زالو درمانی از طب سنتی تا پزشکی امروز

#زالو_درمانی #بیشتر_بدانیم #دانستنی

زالو درمانی از دو هزار و ۵۰۰ سال قبل در ایران، هند، یونان و روم و سپس در اروپا در پزشکی رواج داشته است. در قرن نوزدهم از این جانور کوچک برای درمان هر دردی از جمله سر درد، تب ، زخم های عفونی شده ، دمل و آبسه استفاده می کردند .

اگر چه برخی از انواع زالوها فوق العاده خطرناک و بیماری زا هستند، امروزه گونه های متعددی از زالوها وجوددارند که اثرات درمانی جالب توجهی دارند.

البته منظور از این مبحث ، زالوهای طبی هستند که مشخصه آن ها نوارهای سبز زیتونی تا سبز لجنی در پشت آن هاست . زالوهای سیاه رنگ یا سرمه ای رنگ و یا زالوهای بسیار درشت ( بزرگ تر از ۱۲ سانتی متر) اغلب نامناسب و خطر ناکند.

امروزه در تحقیقات جدید ثابت شده است که بزاق زالو، به دلیل اثر ضد انعقادی هیرودین پس از عمل جراحی آنژیوپلاتسی قلب و بطور کلی در بیماری های کرونری قلب، می تواند نقش مؤثری ایفا کند و ریسک جراحی و خطر حملات قلبی را به حداقل کاهش دهد.

در هندوستان ۲۰ بیمار با واریس اندام تحتانی ( پیشرفته) داوطلب زالو درمانی شده و پاسخ درمانی شگفت آوری مشاهد شده و تمامی ۲۰ نفر ( صد در صد بیماران مورد مطالعه) کاملاً درمان شدند.

ماده “آنتی کوآگولان”‌(ضد انعقادی) که در بزاق زالو موجود است بنام “هیرودین”‌موجب رقیق شدن خون، باز شدن عروق بسته و بالطبع افزایش خون رسانی و اکسیژناسیون موضع می شود.

پیش بینی می شود حداقل یکصد نوع ماده ویژه با اثرات درمانی گوناگون توسط زالو ترشح می شود . اکنون در شمار کثیری از کلینیک های معتبر اروپا و آمریکا از زالو برای رقیق شدن خون متعاقب آنژیوپلاستی قلب، گرافت های پوستی و پیوند اعضا ( برای تسریع خونرسانی موضع و پیشگیری از انعقاد خون در عروق) ، واریس ، ضایعات پوستی و زیبایی پوست و حتی تقویت سیستم ایمنی بدن ، استفاده طبی می شود.

محققان هندوستان طی بررسی های علمی متوجه شدند که زالو ، خون سیاهرگی مملو از دی اکسید کربن را به خون شریانی حاوی O2 اکسیژن ترجیح می دهد و در مکیدن خون ، عروقی را انتخاب می کند که دارای غلظت بالاتر و خون فاسد تر باشند.

زالو از سویی خون آلوده و فاقد اکسیژن را تخلیه می کند و از سوی دیگر بزاق خود را که حاوی ماده ای ضد انعقاد و آنتی کوالاگون (هیرودین) و احتمالاً بیش از یکصد نوع ماده Bioactive دیگر است به موضع تزریق می کند. یعنی دو عمل تصفیه خون و ترقیق خون را همزمان انجام می دهد و بالطبق این خون سالم سازی شده به کنترل عفونت ها و عملکرد بهتر سلول های دفاعی خون و سیستم ایمنی و افزایش اکسیژناسیون بافت ها منجر خواهد شد.

هر زالو طی مدت ۱۵ تا ۶۰ دقیقه پنج تا ۱۵ میلی لیتر خون می مکد که ۱۰ برابر حجم بدن خود را تشکیل می دهد .

خونریزی پس از جدا شدن زالو دو تا ۱۰ ساعت طول می کشد . ماده بی حسی تزریق شده توسط زالو در موضع، سبب از بین رفتن درد حین نیش زدن و مکیدن خون می شود.

