قدم های کوچک می‌توانند سهمی بزرگ در حفظ محیط زیست داشته باشند و حتی در ابعاد وسیع به رشد فرهنگ زیست محیطی جامعه کمک شایانی کند. شاید با برداشتن گامی کوچک در روز طبیعت نیز بتوانیم از صدمات وارده به محیط زیست بکاهیم.
نوروز و بهاری دیگر از راه آمده است. به استقبال تعطیلات نوروزی رفته‌ایم. سری به طبیعت می‌زنیم. سفر می‌کنیم. چه خوب است که طبیعت و محیط زیستی که در آن به تفریح می‌پردازیم، قبل و بعد از حضور ما اگر پاکیزه‌تر نشده، آلوده‌تر نشده باشد. همه ساله عکس‌ها و فیلم‌های زیادی در فضای مجازی دست به دست می‌شود که نه تنها دل هر دوستدار محیط زیست و بلکه دل هر انسانی را به درد می‌آورد. تصاویری از انباشته شدن زباله‌ها و به خصوص زباله‌های تجزیه ناپذیر درکنار رودخانه‌ها، ساحل دریا‌ها، شنزارهای کویری، پارک‌ها، پیاده‌روها و بسیاری از اماکن عمومی.
صحبت از بی‌فرهنگی، سطح پایین سواد، بی‌مسئولیتی، مقصر دانستن دولت یا مردم و مباحث دیگر کم و بیش در فضای مجازی، نشریات و مجلات مطرح شده و می‌شود. اما آیا بسنده کردن به مباحث نظری برای حفظ محیط زیست کفایت می کند؟ که اگر کفایت می کرد دیگر شاهد تصاویر دلخراش از تخریب محیط زیست و رها کردن و انباشته شدن زباله های تجزیه ناپذیر نبودیم. شاید باید چاره دیگری بیاندیشیم و در کنار مباحث نظری و ریشه یابی، راهکارهای عملی را نیز در نظر بگیریم و فارغ از نقشه های بزرگ و طرح های ایده آل و راه انداختن کمپین های محیط زیستی خودمان به عنوان کوچکترین عضو از جامعه آستین بالا بزنیم و با انتقال آگاهی به اطرافیان سعی کنیم تا اندک اندک و از هسته های کوچک خانواده و اطرافیان راهکارهای عملی را پیاده سازی و دیگران را تشویق به اجرای این راهکار ها کنیم. راه کارهایی که حتی می توانند بسیار ساده باشند و به راحتی قابل اجرا.
شاید لازم است انتقال و بهبود فرهنگ حفظ محیط زیست را تنها به گردن فلان سازمان و فلان دولت و این و آن نیاندازیم و همزمان و موازی با حرکت کل به جزء، از جزء به کل هم حرکت کنیم و قدمی حتی کوچک در راستای حفظ محیط زیست برداریم. چه بسا که این قدم های کوچک می توانند سهمی بزرگ در حفظ محیط زیست داشته باشند و یا حتی در ابعاد وسیع به رشد فرهنگ زیست محیطی جامعه کمک شایانی کند.
صحبت کردن از جدا سازی زباله های تر و خشک در سفره های نوروزی شاید در شرایط کنونی جامعه خیلی ایده آل به نظر برسد. شاید بهتر است ازاین گفته قدیمی ها استفاده کنیم که سنگ بزرگ نشانه نزدن است. پس بیاییم به جای صحبت های کلیشه ای و شعارهای محیط زیستی تنها به اشاعه و ترویج یک سری راه کار های عملی و بسیار ساده بپردازیم. از خودمان شروع کنیم و به تدریج به خواهر، برادر، خانواده، دوستان و آشنایانمان منتقل کنیم.
