حرکت به سوی مال های تجاری و تأثیر آن در اقتصاد کشور – بخش اول

یکی از مهم ترین تغییرات ظاهری توزیع خرده فروشی اقتصادی در چند سال اخیر، رشد و گسترش مراکز خرید و مال های تجاری در کشورهای پیشرفته دنیاست. فرآیند توسعه مراکز خرید در ایران نیز با شدت هر چه بیشتر ادامه دارد، در این گزارش به نقش مال های تجاری به هدایت مردم در جریان خرید پرداخته می شود.

به گزارش شورای ملی مبلمان و دکوراسیون ایران و صنایع وابسته؛ حفظ و توسعه ارزش افزوده در يك مركز تجاري بزرگ وابسته به برنامه‌هاي استراتژيك و طرحهاي تجاري آنها  مي‌باشد كه خود تعريف سياستهاي مرتبط با حوزه‌هاي مختلف اداره اين مراكز و برنامه‌هاي عملياتي مورد نياز را به همراه خواهد آورد. بديهي است ايجاد يك برند شاخص براي يك مركز تجاري و توسعه مستمر آن به ابعاد گوناگوني از مديريت و راهبري هر مركز بستگي دارد كه برخي از اين ابعاد و جنبه‌ها از زمان تدوين اوليه طرح تجاري و طرح ريزي اوليه نقشه‌ها بايد مورد توجه قرار گيرند.

 در هر مجتمع تجاری واحد های بزرگ ( هایپر مارکت –   شهربازی  –   فود کورت  –   رستوران   –   دپارتمان استور   )  مستاجرین اصلی، لنگر (Anchor Tenants/Brands )نامیده می‌شوند. پر واضح است که انتخاب درست، جذب و جایگزین کردن هر یک از این لنگر‌های اصلی برای یک مال؛ مساله‌ای بسیار راهبردی است.

نکته اینجاست که برند های خارجی، مستاجران لنگر (Anchor Tenants) و شرکت‌های صاحب برند و فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشان بین‌المللی (International Retailers)؛ که در آینده‌ای نه‌چندان دور در بخش‌های مختلف صنعت خرده‌فروشی ایران وارد خواهند شد در انتخاب و جایگزینی ‌های خود در یک مرکز خرید یا  مال  به رعایت استاندارد های بهره برداری در زمان ساخت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل در تحلیل‌ها و تصمیم های خود دقت نموده و برای آنها  جدا از  موقعیت  مکانی و امکانات مال استاندارد های ساخت متناسب با هر صنف در هر کاربری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

تفاوت مال ها با بازارهای سنتی و نقش آن در ایران

مهم‌ترین ویژگی و تمایز «مال»‌ها با سایر مراکز خرید مثل بازارهای سنتی یا فروشگاه‌های زنجیره‌ای علاوه بر جذابیت در طراحی مدرن فروشگاه و فعالیت برندها، آمیختن خرید با تفریح است. در واقع مال‌‎ها هم فضایی برای خرید و هم فضایی برای تفریح هستند. مخاطبان مال‌ها هم می‌توانند افرادی باشند که می‌خواهند به سینما بروند یا کتاب بخرند و برای استفاده از فضاهای فرهنگی به آنجا مراجعه می‌کنند یا افرادی که می‌خواهند در میان مغازه‌ها و برندهای آن پرسه بزنند یا در یکی از رستوران‌هایش اوقات خود را بگذرانند.

اگرچه ایرانیان مقیم آمریکا، کانادا و اروپا؛ از اوایل دهه 1370 خورشیدی با مراکز خرید مدرن غول‌آسا یا همان «مال» (Mall) آشنا شده بودند؛ اما بیشتر ایرانیان در اوایل دهه 1380 و در طی مسافرت‌های خود به امارات متحده عربی و ترکیه با مال‌های مدرن تازه‌تاسیس در این کشورها آشنا شده و از نزدیک و به‌صورت دست اول؛ خرید همه اقلام مورد نیاز خود در یک مرکز خرید (One Stop Shopping) را تجربه کردند. به تعبیر دکتر سعیدی، جامعه‌شناس معاصر؛ از این پس خرید در ایران به‌عنوان یک مفهوم مدرن؛ حتی جزو «اقلام فراغتی» شده و ایرانیان علاقه‌مند شدند تا بخشی از اوقات فراغت خود را در فضاهای مدرن، امن و خانوادگی مراکز خرید سپری کنند. این فضاهای مدرن امروزی در واقع پاسخگوی نیاز شهروندان برای داشتن امکان خرید آزادانه و بدون زحمتند؛ چیزی که می‌توان آن را «دموکراتیزه شدن خرید» در ایران نامید.

وجود امکانات رفاهی بسیاری همانند سرویس‌های بهداشتی پاکیزه برای خانم‌ها و آقایان، پارکینگ، رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها و غذاخوری‌های متنوع، فضاهای مخصوص بازی کودکان، بانک، صرافی، آژانس‌های مسافرتی و دیدنی‌های خاصی که فقط می‌توان آنها را در مال‌ها یافت (همچون آکواریوم، زمین پاتیناژ، پیست اسکی سرپوشیده و…)؛ در کنار چندین و چند فروشگاه که عرضه‌کننده طیف وسیعی از نیازهای کالاها و خدمات بودند؛ مال‌ها را به یکی از محبوب‌ترین مکان‌های مراجعه ایرانیان در کشورهای همسایه تبدیل کردند. با این حال، اندکی طول کشید تا سرمایه‌گذاران و سازندگان مجتمع‌های تجاری در ایران هم به فکر ساخت مال افتاده و طرح‌های قدیمی پاساژگونه برای مجتمع‌های خرید را کنار گذارند. با این وجود، متاسفانه الگوی‌های مدیریت و بهره‌برداری از مال‌ها همچنان همانی است که در ساخت و بهره‌برداری پاساژها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نگاهی به آگهی‌های پیش‌فروش و تبلیغات مال‌های بزرگی که هم‌اکنون در تهران و سایر شهرهای بزرگ ایران در حال ساخت‌اند؛ نشان‌دهنده این مساله است که صاحبان و سازندگان این مراکز خرید، بدون توجه به تجربه‌های جهانی و عواملی که می‌توانند در موفقیت یک مال موثر باشند، با  اینکه  با طراحی‌های مدرن و امکاناتی در حد استانداردهای جهانی، در حال ساخت این مجموعه‌ها هستند، اما و هنوز با مفهوم مدیریت مجتمع‌های تجاری (Mall Management) بیگانه‌اند.

