«اسراف» دراحادیث و روایات

امام صادق (ع) فرمود :
اسراف آن است که انسان ؛ مالش را از بین ببرد و به بدنش صدمه بزند .
عرض شد پس اقتار چیست ؟
فرمود :
این است که غذایت نان و نمک باشد؛ در صورتی که قدرت داری غذای مناسب تری بخوری.
مجموعه الاخبار باب۱۷۱ حدیث۱
***
امام صادق (ع) فرمود :
کسی که آبی را از نهر فرات برای خوردن بردارد و بعد از نوشیدن ، زیادی آن را بیرون بریزد اسراف کرده است.
مجموعه الاخبارباب ۱۷۱حدیث ۳
***

امام صادق (ع) فرمود :
پایین ترین مرتبه اسراف عبارت است از :
۱- آبی را که از آشامیدن اضافه آمده است، دور بریزد .
۲- لباس کار و لباس بیرونی اش ، یکی باشد.
۳- هستۀ خرما را پس از خوردن خرما به دور اندازد . (چون از هسته خرما مادۀ غذایی برای شتران تهیه می شد.)
وسائل الشیعه جلد ۲ باب۲۸صفحه ۳۸۴
***

نقل شده است که امام صادق (ع) مشاهده کردند؛ سیبی را نیم خورده از خانه بیرون انداخته اند. خشمگین شد و فرمود :
اگر شما سیر هستید خیلی از مردم گرسنه اند خوب بود آن را به نیازمندش می دادید.
مجموعه الاخبارباب۱۷۱ حدیث ۴
***
از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود :
من هرگاه چیز کمی هم در سفره می افتد آن را برمی دارم و این کار باعث تعجب خادم می شود و خادم می خندد.
مجموعه الاخبارباب۱۷۱حدیث۷
***
امیر مؤمنان (ع) فرمود :
آنچه را که از سفره افتاده است ، بردارید و بخورید؛ زیرا آن دوای هر دردیست که خدا بخواهد آن را التیام بخشد برای کسی که به نیّت شفا بخورد.
مجموعه الاخبارباب۱۷۱حدیث۹ ، به نقل از نهج البلاغه.
***
پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمود :
کسی که جستجو کند و آنچه از سفره افتاده بردارد و بخورد ، فقر و تنگدستی از خودش و اولادش تا هفت پشت رخت بر می بندد.
مجموعه الاخبارباب۱۷۱حدیث۸
***
امام صادق(ع)فرمود :
اسراف کننده را سه نشانه است :
چیزهائی می خرد و می پوشد و می خورد که در شأن او نیست.
تفسیر نور الثقلین جلد۱ صفحه ۷۷۲
***
امام صادق(ع) فرمود :
انسان مؤمن اسراف و زیاده روی نمی کند؛ بلکه میانه روی را پیشۀ خود می سازد.
مجموعه الاخبارباب۳۰حدیث۱
***
روایت شده است پیامبر گرامی (ص) وقتی خرما می خوردند، هسته آن را به گوسفند می دادند.
مجموعه الاخبارباب۱۷۱ حدیث۵
***

از عامر بن جذاعه نقل شده است که گفت :
مردی خدمت امام صادق (ع) آمد. حضرت به او فرمود :
تقوای الهی پیشه کن ، اسراف نکن و بر خود هم سخت مگیر و میانه روی مایۀ استواری است ، تبذیر همان اسراف است که خداوند دربارۀ آن فرموده : تبذیر و زیاده روی نکن.( سوره اسراء )
تفسیر نورالثقلین جلد ۲صفحه ۵۶
***
امام حسن عسگری (ع) به محمد بن حمزه نامه ای نوشت و او را به ثروت و بی نیازی مژده داده ، فرمود :
برتو باد میانه روی و پرهیز از اسراف ، زیرا اسراف از کارهای شیطانی است.
غررالحکم جلد ۴ صفحه ۳۴ حدیث ۵۱۸۸
***

