداران انتخاب می‌شوند؛ اداره می‌گردد. در شرکت با مسئولیت محدود اداره مجامع عمومی شرکت توسط هیئت نظارت در صورتی خواهد بود که تعداد شرکای آن از ۱۲ نفر بیشتر باشد.
- ۶- تقسیم سود در شرکت سهامی خاص به نسبت تعداد سهام و در شرکت با مسئولیت محدود به نسبت سرمایه شرکا تقسیم خواهد شد و در شرکت با مسئولیت محدود می‌توانند در اساسنامه ترتیب دیگری برای تقسیم سود مقرر دارند.
- ۷-حق رأی در شرکت سهامی خاص به تعداد سهام و در شرکت با مسئولیت محدود به نسبت سرمایه خواهد بود.
۳-آشنایی با انواع شرکت‌ها – شرکت سهامی عام
برای انجام پروژه‌های بزرگ عمرانی، صنعتی و کشاورزی وجود شرکت‌های بزرگ لازم و ضروری است در این‌گونه شرکت‌ها سرمایه‌های اندک در قالب سهام به عموم مردم واگذار می‌گردد. مؤسسین با مدیران با اداره شرکت، در سرمایه حاصله را در جریان گردش صحیح اقتصادی قرار می‌دهند و در اثر این عمل دو منفعت حاصل می‌گردد؛ در مرحله اول سودی از سرمایه‌گذاری یا انجام فعالیت‌های عمرانی نصیب سهامدار می‌شود و در مرحله دوم رونق و آبادانی را برای کشور به ارمغان می‌آورد.
شرکت سهامی عام، نوعی به‌خصوص و منحصربه‌فرد شرکت‌های بزرگ است که اجازه فروش سهام به عموم مردم رادارند و مردم می‌توانند در هنگام اعلام پذیره‌نویسی به شعب بانک اعلام‌شده مراجعه و ورقه تعهد سهم را امضا و وجوه مشخصی را به‌حساب شرکت واریز نمایند. در زیر توضیحات مختصری در خصوص این نوع شرکت با استفاده از مفاد لایحه اصلاحی قانون تجارت بیان می‌گردد.
شرکت‌هایی که مؤسسین آن‌ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند، شرکت سهامی عام نامیده می‌شود وباید بلافاصله قبل یا بعد از نام شرکت، عبارت سهامی عام در کلیهٔ اوراق و اطلاعیه‌ها و آگهی‌های شرکت به‌طور روشن و خوانا قید شود و سرمایه در موقع تأسیس شرکت‌های سهامی عام نباید از پنج میلیون ریال کمتر باشد.
انواع شرکت ها و آشنایی با مراحل ثبت آن ها
تفاوت شرکت سهامی عام و خاص
شرکت سهامی عام برای تأمین اقدام به پذیره‌نویسی عمومی می‌نماید ولی شرکت سهامی خاص حق مراجعه به عامه را ندارند. امکان صدور اوراق قرضه برای شرکت سهامی عام وجود دارد ولی شرکت سهامی خاص چنین حقی ندارد. نقل‌وانتقال سهام در شرکت‌های سهامی عام، مشروط به موافقت سهامداران نیست. ولی در شرکت سهامی خاص چنین نقل و انتقالی منوط به توافق مدیران و یا مجامع عمومی شرکت باشد. سهام شرکت سهامی عام قابل‌عرضه در بازار بورس است ولی شرکت سهامی خاص چنین اجازه‌ای ندارد. مدیران و سهامداران شرکت سهامی عام حداقل ۵ نفر و شرکت سهامی خاص حداقل ۳ نفر می‌باشد.
