يکي از مهم ترين رفتارهاي طبيعي انسان خواب است و اين رفتار فرآيندي است که به طور منظم هر 24 ساعت اتفاق مي افتد و در اين رفتار، انسان نسبت به اتفاقات اطراف خود ناآگاه است. هر انساني به طور متوسط يک سوم زندگي خود را به خواب اختصاص مي دهد و اين يک سوم تاثير زيادي بر نحوه گذراندن دوسوم ديگر دارد. ميزان خوابي که افراد نياز دارند با توجه به بازه سني متفاوت است.
نوزادان به طور متوسط 16 تا 17 ساعت مي خوابند و با بالاتر رفتن سن نياز به خواب کم مي شود و در نوجواني به 8/5 ساعت مي رسد و ميزان خواب در بزرگسالي تحت تاثير تفاوت هاي فردي قرار مي گيرد و افراد به طور متوسط 6/5 ساعت مي خوابند.
خواب باعث مي شود بتوانيم توانايي هاي ادراکي خود مانند حافظه، تفکر و کلام را در حد مطلوبي حفظ کنيم و چنانچه در فرآيند خواب طبيعي ما اختلالي رخ دهد، باعث ايجاد نگراني در فرد مي شود. بيش از ده گروه اختلال خواب وجود دارد که يکي از آنها خواب ديرهنگام است. در فرآيند خواب، مرحله پيش از به خواب رفتن وجود دارد که در اين مرحله عضلات آرام مي گيرند، ضربان قلب کند مي شود و دماي بدن کاهش مي يابد و برخي افراد با تاخير به اين مرحله مي رسند و در هنگام خواب رفتن مشکل دارند.
علائم اختلال خواب ديرهنگام عبارت است از:
تلاش مکرر براي زود خوابيدن و عدم موفقيت در به خواب رفتن
تاخير در به خواب رفتن (بيش از دو ساعت)
دشواري زياد و طولاني در بيدار شدن همراه با گيجي در صبح
خواب آلودگي زياد اوايل روز
17 درصد از مردم درگير خواب ديرهنگام هستند و اين اختلال در 7 درصد نوجوانان نيز به چشم مي خورد. نشانه هاي اين اختلال معمولا در نوجواني يا اوايل بزرگسالي آغاز شروع مي شود و روند اين اختلال غالبا پايدار است و بيش از سه ماه طول مي کشد و در بزرگسالي معمولا شدت آن افزايش مي يابد.
تغيير در برنامه شغلي يا تحصيلي فرد که مستلزم اين است که صبح ها زود از خواب بيدار شود، مي تواند موجب تشديد اين اختلال شود.
از پيامدهاي اين اختلال مي توان به خواب آلودگي زياد در طول روز اشاره کرد و گيجي صبحگاهي و رخوت در اين افراد شايع است.
براي درمان بايد ابتدا تشخيص بدرستي صورت گيرد و توجه داشت خواب ديرهنگام مي تواند نشانه اي از اختلال افسردگي يا اختلال هاي شخصيت اختلالات اضطرابي نيز باشد. همچنين شيوع اين اختلال در نوجواني مي تواند با تغييرات هورموني که مربوط به دوران بلوغ هستند مرتبط باشد، بنابراين لازم است مسائل و سن بلوغ فرد و تغييرات هورموني نيز مورد ارزيابي قرار گيرد. پس از تشخيص، مداخلات درماني صورت مي گيرد و اگراختلال همراه در فرد وجود دارد درمان ها به صورت ترکيبي خواهند بود. همچنين در فرآيند درمان اصلاح سبک زندگي و داشتن فعاليت بدني منظم و ورزش هاي هوازي مي تواند در فرآيند بهبود فرد تاثير زيادي داشته باشد.
منبع: جام جم