پرت کردن زباله از پنجره ماشین به بیرون، هنوز هم در خیابان ها و جاده های ما به وفور دیده می شود. شاید تذکر دادن به چنین راننده ها یا سرنشینانی کمی با ریسک همراه باشد و در پاره ای از موارد منجر به درگیری لفظی شود. ولی انجام این کار با لحنی محترمانه و دوستانه و در حد یک تذکر کوچک شفاهی با یک لبخند بتواند تاثیری به مراتب بیشتر از بسیاری از برنامه های مربوط به حفظ محیط زیست داشته باشد. خیلی ساده می توان از یک پلاستیک زباله در داخل خودرو برای جمع آوری زباله ها در طول سفر استفاده کرد و دیگران را نیز به این کار تشویق کرد. استفاده درست از پلاستیک زباله داخل خودرو نه جای زیادی را اشغال می کند و نه باعث آلودگی داخل خودرو می شود. شاید همانقدر که نگران آلودگی داخل خودرو هستیم باید نگران آلودگی جاده ها و خیابان هایمان نیز باشیم. به خصوص در مورد زباله های تجزیه ناپذیر که می تواند آسیبی جدی و ماندگار به محیط زیست وارد کند.
حتی یه سطل آشغال اینجا نیست!!! مطمئنا بارها این جمله را شنیده اید. جمله ای که بسیاری از اوقات به عنوان توجیهی برای رها کردن زباله ای که در دستمان است استفاده می کنیم. توجیهی که همه تقصیرات را به گردن شهرداری و ارگان های مربوطه می اندازد تا بتوان با وجدان کنار آمد. اما در واقع این توجیهی است برای تنبلی و بی مسئولیتی. مسلما نمی توان در همه مکان ها در فاصله های کوتاه از سطل های زباله استفاده کرد. وقتی در ساحل کنار دریا هستید، نمی توانید انتظار داشته باشید در محل تلاقی دریا با ساحل خطی از سطل های زباله را ببینید. کمی احساس مسئولیت می تواند هر انسانی را مجاب کند که این گونه توجیهات را کنار بگذارد و با قرار دادن به خصوص زباله های خشک درون یک کیسه در جیب کیف و یا نگه داشتن آن در دست، به نزدیک ترین سطل زباله ای که می رسد، آن را درون سطل بیاندازد. در تعطیلات نوروز معمولا بسیار پیش می آید که تعداد بسیاری از دوستان و آشنایان خارج از خانه با هم قرار می گذارند و دور هم جمع می شوند. پاساژگردی، در خیابان پرسه زدن با خودرو و دیگر به اصطلاح تفریحات این چنینی را می توان با ایده های جدید که در راستای حفظ محیط زیست است جایگزین کرد. تصور کنید که تعداد زیادی از دوستان در محلی با هم قرار می گذارند و با مشخص کردن یک منطقه مانند ساحل یا کوه و یا هر مکان تفریحی دیگر ، اقدام به جمع آوری بطری های پلاستیکی می کنند. این برنامه می تواند به صورت یک رقابت نیز برگزار شود. مسابقه جمع آوری بطری های پلاستیکی از طبیعت. مسلم است که در یک جمع دوستانه، برگزاری چنین برنامه هایی منجر به بوجود آمدن لحظات شاد و به یاد ماندنی خواهد شد. شاید دیگران نیز با دیدن چنین صحنه هایی تشویق به برگزاری این گونه برنامه ها شوند.
بار دیگر باید تاکید کرد که صرفا عکس گرفتن و یا فیلم برداری از صحنه های تخریب محیط زیست و انتشار این عکس ها و فیلم ها در فضای مجازی و افسوس خوردن دردی را دوا نمی کند. باید به همدیگر یاد بدهیم و از همدیگر یاد بگیریم که چگونه از محیط زیست خود محافظت کنیم. سیاست های کلان دولت و ارگان های مربوطه یقینا تاثیر بسیار زیادی در حفظ محیط زیست خواهد داشت اما نباید از نقش خود و سهم خود به عنوان کوچک ترین جزء در حفظ محیط زیست غافل شویم.
سیزدهم فروردین روز طبیعت است. روز آشتی با طبیعت و نه جنگ با آن. بیاییم این بار که سیزدهم فروردین را بیرون از خانه و در طبیعت به همراه خانواده و دوستان و آشنایان می گذرانیم، بیشتر به فکر محیط پیرامون خود باشیم. مساله محیط زیست را جدی بگیریم و هنگام ترک یک محل اطمینان بیابیم که اثری از آلودگی از خود بر جای نگذاشته‌ایم.
منبع: مجله علمی ایران