۴- آشنایی با انواع شرکت‌ها -مؤسسات غیرتجاری
در کنار شرکت‌هایی که به کار تجارت اشتغال دارند؛ قانون‌گذار، نهاد حقوقی خاصی را که دارای شخصیت حقوقی می‌باشد جهت انجام اموری که جنبهٔ غیر تجارتی دارد از قبیل کارهای علمی یا ادبی یا امور خیریه یا خدماتی، پیش‌بینی نموده است، مادهٔ یک آیین‌نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و مؤسسات غیرتجاری، موسسهٔ غیر تجارتی را چنین تعریف نموده است:
مقصود از تشکیلات و مؤسسات غیر تجارتی مذکور در قانون تجارت کلیهٔ تشکیلات و مؤسساتی است که برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی یا امور خیریه و امثال آن تشکیلم می‌شود اعم از آن که مؤسسین و تشکیل‌دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند. بنابراین ارائه خدمات علمی و آموزشی و خدمات شهری و ارائه کمک‌های انسانی در قالب شخصیت حقوقی متصور بوده و ازاین‌جهت مؤسسات غیر تجارتی به دو قسمت تقسیم می‌شوند:
اقسام مؤسسات غیر تجارتی
الف: مؤسساتی که مقصود از تشکیل آن‌ها، جلب منافع و تقسیم آن بین اعضای خود نباشد. این‌گونه مؤسسات در اصطلاح مؤسسات غیرانتفاعی نامیده می‌شود و کلیه فعالیت‌های اجتماعی از قبیل انجمن‌های اسلامی و تخصصی و علمی خاص و احزاب و دسته‌جات سیاسی و مؤسسین آن، هنگامی‌که درخواست ثبت می‌نمایند، مراتب توسط اداره ثبت شرکت‌ها، از اداره کل اطلاعات نیروی انتظامی، استعلام می‌شود و پس از وصول پاسخ مثبت نسبت به ثبت آن‌ها اقدام می‌گردد.
ب: مؤسساتی که مقصود از تشکیلات‌ها ممکن است جلب منافع و تقسیم منافع مذبور بین اعضای خود یا غیر باشد. این‌گونه مؤسسات؛ مؤسسات غیر تجارتی نامیده می‌شوند؛ بنابراین فعالیت‌هایی از قبیل آموزشگاه‌های علمی و فنی و کلاس‌های زبان و مدارس غیرانتفاعی و مؤسسات گازرسانی یا ارائه خدمات شهری مانند نظافت و فضای سبز و موارد دیگر و در زمینه‌های فوق، در قالب مؤسسات غیر تجارتی متصور می‌باشد و مؤسسین باید پس از به ثبت رساندن موسسه، نسبت به اخذ مجوز فعالیت اقدام نمایند.
۵- آشنایی با انواع شرکت‌ها- شرکت‌های تعاونی
اهداف بخش تعاون در نظام اقتصادی ایران در قانون اساسی ذکرشده است، منتها ازآنجاکه اهداف مذکور کلی بوده‌اند، قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران، مصوب ۱۳۷۰ با الهام از روح اصول فوق و شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه، اهداف زیر را برای بخش تعاونی‌ها برشمرده‌اند:
ایجاد و تأمین شرایط و امکانات کار برای همه به‌منظور رسیدن به اشتغال کامل.
قرار دادن وسایل کار در اختیار کسانی که قادر به کار اند ولی وسایل کار ندارند.
پیشگیری از تمرکز متداول ثروت در دست افراد و گروه‌های خاص، جهت تحقق عدالت اجتماعی.
جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت
پیشگیری از انحصار، احتکار، تورم و اضرار به غیر.
توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم.
نقش تعاون در قانون اساسی
نکته قابل‌توجه در این خصوص در مورد نقش والایی است که، قانون اساسی و قانون مذکور به بخش تعاونی به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی اقتصاد کشور قائل شده‌اند.
اکنون با عنایت به مقدمات که ذکر شد و جایگاهی که تعاونی‌ها در اقتصاد کشور دارند و بخصوص موقعیت حقوقی و قانونی آن‌ها، به بررسی شرکت‌های تعاونی که از طریق آن‌ها اهداف مذکور قابل تحقیق هستند می‌پردازیم:
با توجه به مقررات شرکت‌های تعاونی و اهدافی که قانون برایان‌ها برشمرده و موقعیت ویژه‌ای که در اقتصاد مملکت دارند، می‌توان در تعریف شرکت تعاونی گفت: شرکت تعاونی شرکتی است، بین اشخاص حقیقی برای فعالیت در امور مربوط به تولید و توزیع در جهت اهداف مصرح در قانون بخش تعاونی به‌منظور بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی و اعضا، از طریق همکاری تشریک‌مساعی آن‌ها با رعایت مقررات قانون مذبور تشکیل می‌شود.
