آموزش مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان در برابر محیط زیست می تواند اولین و مهمترین قدم در فرایند آموزش همگانی برای صیانت از محیط زیست و منابع طبیعی باشد.
باتوجه به شکل گیری شخصیت افراد در سنین کودکی و نوجوانی، مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان در برابر محیط زیست ضروری به نظر می رسد؛ هرچند که این نوع از رفتار شاید فراتر از دایره آموزش رسمی و مستقیم باشد و مربیان و اولیای این افراد با رفتار خود و نشان دادن مسئولیت پذیر بودن شخصیت خود بیشتر بتوانند در شخصیت شاگردان و فرزندان خود تأثیر گذار باشند. به هر حال آموزش کودکان و نوجوانان چه به صورت رسمی و غیر رسمی و رفتاری باید صورت بگیرد.
ضرورت آموزش مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان در برابر محیط زیست
اما آنچه در این نوشتار مطرح است مسئولیت اجتماعی افراد در برابر محیط زیست خود می باشد. آموزش در باره محیط زیست موجب افزایش دانش زیست محیطی و شناختن محیط زیست می شود که این امر باعث افزایش آگاهی عمومی، ایجاد نگرانی از مشکلات زیست محیطی موجود و تفکر انتقادی در زمینه محیط زیست در افراد خواهد بود. محیط زیست و منابع طبیعی که به عنوان بستر توسعه، پشتوانه حیات طبیعی و میراث فرهنگی جامعه انسانی به شمار می رود.
احساس مسئولیت بیانگر نوعی نگرش و مهارت است که مانند هر نوع نگرش و مهارت دیگر قابل آموختن است. موثرترین گام جهت حفظ محیط زیست، تغییر و تثبیت نگرش، رفتار و عملکرد مردم در رسیدن به اصول اولیه زندگی پایدار است، یعنی مردم باید ابتدا نسبت به نقش محیط زیست در زندگی خود و آیندگان آگاهی داشته باشند سپس رفتار خویش را در مواجهه با محیط زیست طوری مورد ارزیابی قرار دهند تا به منش ثابت و اصول همزیستی با طبیعت دست پیدا کنند و به این باور برسند که بهره وری صحیح از منابع و جلوگیری از تهی سازی مواهب طبیعی باعث پایداری زندگی می گردد.
نقش مسئولیت پذیری در احیای محیط زیست
مسئولیت پذیری از ویژگی های اصیل انسان است که رشد و تکامل فرد و جامعه انسانی، در گرو آن است و حفاظت از طبیعت نیز بخشی از این رشد به شمار می آید. همچنین رابطه انسان با خود و طبیعت از طریق مسئولیت پذیری متعادل می شود.
ایجاد تغییر و تحول فکری در دانش آموزان به منظور جلوگیری از تخریب محیط زیست و منابع طبیعی تجدید شونده بلکه تلاش برای بهبود وضعیت موجود با فعالیت های احیا کننده یکی از عوامل تسریع کننده مهم آموزش و افزایش مسئولیت پذیری دانش آموزان است.
مسئولیت بشر نسبت به مسائل طبیعی و محیط زیست یک وظیفه اخلاقی است. لذا هر فرد موظف است حق حیات دیگران را محترم شمرده و نسبت به محیط زیست، خود را مسئول احساس کند. با افزایش احساس مسئولیت در افراد، میزان حفظ محیط زیست و رفتارهای زیست محیطی افزایش می یابد و طبیعتا هرچه اخلاق اجتماعی در بین افراد جامعه رشد یابد نسبت به حفظ محیط زیست بهتر عمل می کنند.