امام صادق (ع) به عبید فرمود :
اسراف و زیاده روی باعث فقر و تنگدستی می گردد و میانه روی موجب ثروت و بی نیازی می شود.
وسائل الشیعه جلد۱۵صفحه ۲۵۸
***
از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود :
میانه روی را خداوند متعال دوست دارد و اسراف و زیاده روی مورد خشم اوست؛ حتی اگر اسراف در انداختن هسته خرمایی باشد که قابل مصرف است یا زیادی آبی که خورده شده باشد.
تحف العقول صفحه ۳۰۱
***

امام موسی بن جعفر (ع) فرمودند :
کسی که در زندگی میانه روی و قناعت ورزد، نعمت او باقی می ماند و آنکه با ریخت و پاش و اسراف زندگی کند، نعمتش از بین می رود.
تحف العقول صفحه ۳۰۱
***
امام باقر(ع) به فرزندش امام صادق (ع) فرمود :
برتو باد انجام کار خیری که وسط دو کار بد قرار گرفته و آن دو را از بین می برد.
امام صادق سؤال کرد :
چگونه چنین چیزی ممکن است.
امام فرمود:
همان طور که خداوند متعال در قرآن( سوره فرقان )می فرماید: مؤمنین کسانی هستند که وقتی انفاق می کنند، زیاده روی و سختگیری نمی کنند.
( بنابراین اسراف و سختگیری هر دو گناه است و حدّ وسط آن میانه روی حسنه است. بر تو باد به آن حسنه که بین آن دو گناه است ) .
تفسیر نو رالثقلین جلد ۴ صفحه ۲۷
***
ابن میمون گفت شنیدم که امام صادق (ع) فرمود :
هر کسی که در زندگی خود میانه رو باشد من ضمانت می کنم او را که هرگز تهی دست نشود.
خصال صدوق باب الواحد حدیث۳۲
***
امام علی (ع) فرمود :
اعتدال در خرج کردن (( میانه روی )) موجب فراوانی مال و ثروت و اسراف باعث تباهی و نابودی است.
وسائل الشیعه جلد ۱۵صفحه ۲۵۸
***
پیامبرگرامی اسلام (ص) فرمود :
سه چیز باعث نجات و رستگاری است و در مورد سومی خاطر نشان ساخت ؛ رعایت اعتدال در حال فقر و توانگری.
وسائل الشیعه جلد ۱۵صفحه ۲۵۸
***
پیامبراکرم (ص) فرمود :
کسی که در زندگی میانه روی را رعایت نماید، خداوند او را روزی می دهد و کسی که اسراف و زیاده روی کند، او را محروم می سازد.
وسائل الشیعه جلد ۱۵ صفحه ۲۵۸
***
امیر مؤمنان علی (ع) فرمود :
اسراف و زیاده روی فراوانی را نابود می سازد.
میزان الحکمه جلد ۴باب اسراف حدیث۸۴۸۱
***
امام صادق (ع) فرمود :
همانا اسراف با کمی برکت ، همراه است. ( اسراف برکت را کم می کند. )
وسائل الشیعه جلد ۱۵ صفحه ۲۶۱
***
امام علی (ع) فرمود :
زیاده روی مقدمه فقر و تنگدستی است.
میزان الحکمه جلد ۱ حدیث۱۶۵۹
***
امام علی (ع) فرمود :
کسی که به زیاده روی افتخار کند ، با تنگدستی خوار و زبون می گردد.
میزان الحکمه جلد ۱ حدیث۱۶۶۱
***
امام کاظم (ع) فرمود :
خداوند قیل و قال ، ضایع کردن مال و زیاده روی در سؤال را دشمن می دارد.
قصار الجمل صفحه ۳۰۵
***
امام علی (ع) فرمود :