در این تعریف چند نکته موردتوجه قرارگرفته که به‌اختصار به آن‌ها اشاره می‌شود:
فقط اشخاص حقیقی می‌تواند عضو شرکت شوند.
شرکت تعاونی فقط در امور مربوط به تولید و توزیع می‌تواند فعالیت کند که در اصل ۴۴ قانون اساسی آمده است.
طرق فعالیت در شرکت‌های تعاونی تولید و توزیع، همکاری و تشریک‌مساعی است و به طریق دیگر نمی‌توانند فعالیت نمایند.
تعریف شرکت‌های تعاونی
شرکت‌های تعاونی، شرکت‌هایی هستند که تمام یا حداقل ۵۱ درصد سرمایه به‌وسیله اعضا در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد و وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت، بانک‌ها، شهرداری‌ها، شوراهای اسلامی کشوری، بنیاد مستضعفان و سایر نهادهای عمومی می‌توانند جهت اجرای بند ۲ اصل ۴۳ قانون اساسی بدون آنکه عضو این شرکت‌ها باشند، از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر از قبیل مشارکت، مضاربه، مزارعه، مساقات، اجاره، اجاره به‌شرط تملیک، بیع شرط، فروش اقساطی وصلح، به کمک در تأمین یا افزایش سرمایه شرکت‌های تعاونی اقدام نمایند.
شرکت‌های تعاونی چندگونه می‌باشند: تعاونی‌های تولید، شامل تعاونی‌های مرتبط به کشاورزی، دامداری، دام‌پروری، پرورش ماهی و غیره، و تعاونی‌های توزیع: شامل تعاونی‌هایی که نیاز مشاغل تولیدی یا مصرف‌کنندگان عضو خود را در چهارچوب مصالح عمومی و به‌منظور کاهش هزینه‌ها و قیمت‌ها تأمین می‌نمایند؛ می‌شوند.
۶-آشنایی با انواع شرکت‌ها – شرکت تضامنی
یکی دیگر از شرکت‌هایی که بعد از شرکت سهامی خاص و شرکت با مسئولیت محدود در امور تجارتی مورد استقبال واقع شود، شرکت تضامنی است.
شرکت تضامنی ازجمله شرکت‌های شخصی محسوب گردیده و شخصیت شرکا نقش بسیار مهمی در این شرکت ایفا می‌نماید. قانون تجارت شرکت تضامنی را شرکتی می‌دانند که تحت اسم مخصوص برای امور تجارتی، بین حداقل دو نفر شریک با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌شود و اگر دارایی شرکت برای پرداخت قروض شرکت کافی نباشد، هر یک از شرکا به‌تنهایی مسئول پرداخت تمام قرض شرکت می‌باشند و اگر شرکا قراری برخلاف مورد فوق بین خود مقرر نموده باشند، این قرار در مقابل اشخاص ثالث باطل خواهد بود. شرکت تضامنی وقتی تشکیل‌شده محسوب می‌شود که تمام سرمایه نقدی پرداخت و سهم الشرکه غیر نقدی نیز با توافق کلیه شرکا ارزیابی و تسلیم‌شده باشد.
در شرکت تضامنی، تقسیم منفعت به نسبت سهم الشرکه شرکا است ولی شرکا می‌توانند ترتیب دیگری برای تقسیم منفعت بین خود مقرر نمایند، اداره شرکت تضامنی با مدیری است که از بین شرکا یا خارج از شرکا انتخاب می‌شود و مسئولیت مدیر در ادارهٔ شرکت در قبال شرکا همچون مسئولیت وکیل در مقابل موکل می‌باشد.
منبع: کسب و کار شما
