#دانستنی #روضه #روضه_خوانی #بیشتر_بدانیم
روضه و روضه خوانی ، به معناى ذکر مصیبت سید الشهدا و مرثیه خوانى براى ائمه معصومین«ع» است که مورد تشویق امامان و یکى از عوامل زنده ماندن نهضت حسینى و پیوند روحى و عاطفى شیعه با اولیاء دین است. اشک ریختن و گریستن در مصائب اهل بیت«ع» نشانه عشق به آنان است و علاوه بر سازندگی هاى تربیتى براى سوگوار، موجب اجر و پاداش الهى در آخرت و بهره مندى از شفاعت ابا عبد الله الحسین است.
معناى روضه در اصل، باغ و بوستان است، اما سبب اشتهار مرثیه خوانى به«روضه»آن است که مرثیه خوانان در گذشته، حوادث کربلا را از روى کتابى به نام«روضه الشهدا» مى خواندند که تألیف ملا حسین کاشفى است.
«ملا حسین کاشفى(متوفاى 910 هجرى) یکى از دانشمندان و خطباى با قریحه و خوش آواز سبزوار در قرن نهم هجرى بود، درزمان سلطنت سلطان حسین بایقرا(875-911 ه)به هرات، مرکز حکمرانى این پادشاه رفت و چون حافظه اى توانا و قریحه اى سرشار و آوازى گیرنده و مطبوع داشت و خطیبى دانشمند بود، بزودى شهرت یافت و مجالس وعظ و ذکر او بسیارى را به خود جلب کرد و مورد توجه پادشاه و شاهزادگان و اعیان و اکابر دولت و وزیر فاضل و هنرمند هنر پرور او«امیر على شیرنوایى»قرار گرفت.
کاشفى دانشمندى فصیح و بلیغ و شاعری پرکار بود و بیش از چهل کتاب و رساله تألیف کرد که از جمله آن ها«روضه الشهدا» بود. کاشفى کتاب روضه الشهدا را در واقعه کربلا به فارسى نوشت و چون مطالب این کتاب را در مجالس عزادارى از روى کتاب بر سر منبر مى خواندند، خوانندگان این کتاب به«روضه خوان»معروف شدند و به تدریج خواندن روضه از روى کتاب منسوخ شد و روضه خوان ها مطالب کتاب را حفظ کرده و در مجالس عزادارى مى خواندند.در زمان صفویه اقامه عزادارى بسیار رواج گرفت.»
کتاب روضه الشهدا که حاوى ذکر مقتل و حوادث کربلا بود، در قرن دهم توسط محمد بن سلیمان فضولى به ترکى ترجمه شد، با نام«حدیقه السعدا». در اینجا نمونه اى از روضه و روضه خوانی از متن روضه الشهداى واعظ کاشفى را جهت آشنایى مى آوریم که نثرى زیبا و ادبى است:
«…آخر نظرى کن به حسرت آدم صفى و نوحه نوح نجى و در آتش انداختن ابراهیم خلیل و قربانى کردن یعقوب در بیت الاحزان و بلیت یوسف در چاه و زندان و شبانى و سرگردانى موسى کلیم و بیمارى و بى تیمارى ایوب و اره شکافنده بر فرق زکریاى مظلوم و تیغ زهر آبداده بر حلق یحیى معصوم و الم لب و دندان سرور انبیا و جگر پاره پاره حمزه سید الشهدا و محنت اهل بیت رسالت و مصیبت خانواده عصمت و سرشک درد آلود بتول عذرا و فرق خون آلوده على مرتضى«ع» و لب زهر چشیده نوردیده زهرا و رخ به خون آغشته شهید کربلا و دیگر احوال بلاکشان این امت و محنت رسیدگان عالى همت همه با جان غم اندوخته در کانون غم و الم سر تا پاى سوخته.نظم:
«ز اندوه این ماتم جان گسل روان گردد از دیده ها خون دل»
نثر شیوا و ادیبانه «روضه الشهدا» ستودنى است ، هر چند از نظر نقل، حاوى برخى مطالب ضعیف و بى مأخذ است. به علاوه این کتاب، در تحلیل حادثه عاشورا دیدگاهى صوفیانه دارد و حوادث را بیشتر به منشأ غیبى و مسائل آزمایش و ابتلاء اولیا نسبت مى دهد تا بعد حماسى و اجتماعى و قابل اسوه گیرى در مبارزات ضد ظلم.
از آنجا که روضه و روضه خوانی و مرثیه خوانى و ذکر مصیبت، سنت پسندیده دینى در احیاء خاطره و نام و فضایل اهل بیت پیامبر است، بجاست که اهل منبر و مداحان و ذاکران، با توجه به اهمیت و نقش بسزاى روضه خوانى، در ارائه الگوهاى شایسته بکوشند و چهره خوبى از ائمه و معصومین ارائه کنند. در این زمینه، به درستى و صحت مطالب نقل شده، اعتبار منابع مورداستفاده، استوارى و زیبایى اشعار انتخابى و دورى کردن از هر حرف و روضه و شعرى که با مقام والاى اولیاء خدا ناسازگار است توجه داشته باشند.
در فضیلت روضه و روضه خوانی و گریستن و گریاندن افراد براى امام حسین«ع»به این حدیث توجه کنید: امام صادق«ع»فرمود:
«من انشد فى الحسین علیه السلام بیتشعر فبکى و ابکى عشره فله و لهم الجنه»
هر کس در باره حسین«ع»شعرى بگوید و گریه کند و ده نفر را بگریاند، براى او و آنان بهشت است.
منبع: عاشورا