بخشش های بیجای مال و ثروت ، اسراف و زیاده روی محسوب می شود و بخشندۀ آن را در دنیا بالا می برد و در آخرت او را پایین می آورد ، او را در بین مردم بزرگ جلوه می دهد ، و نزد خدا خوار و سبک می کند.
نهج البلاغه خطبۀ۱۲۶
***
پیامبر گرامی (ص) فرمود :
اسراف، فقر و تنگدستی می آورد.
مجموعه الاخبار باب۱۷۱ حدیث ۶
***
امیرالمؤمنین (ع) فرمود :
زیاده روی و اسراف را ترک کن؛ زیرا بخشش اسراف کار مورد ستایش نیست و تنگدستی او هم مورد ترحم واقع نمی شود.
بحار الانوار جلد ۵۰صفحه ۲۹۲ حدیث ۶۶
***
امیر المؤمنان (علی) فرمود :
سخاوتمند باش ولی هرگز اسراف و زیاده روی مکن و ثروت خود را بر اساس اندازه گیری صحیح خرج کن و هیچوقت سختگیر نباش.
نهج البلاغه کلمات قصار شماره۳۳
***
امام کاظم (ع) در وصیت خود به هشام فرمودند :
یکی از لشگریان عقل ، میانه روی و یکی از لشگریان جهل زیاده روی است.
تحف العقول صفحه ۳۰۰
***
امام حسن عسگری (ع) فرمود :
سخاوت اندازه ای دارد ، چنانچه از آن بگذرد ، اسراف محسوب می شود.
بحار الانوار جلد ۷۸ صفحه ۲۷۷
***
از علی بن الحسین (ع) است که فرمود :
خداوندا بر محمّد و آل او درود فرست و مرا از اسراف و زیاده روی محافظت فرما.
صحیفه سجادیه – دعای۳۰
***
امام علی (ع) فرمود :
وای بر اسراف کار که چه قدر از مصلحت خویش و رسیدگی به کار خود دور است.
میزان الحکمه جلد ۴ باب اسراف حدیث۱
***
از پیامبر گرامی (ص) نقل شده است، که به علی (ع) فرمود :
چهارچیز هدر می رود:
۱-خوردن بعد از سیری
۲-روشن کردن چراغ در مهتاب- و جائی که روشن است.
۳-زراعت در زمینی که شوره زار است
۴-نیکی کردن به کسی که لایق آن نیست.
من لایحضره الفقیه جلد ۴ صفحه ۳۵۲٫۳۷۳ باب النوادر
***
امام صادق (ع) فرمود :
کسی که مالی را در غیر طاعت پروردگار بذل و بخشش نماید ، اسراف کار است و هرکسی که در راه خیر مصرف کند میانه روی کرده است.
بحار الانوار جلد ۷۵ صفحه ۳۰۲
***
در تفسیر علیّ بن ابراهیم قمی و در روایت ابی الجارود از امام باقر(ع) نقل شده است که حضرت در مورد آیه((والّذین اذا انفقوالم یسرفوا ولم یقتروا)) ( سوره فرقان ) فرمودند :
بخشش در راه معصیت و بنا حق ، اسراف است.
تفسیر نور الثقلین جلد ۴ صفحه ۶۷
***
امام باقر (ع) فرمود :
اسراف کنندگان کسانی هستند که محرمات (( گناهان )) را جایز می شمارند و دست به خونریزی می زنند.
میزان الحکمه جلد ۴حدیث۸۴۹۱
***
امام حسن عسگری (ع) فرموده است :
جود و سخا اندازه ای دارد که اگر از آن تجاوز کند اسراف می شود ، احتیاط و محکم کاری اندازه ای دارد که اگر از حدش فزون تر شد، ترس خواهد بود ، صرفه جویی و اعتدال در صرف مال اندازه ای دارد که اگر از آن بیشتر شود بخل است و شجاعت و دلیری اندازه ای دارد که اگر از حدش بگذرد تهور و بی باکی خواهد بود.
الحدیث جلد ۱ ص ۷۸
منبع :
https://www.beytoote.com