 صادرات زالو

کشورهایی نظیر روسیه و انگلستان از ره آورد صادرات زالو درآمد ارزی هنگفتی برای اقتصادشان فراهم کرده اند. در طب سنتی ایرانیان کاربرد زالو بسیار وسیع بوده و در بیماری هایی همچون بیماری های خونی و عفونی، فشار خون، سکته قلبی، بیماری های چشمی، پوستی، واریس، بواسیر و آبسه های چرکی مورد استفاده قرار می گرفته است.

بر اساس گزارش سازمان بیو فارم انگلستان این کشور در سال ۲۰۰۴ حدود چهار میلیارد زالو به ارزش هر یک عدد یک و نیم پوند به خارج صادر کرده است ( با ارزش و سود شش میلیارد پوند یا حدود ۱۰ میلیارد دلار!) .

در ترکیه نیز کنار بانک خون، بانک زالو وجود دارد و اکثر کشورهای اروپایی مشتری دائم خرید زالوهای طبی از این کشور هستند.

زالو درمانی در ایران دیروز

در طب عامیانه مردم ایران ، زالو همانند حجامت و فصد به عنوان یک رفتار درمانی و پیشگیری پذیرفته و شناخته شده حضور داشته است و مردم شهر و روستای ایران می دانستند که علاج بسیاری عفونت ها و زخم ها و کسالت های بدن با زالو اندازی ممکن است .

“حکیم جرجانی” در کتاب سوم ذخیره خوارزمشاهی اشاره به نحوه استعمال زالو و جایگاه درمانی آن کرده و منفعت زالو اندازی را بیشتر در بیماری های پوستی می داند و معتقد است ابتدا باید تن را با فصد و مسهل پاکیزه کرد و سپس زالو انداخت.

شیخ الرئیس ابن سینا نیز باب مبسوطی پیرامون زالو دارد و می گوید :

‌” از زالوهایی که کرک ریز و نمر دارند یا لاجوردی رنگ هستند پرهیز کنید زیرا دچار غشی، خونریزی، تب، سستی و قرحه های بدخیم خواهید شد . از زالوهایی استفاده شود که در آب های خزه دار که محل زیست قورباغه هاست نمو کرده و نه زالویی که در آب های گل آلود سیاه بوده است .”

ابن سینا همچنین زالو را بهتر از “حجامت “‌ در بیرون آوردن خون تباه از عمق بدن می داند و اضافه می کند:

” زالو را ابتدا سرازیر نگهدارید تا استفراغ کند و محتویات شکمش بیرون آید . سپس اندکی خون بره به او بدهید . سپس مواد چسبنده و کثیف بدن او را با بوراکس پاک کنید ( استفاده از مواد صابونی عطر دار مضر است) و جایی را که می خواهید زالو بگذارید با دست مالش دهید تا سرخ شود . اگر جای زالو انداختن را با گل سر شور یا خون اندود کنند زالو بهتر می چسبد . بهتر آن است که پس از جدا شدن زالو، محل گزش او را حجامت بر نهید.”

زالو درمانی در ایران امروز

به گفته یک عضو مؤسسه تحقیقات حجامت ایران ، نماینده WHO ( سازمان جهانی بهداشت)‌ در سال ۱۳۷۹ در زمینه کنگره بین المللی طب سنتی و مفردات پزشکی تهران ، از چند اتاق عمل مجهز بیمارستان های مطرح و درجه یک ایران بازدید کرده بود و گفته بود : اتاق عمل های شما ناقص است زیرا جایی برای نگهداری زالو و کاربرد زالو ندیدم!

در زمان حاضر در شهر تهران در برخی بیمارستان های فوق تخصصی ، جراحان مشهور و صاحب سبک، در جراحی های ترمیمی خود از زالو درمانی کمک می گیرند.

تاکنون در جهان سه هزار مقاله علمی پیرامون زالو و زالو درمانی ثبت شده که در مؤسسه تحقیقات حجامت ایران دو هزار و ۵۰۰ مقاله آن به فارسی ترجمه شده است.

بر اساس مقالات پزشکی داخل و خارج کشور برخی سرطان های بدخیم نظیر ملانوما، اگزمای پوستی، سکته های مغزی و قلبی، فشار خون، سلولیت، کمر درد و دردهای سیاتیکی، آرتروز زانو،‌ مشکلات شنوایی، زخم معده، هماتوم، ضعف اعصاب و وسواس از جمله بیماری هایی محسوب می شوند که می توانند با زالو درمان شوند .

منبع: پارسی طب