باغ گیاه شناسی ملی ایران به وسعت ۱۴۵هکتار در دامنه جنوبی رشته کوه البرز مرکزی در اراضی چیتگر، در شمال غربی تهران واقع گردیده است. عملیات طراحی و احداث این باغ از سال ۱۳۴۸ توسط کارشناسان ایرانی و با همکاری تعدادی از کارشناسان خارجی آغاز شد و تا کنون متجاوز از ۲۵ مجموعه گیاهی با تنوعی بیش از ۴۰۰۰ گونه گیاهی از رویشگاه های اقالیم حیاتی داخل کشور و همچنین تعدادی از رویشگاه های شاخص در سایر اقالیم حیاتی دنیا را به همراه مجموعه های متنوعی از باغ های موضوعی را درخود جای داده است.
این باغ با قدمت ۴۸ سال در تاریخ ۹۵/۱۲/۱۶ به مناسبت هفته منابع طبیعی طی مراسمی با حضور مسئولین محترم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و به استناد اجرای تبصره ماده ۲ قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری مصوب ۲۳ دی ماه ۱۳۸۲ و آیین نامه اجرای قانون مذکور مصوب هیئت دولت محترم وزیران به شماره ۲۶۹۷۵/ت ۳۲۹۱۵ در تاریخ ۴ مرداد ماه ۱۳۸۴ طی شماره ثبت ۳۶۵ مورخ ۱۳۹۵/۱۲/۱۰ در فهرست میراث طبیعی کشور ثبت گردید.
در باغ گیاه شناسی ملی ایران، مجموعه بی نظیری از پوشش های گیاهی بومی و غیربومی ازجمله گیاهان آسیایی، آفریقایی، اروپایی و آمریکایی ، گردآوری شده اند. که امکان مطالعات تفصیلی و بررسی های کارشناسی محققان و دانش پژوهان کشور را فراهم آورده است.
باغ گیاه‌شناسی مکانی است که در آن مجموعه‌ای از گیاهان بومی و غیر بومی در فضای باز و در گلخانه‌ها کشت می‌شوند و نقش مهمی در زمینه‌های مختلف تحقیقاتی از جمله علوم گیاهی و باغبانی ، آموزش عمومی و آشنا ساختن مردم به اهمیت گیاهان و لزوم حفاظت از آنها بر عهده دارند. به علاوه باغ گیاه‌شناسی به عنوان ذخیره ژنتیکی گیاهان در معرض خطر انقراض مورد استفاده قرار می‌گیرد. در باغ های گیاه‌شناسی امکانات لازم برای مطالعه و تحقیق درباره تنوع زیستی و حفاظت از آنها فراهم میباشد. با بهره‌گیری از روش‌های مختلف علمی، امکان شناخت گونههای گیاهی کشور فراهم گشته و محدوده پراکنش آنها تعیین می‌گردد. تحقیق در زمینه روش‌های تکثیر و پرورش گونههای با ارزش از نظر حفاظتی و اقتصادی از موضوعات دیگری است که در باغ‌های گیاه‌شناسی به آن پرداخته می شود.
بر اساس نتایج حاصل از پردازش اطلاعات ۵۶ ساله ایستگاه سینوپتیک مهرآباد تهران (۱۳۸۶- ۱۳۳۰) باغ گیاه‌شناسی ملی ایران در سیستم طبقه‌بندی آمبرژه از آب و هوای خشک و سرد با میانگین درجه حرارت سالانه ۲/۱۷+ درجه سانتیگراد برخوردار میباشد. حداکثر دمای سالانه آن ۴۳+ درجه سانتیگراد در تیرماه و حداقل آن ۱۵- درجه در دی‌ماه است. بر اساس منحنی آمبروترمیک ترسیم شده، طول فصل خشک در موقعیت جغرافیایی یاد شده ۷ ماه در سال میباشد که از فروردین آغاز و تا آبان ادامه می‌یابد. متوسط بارندگی سالانه ۵/۲۳۰ میلیمتر، حداکثر نزول بارش در اسفندماه به میزان ۹/۳۹ میلیمتر و حداقل آن در شهریور ماه به مقدار ۱/۱میلیمتر است.تعداد روزهای یخبندان ۴۸ روز در طول سال بوده که بیشترین تعداد آن ۱۸ روز در دی ماه ثبت شده است. کمترین و بیشترین مقدار رطوبت نسبی نیز مربوط به ماه‌های خرداد و دی به ترتیب به مقدار ۲۵ و ۶۴ درصد می باشد.
