دانستنی آنلاین: بیمه پیمانی است که بر پایه ی آن شرکت بیمه (بیمهگر) تعهد میکند در برابر مقدار پولی که فرد یا شرکت دیگری (بیمهگذار) به او پرداخت میکند.
زیان وارد شده به بیمهگذار را در پی رویدادی ناخواسته جبران کند. پولی را که بیمهگذار به بیمهگر میپردازد، حق بیمه و آنچه را که بیمه میشود، موضوع بیمه مینامند.
*سرمایهگذاری برای آرامش ( بیمه )
میزان حق بیمه بر پایه حساب احتمالات تعیین میشود. شرکتهای بیمه سرمایهای را که از بیمهگذاران دریافت میکنند، در کارهای بازرگانی و خدماتی وارد میکنند تا از پس هزینههای ناشی از زیانهای بزرگ، مانند سقوط هواپیما، غرق شدن کشتی، سیل، زمینلرزه و آتشسوزیهای گسترده برآیند.
البته، بیشتر آنها قراردادهایی را به شرکتهای بیمهای بزرگتر و گاهی شرکتهای بینالمللی میبندند و به آنان حق بیمه پرداخت میکنند. بنابراین، آنها با بیمه کردن مردم برایشان آرامش میآورند و خود با بیمه کردن بخشی از سرمایه خود در شرکتهای دیگر به آرامش دست مییابند.
*تاریخ بیمه
همه قومها و تمدنهای کهن کوشیدهاند به شیوهای ، زیانهای رسیده به خود را کاهش دهند. از زمانهای دور ، مردم جواهر و چیزهای ارزشمند خود را برای روزهای گرفتاری نگهداری میکردند و هنوز هم چنین شیوهای وجود دارد.
گاهی چیزهای با ارزش را به پرستشگاهها میسپردند و در برابر نگهداری از آنها نیز هزینهای پرداخت میکردند. چنین شیوهای در بین سومریها و بابلیها وجود داشته است.
فینیقیها که کشتیهایشان در دریای مدیترانه به جابهجایی کالا میپرداختند، بیمه کردن را از مردمان بابلی یاد گرفتند.
بیمه دریایی را یونانیها و رومیها از فینیقیهای آموختند. سپس بازرگانان ایتالیایی در سدههای میانه (قرون وسطی) به بیمه روی آوردند و بندرهای ونیز، لمباردی و جنوآ در ایتالیا از مراکز اصلی بیمه دریایی در اروپا شد.
مهمترین مرکز بیمه دریایی
ایتالیاییها بیمه دریایی را به انگلستان بردند. سپس در آغاز سده هفدهم میلادی بازرگانان انگلیسی و کشتیداران در کافهای به نام لویدز در نزدیکی بارانداز لندن گرد هم آمدند. آنها از پایهگذاران بنیاد بیمه لویدز شدند که مهمترین مرکز بیمه دریایی شد. این بنیاد اکنون نیز به کار بیمه میپردازد و یکی از بنیادهای مشاوره و پژوهشهای بیمه جهان است.
جدای از بیمه دریایی، بیمههای دیگری نیز در جهان باستان وجود داشته است. برای نمونه، بر پایه نوشتههای جاحظ، نویسنده عرب زبان کتابهای تاریخ باستانی ایران، دولتهای باستانی ایران از خانوادههایی که در آیین جشنهای نوروز ، هدیهای به ارزش ۱۰ هزار درهم یا بیشتر به پادشاه میدادند، در رویدادهای ناخواسته و گرفتاریهای مالی پشتیبانی میکردند.
از جمله بیمههایی که در روزگار گذشته بهویژه در سرزمینهای اسلامی وجود داشته، بیمه بهداشت است.
*بیمههای نوین
گرچه نخستین بیمهها برای کشتیهای باری پی ریزی شده بود، بازرگانان بر آن شدند که در خطرهای دیگر، مانند آتشسوزی نیز با هم شریک شوند. نخستین شرکت بیمه آتشسوزی در سال ۱۶۶۷ میلادی بنیانگذاری شد.