مهم ترین زمینه های فعالیت پایگاه تخصصی  مال های ایرانی :

اطلاع رسانی دقیق، صحیح و سریع از تحولات مهم صنعت شاپینگ مال ها در سطوح ملی و بین المللی

معرفی مراکز تجاری ،اداری ،تفریحی و مال های بزرگ ایران

معرفی شرایط پیش فروش و شرایط سرمایه گذاری در مجتمع های تجاری

معرفی برند های برتر برای حضور در مجتمع های چند منظوره

اطلاع رسانی دقیق ، صحیح و به روز از تحولات  صنعت شاپینگ مال ها

تسهیل امکان دسترسی به اخبار مجتمع های تجاری ،اداری تفریحی چند منظوره

انتشار اطلاعات تخصصی دسته بندی شده مناسب با سلیقه وگرایش مخاطبان ،

 انتشار ویژه نامه ها و نشریات تخصصی با توجه به تولیدات مال های ایرانی  درباره موضوعات تخصصی

اهداف مرکز خدمات مال های ایرانی:

سرعت بخشیدن به گردش روان اطلاعات در حوزه سرمایه گذاری ، ساخت ، و مدیریت و بهره برداری شاپینگ مال ها و مجتمع های تجاری اداری

انتشار اطلاعات تخصصی دسته بندی شده مناسب با سلیقه وگرایش مخاطبان

برگردان و انتشار آخرین مقــالات، عکس ها ومطالب نشریــات معتبر خارجی

نشر نتایج پژوهش ها و پیش بینی های موسسات علمی – پژوهشی فعال در حوزه سرمایه گذاری ، ساخت ، و مدیریت و بهره برداری شاپینگ مال ها و مجتمع های تجاری اداری در سطح ملی و بین المللی

تولید گردآوری و انتشار تصاویر و فیلم های خبری از روند ساخت مجتمع های چند منظوره

معرفی نشریات، کتب، شرکت ها و موسسات داخلی و بین المللی فعال در بخش های مختلف

عرضه محصولات و کالاهای مورد نیاز روییداد هاو جشنواره های مال ها

نقش مال ها در توسعه اقتصادی کشور

به گفته کارشناسان، توسعه مال‌ها در شهرهای بزرگ فضاهای عمومی را تقویت کرده و ایرانی‌ها را که عمدتا اوقات فراغت را در خانه‌هایشان می‌گذرانند از خانه‌ها بیرون کشیده است. از سوی دیگر اما منتقدان می‌گویند شهری با این تراکم بالا که این روزها چند برابر سه دهه پیش ساختمان و جمعیت دارد دیگر توان پذیرش این همه تجاری‌سازی را ندارد و با این دست‌فرمان اگر پیش برود دیگر جایی برای زندگی نمی‌ماند. فارغ از این حرف‌ها روند ساخت‌وساز مال در تهران و دیگر شهرها رو به افزایش است. شهرداری‌ها هم از این تجاری‌سازی‌های بزرگ که برای آنها بسیار هم پر درآمد است، حمایت می‌کنند و این گونه است که هر روز بر تعداد مال‌ها افزوده می‌شود.

مال‌ها می‌توانند شهربازی، مراکز عرضه تخصصی انواع کالا، آرایشگاه، کافی‌شاپ، رستوران، سینما و … داشته باشند اما اینها کمکی به استاندارد شدن یک مال نمی‌کند، بلکه فضایی (زیربنا یا همان مساحت کل مجتمع و همچنین مساحت تک تک واحدهای تجاری پیش‌بینی شده در سازه) که به مال‌ها اختصاص داده می‌شود، آنها را استاندارد می‌کند. برای یک مال حداقل 130 هزار مترمربع فضای خالص لازم است در حالی که زیربنای عمده مجتمع‌های تجاری چندمنظوره در تهران کمتر از 100 هزار مترمربع و به‌طور متوسط 50 تا 80 هزار مترمربع است. مقایسه تعداد مال‌های موجود در ایران که حدود 300 سازه تخمین زده می‌شود با کشوری همچون ترکیه که تعداد این مجتمع‌ها در آن از 150 سازه در سال 2007 به 350 سازه در سال 2013 افزایش پیدا کرده، از ظرفیت این بازار حکایت می‌کند.

در حال حاضر در تهران 200 مجتمع چندمنظوره بهره‌برداری شده، نوساز آماده واگذاری و در دست احداث وجود دارد. مساحت کل فضاهای تجاری در دست ساخت در کشور نیز حدود 16 میلیون مترمربع برآورد می‌شود که به‌طور متوسط روند ساخت و تکمیل این سازه‌ها بین 3 تا 5 سال زمان می‌برد.

ادامه دارد …

منبع: شورای ملی مبلمان و دکوراسیون ایران

گردآوری‌شده توسط پایگاه دانستنی آنلاین