بر اساس نقشه چهارگوش زمین شناسی (در مقیاس ۲۵۰٫۰۰۰/۱) سازمان زمین شناسی کشور، لیتولوژی اراضی محل باغ شامل مواد آبرفتی متعلق به دوران چهارم زمین‌شناسی میباشد. از نظر ژئومورفولوژی نیز در قسمت اراضی میانی بادبزنی شکل سنگریزه دار واریزه‌ای (Alluvial fan) واقع گردیده است.
بافت خاک در اراضی باغ گیاه‌شناسی ملی ایران سبک و یا خیلی سبک با قابلیت نفوذ‌پذیری خیلی زیاد (بیش از ۱۰سانتیمتر برساعت) است. بنابراین از نظر زهکشی دارای شرایط خوبی است به نحوی که این شرایط مانع از تجمع املاح محلول درخاک می گردد. به دلیل اینکه در چنین خاک هایی هدایت مویینگی به سرعت کاهش می یابد، بنابراین فرار رطوبت از خاک در شرایط غیراشباع (که غالباً در تابستان اتفاق میافتد) از لایه سطحی خاک به شدت کاهش پیدا کرده و در نتیجه آب کمتری به صورت تبخیر از سطح خاک تلف می شود.پائین بودن ظرفیت نگهداری رطوبت، بالا بودن Ph و قلیایی بودن از جمله معایب کلی خاک باغ شناخته می شوند. از این رو تلاش می شود با استفاده از روش های علمی- فنی به اصلاح نسبی خاک اقدام شود. آب مورد نیاز گیاهان باغ از طریق شش حلقه چاه عمیق تامین و آبیاری گیاهان به صورت شبکه تحت فشار صورت می گیرد.
مجموعه های رویشی باغ گیاه شناسی ملی ایران:
مجموعه های رویشی بومی
مجموعه رویشی خزر
مجموعه رویشی البرز
مجموعه رویشی زاگرس
مجموعه رویشی ایرانی-تورانی
مجموعه رویشی جنوب ایران
مجموعه های رویشی غیربومی
مجموعه رویشی چین و ژاپن
مجموعه رویشی اروپا
مجموعه رویشی آمریکا
مجموعه رویشی هیمالیا
مجموعه رویشی قفقاز و آذربایجان
مجموعه گیاهی پهن برگان همیشه سبز
مجموعه های رویشی موضوعی
مجموعه رویشی باغ سیستماتیک
مجموعه رویشی آربراتوم
مجموعه جنگل تفرجگاهی
مجموعه گیاهان دارویی و معطر
مجموعه باغ میوه‌های بومی ایران
مجموعه باغ صخره‌ای و آبشار
مجموعه میدان مرکزی
مجموعه باغ پیازهای ایران
دسترسی به باغ گیاه شناسی
دسترسی به باغ گیاه شناسی ملی ایران از مسیرهای زیر امکان پذیر است:
1- ایستگاه مترو ایران خودرو
2-اتوبان تهران کرج، شهرک آزادشهر
ایران، تهران، اتوبان تهران- کرج – بعد از پارک چیتگر، خروجی پیکان‌شهر، خیابان شهید گودرزی، بلوار باغ گیاه‌شناسی ملی ایران
گالری تصاویر:
منبع مطالب : باغ گیاه شناسی
گردآوری‌شده توسط پایگاه دانستنی آنلاین