سپس، نخستین شرکت بیمه آمریکایی با مشارکت فروشگاهداران در سال ۱۷۳۵ برای پشتیبانی از یکدیگر در برابر آتش گرفتن ساختمانهای چوبیشان به وجود آمد. آن شرکت تنها ۵ سال دوام آورد. سپس در سال ۱۷۵۲ بنجامین فرانکلین شرکت بیمه آتشسوزی را در فیلادلفیا بنیانگذاری کرد..
پیامدهای پس از جنگ جهانی دوم به گسترش بیمههای اجتماعی انجامید.
بین سالهای ۱۸۸۰ تا ۱۸۹۰ برنامه بیمه اجتماعی در آلمان اجرا شد تا برنامه سوسیالیستها را خنثی کند. در انگلستان نیز هنگامی که قانون بیمه ملی به سال ۱۹۱۱ به تصویب رسید، قانونی گذاشته شد تا کارگران در برابر بیماری، بیکاری و پیری بیمه شوند.
*بیمههای نوین در ایران
واژهی بیمه ، نخستینبار در منابع فارسی در تحفه العالم عبدالطیف شوشتری به معنای اطمینان دادن به شخص به کار رفته است و محمد معین آن را برگفته از بیما، یک واژه هندی یا اردو، میداند. نخستینبار ناصرالدین شاه در ۱۲۷۰ خورشیدی امتیازنامهای را با عنوان “تاسیس اداره حمل و نقل و سازمان بیمه در ایران” به لازار پولیاکف روسی واگذار کرد که به اجرا در نیامد.
سپس در زمان احمدشاه قاجار به سال ۱۲۸۹ خورشیدی دو بنیاد روسی نادژا و کافکاز مرکوری (به معنای مریخ قفقاز) فعالیتهای بیمهای خود را آغاز کردند. آرامآرام شرکتهای خارجی دیگری در ایران به راه افتاد که تا ۲۵ سال بازار بیمه ایران را در دست داشتند و در سال ۱۳۱۴ دستکم ۲۹ شرکت بیمه خارجی در ایران فعالیت داشتند.
تصویب قانون بیمه
در سال ۱۳۱۴ خورشیدی به کوشش الکساندر آقایان و علیاکبر داور، شرکت سهامی بیمه ایران با سرمایه دولتی ۲۰ میلیون ریال تشکیل شد. سپس، قانون بیمه در اردیبهشت ۱۳۱۶ خورشیدی به تصویب مجلس شورای ملی رسید و بیمه سازمانهای دولتی به آن شرکت واگذار شد.
در ۲۹ آبان ۱۳۲۲ خورشیدی قانون بیمه کارگران در مجلس شورای ملی به تصویب رسید.
بین سالهای ۱۳۲۹ تا ۱۳۴۳ خورشیدی ۸ شرکت بیمه ایرانی خصوصی بنیانگذاری شد و در دولت دکتر مصدق به سال ۱۳۳۱ خورشیدی قانونی برای محدود کردن فعالیت شرکتهای بیمه خارجی تصویب شد. به این ترتیب، از فعالیت شرکتهای بیمه خارجی کاسته شد و بر شکوفایی شرکتهای بیمه داخلی افزوده شد.
قانون بیمه اجباری و مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری در برابر شخص ثالث در بیست و نه دیماه ۱۳۴۷ خورشیدی و قانون بیمه کشاورزان نیز در اسفند همان سال به تصویب رسید.
همچنین، در سال ۱۳۴۹ خورشیدی مدرسه عالی بیمه برای پرورش نیروی فنی صنعت بیمه کشور بنیانگذاری شد تا افراد کارآزموده در اختیار شرکتهای بیمه درآیند و به هممیهنان خود خدمت کنند.
با تصویب قانون تاسیس بیمه مرکزی در ۳۰ خرداد ۱۳۵۰ فعالیتهای بیمهای در ایران در نظارت قانونی بیشتری قرار گرفت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شورای انقلاب در ۴ تیرماه ۱۳۵۸ همه شرکتهای بیمه ایرانی را ملی اعلام کرد و بر پایه اصل ۴۴ قانون اساسی، همه کارهای بیمهای زیر نظر دولت قرار گرفت.